اولین گام دولت بایدن در قبال برجام چه باید باشد؟
یک کارشناس مسایل بین‌الملل گفت: برگشت به توافق هسته‌ای و شرایط قبل از اردیبهشت ۱۳۹۷ اولین گامی است که جو بایدن در صورت انتخابش به عنوان رییس‌جمهور بعدی باید در اولویت بازگشت به برجام قرار دهد.
حسن بهشتی پور در گفت‌وگو با ایسنا در پاسخ به این که اگر جو بایدن در روزهای آتی پیروز انتخابات آمریکا باشد در بحث برجام احتمالا شاهد چه تحولات و تغییر مواضعی خواهیم بود، گفت: اولین مساله این است که بایدن باید به عنوان رییس جمهور منتخب آمریکا و به طور رسمی معرفی و اعلام شود که بیش از ۹۹ درصد با توجه به آرایی که تاکنون اعلام شده است جو بایدن انتخاب شده است مگر اینکه میزان آرایی که به آنها اعتراض شده است از سوی دیوان عالی این کشور باطل اعلام شود.
وی با بیان این که حتی اگر بایدن رییس‌جمهور بعدی آمریکا باشد، تا سه ماه آینده ترامپ رییس‌جمهور رسمی آمریکاست و باید در این دوره شرایط را مدیریت کرد، افزود: بسیار مهم است که در دوره انتقال قدرت همه طرف ها چه در سطح برجام چه در سطح بین الملل رویکرد و مواضع حساب شده اتخاذ کنند تا از تشدید شرایط و فضا بیش از پیش اجتناب شود.
این کارشناس مسایل بین‌الملل خاطرنشان کرد: رفع یا تعلیق تحریم های مرتبط با موضوع هسته‌ای مطابق برجام و همین تحریم ها که به اسم مبارزه با تروریسم و مسایل حقوق بشری نیز اعمال شدند باید در گام نخست تکلیفشان روشن شود. طبعا ایران برای بازگشت به برجام شرایطی دارد چرا که نه تنها در این رابطه به لحاظ اقتصادی و مالی و نیز هسته ای متضرر شده است بلکه در سطح سیاسی فشارهای حداکثری به او وارد شده است از این رو انتظار دارد که ابتدا طرف آمریکایی با همراهی طرف های دیگر حسن نیت خود را نشان دهند.
وی تاکید کرد: اگر ایران حسن نیت طرف‌های مقابل را ببیند حتما واقع بینانه به برجام باز می گردد.
بهشتی پور خاطرنشان کرد: برگشت به توافق هسته ای و شرایط قبل از اردیبهشت ۱۳۹۷ اولین گامی است که طرف آمریکایی می‌تواند انجام دهد. در این مرحله بسیار مهم است که محدودیت‌ها از تعاملات نفتی و بانکی ایران برداشته شود. بایدن می تواند با استفاده از اختیارات رییس جمهور مصوبات رییس جمهور قبلی و حتی مصوبات کنگره که برجام را تحت الشعاع قرار می دهد تعلیق کند و ثبات را به اجرای برجام باز گرداند. برجام در همان موقع که اوباما آن را توافق کرد و اجرایی شد در اجرا مشکلاتی داشت پس نیاز است تا هر چه زودتر به شرایط قبل از سال ۹۷ بازگردیم.
وی گفت: فکر می کنم بازگشت به شرایط قبل از خروج آمریکا از برجام راهگشا باشد و در آن مرحله دو طرف می توانند برای اجرای بهتر و رفع مشکلات مذاکرات در چارچوب برجام داشته باشند. ایران قطعا برای مذاکرات در چارچوب مسایل برجامی و هسته‌ای آمادگی صحبت دارد و منظورش از شروطی که می گذارد همین است. مسلم است آمریکا درباره مسایل دیگر منطقه‌ای هم می‌خواهد وارد عمل شود و ایران این مساله را هم در دوران اوباما و هم ترامپ رد کرد از این رو حتی اگر بایدن هم روی کار بیاید باز هم مذاکرات درباره مسایل منطقه‌ای و غیره در بحث ایران و آمریکا چشم اندازی ندارد. با این حال اگر بایدن رییس‌جمهور منتخب باشد تا حداقل شش ماه آینده مساله این است که ببینیم بازگشت به برجام با چه کیفیت و کمیتی انجام می شود و آیا بایدن در این راه حسن نیت دارد یا خیر.
