مقصرِ نجومی‌شدن دستمزدِ بازیگران چه کسانی‌اند؟/ پشت پرده‌ای که تهیه‌کننده تلویزیون افشا کرد
به گزارش خبرگزاری تسنیم، موضوع دستمزدهای نجومی، مقوله تازه‌ای نیست که با پررنگ‌شدن حضور اسپانسرها در پشتِ پرده‌های بسیاری از برنامه‌ها، مسابقه‌ها و حتی سریال‌های مشارکتی، پیش از این هم دستمزدهای هنگفتی میان بازیگر و حتی مجری رد و بدل می‌شد. به قول برخی از قدیمی‌های تلویزیون، پایِ پول‌های زیرمیزی و رومیزی هم به برخی از برنامه‌های تلویزیونی باز شد. مراوده‌هایی که برخی از مجریان مستقیماً با اسپانسرها دارند و ورود بازرگانی صداوسیما که لطمه سنگینی به محتوای برخی از سریال‌های تلویزیونی هم وارد کرد.
اما این روزها با ماجرای پیشنهاد میلیاردی بازیگر نقش اول “بچه‌مهندس” و حتی قصه تکراری نِق و نوقِ بازیگران و عوامل “پایتخت” و خبرهای مربوط به رقم‌های بسیار بالای قرارداد فصل جدید این سریال که با انصرافِ محسن تنابنده در هاله‌ای از ابهام قرار گرفت. همه این ماجراها و اتفاقات باعث شده تا دوباره موضوع دستمزدهای نجومی به صفِ اول اخبار بسیاری از رسانه‌ها تبدیل شد. قاطعیتی که تلویزیون، سیمافیلم و تهیه‌کننده خاص در این راستا به خرج دادند، انتظار می‌رود در دستور کار دست‌اندرکاران رسانه ملّی قرار بگیرد تا جلوی این پول‌ها و دستمزدهای هنگفت برخی از میهمانان تلویزیونی و بازیگران سریال‌ها گرفته شود.
بازیگرانی که بسیاری از آن‌ها به دلیلِ کم‌کاری، سر از اجرای تلویزیونی و تبلیغ آگهی بازرگانی درمی‌آورند، برخی بدون انگیزه و دغدغه با رقمِ بالا نقش‌های اول سریال‌های تلویزیونی را به خودشان اختصاص می‌دهند. اما دورادور می‌شنویم که پیشکسوت کاربلدی خانه‌نشین است و یا هنرمندِ جوان مستعدی که روی صحنه تئاتر بهترین هنرنمایی را می‌کند؛ به جای این همه حضور پررنگ سلبریتی‌های پرتوقع، جعبه جادو این فرصت را در اختیار استعدادهای نو بگذارد.
به سراغ حسن نجاریان یکی از تهیه‌کنندگان تلویزیون که سریال “جشن سربرون” را این روزها تهیه می‌کند. او درباره دستمزدهای نجومی با خبرنگار تسنیم گفت‌وگویی کرده که در ادامه می‌خوانید:
* بگذارید بی‌مقدمه به سراغِ اصل مصاحبه برویم. چه کسانی در بوجود آمدن دستمزدهای نجومی بازیگران مقصرند؟
متأسفانه ماجرای دستمزدهای نجومی از توقع بازیگران در شرایط خاص شروع شد؛ چه شروعِ آن که با نمایش‌خانگی بود و چه در ادامه پروژه‌های بزرگی که پای سرمایه‌گذارهایی به میان آمد که بیشتر دنبالِ منافع تجاری خودشان بودند تا محقق شدن اهداف و کارکردهای فرهنگی و هنری. متأسفانه تهیه‌کنندگان یا احیاناً درخواست‌های نا به جای مدیران وقتِ صداوسیما باعث شد این دستمزدها و توقعات رونق بیشتری بگیرد.
5 یا 10 سکه برای حضور بازیگر چند ساعته در برنامه‌ای تلویزیونی
جایی که مدیرِ وقت صداوسیما برای اینکه بازیگری را به برنامه عید بیاورند حاضر بودند هر رقم سنگینی را بپردازند. این‌ها همه خود به خود دلایلی شد که بازیگران به این فکر افتادند ارقام‌شان را براساس همان سکه‌هایی که بابت حضور در یک برنامه خاص می‌گرفتند، محاسبه کنند. مثلاً 5 یا 10 سکه‌ای که بابت آن حضور چند ساعته در برنامه‌ای تلویزیونی به آن‌ها پرداخت شد، این توقعات و درخواست‌ها را نامتعارف‌تر کرد.
تلویزیون باید جسارت به خرج دهد
به نظرمن تلویزیون می‌تواند جسارتی به خرج دهد و از بازیگرهای غیرآشنا و کم‌تجربه اما توانمند بیشتر استفاده کند؛ هم آنتنش گرم خواهد بود و هم در لا به لای ساخت برنامه‌ها و سریال‌هایش، هنرمندان جدیدی به سینما و تلویزیون معرفی می‌شود. چرا باید همواره عده‌ای خاص بازیگر، کارگردان و برنامه‌ساز باشند؟ گسترده شدن دامنه این حضورها و فعالیت‌ها خودش در این راستا کمک‌کننده است.
