فضای مجازی، تهدید یا فرصت؟|شبکه ملی اطلاعات؛ راهکار مقابله با کودک آزاری در فضای مجازی

سوء استفاده از کودکان در فضای مجازی از معضلات بزرگی است که به چالش جدیدی در سطح دنیا، برای این روزهایی که استفاده از اینترنت و فناوری های نوین اطلاعاتی متداول شده است، تبدیل شده است. از مجبور کردن کودکان به خودنمایی در فضای مجازی توسط والدین گرفته تا سوء استفاده های جنسی از آنان در این فضا برای مقاصد مالی و اقتصادی، همگی از مصادیق بی توجهی به حقوق کودکان و به خطر انداختن امنیت روحی و جسمی کودکان است که متاسفانه اخیرا گزارش های فراوانی در سطح دنیا در این باره مخابره شده است.
یکی از بسترهای اصلی زمینه ساز معضل کودک آزاری اینترنتی برای کودکان، بازی های آنلاین و استفاده از ابزار چت است که در بسیاری از پلتفرم های بازی، عاملی برای سوء استفاده از آنان شده است. بسیاری از سوء استفاده کنندگان از کودکان با استفاده از بستری که پلتفرم های چت آنلاین فراهم کرده اند، کودکان را مورد آزار و اذیت قرار می دهند. آنها ابتدا با قربانیان خود، رفتاری دوستانه دارند و سپس به همه ابعاد زندگی آنلاین و آفلاین آنها نفوذ می کنند. این مشکل و معضل فضای مجازی در سطح دنیا، در اغلب پلتفرم های بازی های آنلاین همچون ایکس باکس و سایر پلتفرم های بازی آنلاین دیگر مشابه راب لوکس، ماینکرفت، پلی استیشن و غیره وجود دارد.
با گسترش این فضا و افزایش سوء استفاده های صورت گرفته از کودکان در این بسترها، تدوین فرآیندهای مستحکم و اطمینان بخشی برای مقابله با این معضل، تهیه سریع و به موقع گزارش های سوء استفاده توسط شرکت های پلتفرم بازی های آنلاین و اقدام سریع برای حذف محتوای نامناسب و رهگیری و تعلیق حساب کاربری سوء استفاده کننده از بدیهیات ضروری است. این مساله موجب شده است تا مقرراتی برای مقابله و مجازات چنین رفتاری در فضای مجازی اعمال شود. بر این اساس طبق گزارشی که تایمز در سال 2017 منتشر کرده، مردی به دلیل تهدید یک کودک به تجاوز و قتل در چت ایکس باکس به 15 سال حبس محکوم شد.
 از راه های دیگر مقابله با پدیده کودک آزاری اینترنتی، مسئولیت پذیری پلتفرم ها و اعمال نظارت و محدودیت از سوی آنها است. البته برخی شرکت های فناوری در سطح دنیا از جمله مایکروسافت علیرغم بی تفاوتی نسبت به برخی مسائل اخلاقی و بیشتر به دلایل اقتصادی و کسب منفعت، در مقابله با معضل سوء استفاده از کودکان در فضا مجازی، تکنیک جدیدی را برای شناسایی و گزارش شکارچیانی که در فضای آنلاین سعی در اغوای کودکان دارند، ابداع کرده است. این فناوری با عنوان پروژه آرتمیس (ARTEMIS) به صورت رایگان در اختیار شرکت های خدمات آنلاین قرار خواهد گرفت که امکان چت را برای کاربران فراهم می کنند.
متأسفانه با توجه به حاکمیت دیکتاتور مآبانه اینترنت در جهان و انحصاری بودن نظام اینترنتی جهان نزد آمریکا، و همچنین به واسطه دیگر قلدرمآبی های این کشور در ایجاد موانع برای توسعه و خودکفایی مدیریت اینترنتی سایر کشورها، خدمات ابزار طراحی شده توسط شرکت های فناوری اطلاعات برای مقابله با کودک آزاری آنلاین، در دسترس دستگاه قضایی کشورهایی مانند ایران قرار نمی گیرد و این ابزار با توجه به شرایط حاکم، کارکرد داخلی برای آمریکا و احتمالا سایر کشورهای همراه با سیاست های آن به همراه خواهد داشت.
لذا ضرورت دارد تلاش و اقدامات مضاعف در داخل کشور، برای ایجاد شبکه ملی اطلاعات مدنظر واقع شود تا با تدوین سیاست های دقیق و اصولی، ضمن شکستن انحصار اینترنتی آمریکا و برطرف کردن خلأهای امنیتی فرهنگی فضای مجازی در کشور، مسیر تولید و طراحی ابزارهای بومی مشابه برای حمایت از حقوق کودکان و نوجوانان در فضای مجازی و  مقابله با کودک آزاری آنلاین هموار شود. البته پیش نیاز انجام این مهم، پرداختن به اصل مقوله کودک آزاری اینترنتی در کشورمان است که از موضوعاتی است که توجه بیشتر سازمان ها و نهادهای درگیر مرتبط با این مقوله می طلبد.