این کارشناس مسایل بین الملل ادامه داد: اگر قرار است برجام اجرا شود اول باید تکلیف توافق هسته ای روشن شود و اینکه آنها برای رفع تحریم هایی که تاکنون وضع شده اقدام روشنی انجام می دهند یا خیر و مهم تر اینکه اقدامات در راستای سیاست فشار حداکثری کنار گذاشته می شود یا خیر. سیاست فشار حداکثری ترامپ شکست خورد و تاثیری در کشاندن ایران پای میز مذاکره یا در سطح بین‌المللی و حمایت کشورهای دیگر از این روند نداشت.
بهشتی‌پور تاکید کرد که فکر می کنم در نگاهی واقع بینانه سیاست ایران و رفتار ما هم در این میان مهم است. اینکه قرار باشد فقط حرف خودمان را بزنیم طبعا کاری از پیش برده نمی شود. این یک جاده دو طرفه است و باید در این مسیر دیالوگ برقرار شود.
وی گفت: اگر در عمل طرف‌های برجام به تعهداتشان عمل کردند، ایران تعهداتش را وفق برجام عملیاتی می کند.
این کارشناس مسایل بین الملل با اشاره به جو عمومی جامعه و انتظارات مردم از آمدن جو بایدن تصریح کرد: بسیار مهم است که یک بار دیگر مثل زمان اجرای برجام انتظارات بیش از پیش بالا برده نشود. به مردم همان چیزی را بگوییم که در واقعیت وجود دارد. مهم است که مردم بدانند تحریم های آمریکا در خوشبینانه ترین حالت طبق برجام تعلیق می شود نه لغو چرا که لغو تحریم های اولیه و ثانویه در کنگره در اختیار رییس جمهور نیست بلکه باید در همان چارچوب کنگره نظر دهد.
وی در پاسخ به این پرسش که برخی با جدی شدن انتخاب جو بایدن بر این مساله تاکید دارند که هیچ فرقی میان ترامپ و بایدن وجود ندارد؟ گفت: از لحاظ اینکه آمریکا و ایران دشمن هم هستند و هر دولتی در آمریکا سر کار بیاید منافع ملی آمریکا را دنبال می کند این دو فرد در تعارض با اصل انقلاب اسلامی هستند و فرقی با هم ندارند. بنا بر این آنچه تفاوت دارد روش آنها در رسیدن به منافع شان است و دیگر اینکه باید بدانیم حتی دو رییس جمهور دموکرات یا جمهوری خواه هم با هم در اداره جامعه و حکومت با هم متفاوت هستند از این رو باید هوشمندانه رفتار کنیم و بگردیم دنبال روش ها و جزییات کار و سیاست های ویژه ای که هر کدام از آنها دنبال می‌کنند. باید متناسب با سیاست هر کدام رویکرد خاص خود را داشته باشیم.
بهشتی پور با بیان این مطلب که اینکه می گویند دموکرات ها تحریم های بیشتر وضع کردند، مغلطه است، معتقد است: هر یک از تحریم های آمریکا صرفا متصل به اقدامات آمریکا نبوده و نیست بلکه سیاست ها و اقدامات ایران هم در این رابطه موثر بوده است؛ ایران یک کشور دست و پا بسته که آنها هر کدام بیایند و تحریمش کنند، نیست بلکه کشوری برنامه ریز است و سیاست های خاص منطقه ای و بین‌المللی دارد و طبیعی است که کشورهای دیگر از جمله آمریکا نسبت به سیاست های ایران واکنش داشته باشد. از این رو اینکه بگوییم “سگ زرد برادر شغال است” توجیه مناسبی نیست. اگر دنبال آن هستیم که کاری را از پیش ببریم باید به طور متقابل رفتار خودمان را هم مد نظر قرار دهیم. اینکه برجام موفق شد برای آن بود که نگاه برد ـ برد را پیش برد. دو طرف از برخی خواسته هایشان گذشتند و بر یک ساختار توافق کردند که مرضی الطرفین بود و از این جهت مهم بود به شکلی که حمایت بین المللی گسترده ای را در برداشت.
این کارشناس مسایل بین الملل در پاسخ به اینکه برخی نگرانی ها از اقدامات ترامپ در سه ماهه بعدی وجود دارد گفت: بعید است سیستم آمریکا اجازه دهد که در روند انتقال قدرت کار به آشوب و شورش کشیده شود و به نظرم جای نگرانی نیست. از سوی دیگر ترامپ بدترین نوع تحریم ها را علیه ایران تاکنون اعمال کرده است و دیگر چیزی باقی نمانده است. اگر نگران آن هستیم که تحریم های هسته ای را در قالب تحریم های تروریستی و حقوق بشری ببرد آن هم می تواند با دستور رییس جمهور بعدی اگر اراده برای آن کار وجود داشته باشد، برداشته شود.