مسابقه‌ای میان مدیران برقرار شد
شاید آن مسابقه‌ها و رقابت‌های میان شبکه‌ها و مدیران باعث شد این درخواست‌های نامتعارف بیشتر شود. زمانی که دغدغه مدیران انتخاب بازیگران برای سریال‌ها شد و اگر سریالی بازیگر مشهور نداشت مورد استقبال مدیران قرار نمی‌گرفت. در صورتیکه یکی از رسالت‌های صداوسیما این است که چهره جدید معرفی کند. چون آنتن شبکه‌های تلویزیونی نیازی به گیشه ندارد؛ بازیگرانی که در سینما و نمایش‌خانگی برای جلب توجه بیننده، حتماً باید طوری عمل شوند و انتخاب کنند که آن اثر بفروشد و اصطلاحاً مشتری داشته باشد.
نجومی‌بگیرها به 10 درصد کل بازیگران نمی‌رسند
متأسفانه در دوره‌ای که به چندین سال گذشته برمی‌گردد مسابقه‌ای میان مدیران برای جذب بازیگران در برنامه‌های مناسبتی شبکه‌های مختلف ایجاد شد که همان‌جا پایِ پول‌های هنگفتی به میان آمد تا شروعی باشد برای بازیگرانی که امروز درخواست ارقام نجومی کنند. البته برخلاف این ذهنیت متداول، متأسفانه بسیاری از بازیگران در معیشیت عادی‌شان هم مانده‌اند. شاید درصدِ بازیگرانی که دستمزدهای نجومی می‌گیرند و وضع مطلوبی دارند به 10 درصدِ کل بازیگران هم نمی‌رسد. این توجهی که برخی از مدیران به بازیگران مشهور دارند و یا دستمزدهای بالایی که به آن‌ها اختصاص داده می‌شود نوعی بی‌عدالتی هم میان بازیگران دیگر ایجاد کرده است.
برخی از ارقامی که به گوشم می‌رسد نزدیک به فاجعه است
* آیا اختصاص 75 درصد بودجه فیلم‌ها و سریال‌ها به بازیگران حقیقت دارد؟
40 تا 45 درصد برآورد منطقی است که البته در فیلم‌ها و سریال‌های مختلف، وضعیت متفاوتی دارند. این 75 درصدی که شما اشاره کردید حداقل من در میان کارهای تلویزیونی، سینمایی و یا نمایش‌خانگی که تجربه داشتم، ندیدم اما در شبکه نمایش‌خانگی وضعیت به گونه‌ای است که امکان دارد چنین بودجه‌هایی رد و بدل شود. برخی از ارقامی هم شنیده‌ام که به فاجعه نزدیک است.
ارقام بالایی گفتند که از انتخاب‌هایمان کنار رفتند
* در زمان انتخاب بازیگران سریال “جشن سربرون” به درخواست نامتعارفی از بازیگری برخورد کردید که او را کنار بگذارید یا با او کنار بیایید؟
بودجه‌مان بسیار پایین بسته شده و بودجه محدودی داشتیم. در زمان انتخاب بازیگر، برخی از انتخاب‌های اولیه ما ارقامی گفتند که نتوانستیم بپردازیم و زیر بار نرفتیم. به همین خاطر آن‌ها را از انتخاب‌هایمان را کنار گذاشتیم. نه تنها امکان پرداخت دستمزدهای نجومی نداشتیم بلکه دستمزدهای بالایی هم نتوانستیم بپردازیم. همه دوستان لطف کردند با شرایط کنار آمدند و ما توانستیم 14 ماه فیلمبرداری را ادامه دهیم. من سعی کردم متعادل کار کنم.
5 درصدِ بودجه را به پژوهش و فیلمنامه اختصاص می‌دهند!
* چرا به جای توجه زیاد از حد به بازیگر، این بودجه و کانون توجه به سمتِ فیلمنامه و بقیه عوامل برای بالا بردن کیفیت کارها، صرف نمی‌شود؟
سال‌ها است این ماجرا متأسفانه وجود دارد و جایگاه تحقیق و پژوهش آن اهمیتِ خودش را از دست داده و دوستان بیشتر از ایده‌پردازی و خلاقیت به سمتِ کپی‌برداری رفته‌اند. جایگاه تحقیق و پژوهش تقریباً به صفر رسیده و توجه آنچنانی نمی‌شود. ارقامی هم پرداخت شده و اتفاقاتی هم بعضاً افتاده؛ قدری توجه شده و میزان دستمزدها را بالاتر گرفته‌اند به زور به 5 درصد بودجه یک پروژه می‌رسد.
قطعاً این مسیر به ضرر سینما و تلویزیون است
* آیا با کنار گذاشتن بازیگر و برخورد قاطعِ تلویزیون مثلِ برخی از اقداماتی که اخیراً در دستور کارش قرار داده، باید جلوی این دستمزدهای نامتعارف و نجومی را بگیرد و یا راهکار دیگری پیشنهاد می‌کنید.
به نظرمن همراهی و همکاری تمام بخش‌های متفکر و مسئول را می‌طلبد؛ از تهیه‌کننده و دست‌اندرکاران امر گرفته تا مسئولین و تصمیم‌گیرندگان صداوسیما باید همدلی و همراهی کنند. این باعث می‌شود پولی که برای فیلم و سریالی تدارک دیده شده، به جای هزینه برای دستمزدهای هنگفتِ دو یا سه بازیگر خاص، صرفِ مسائل کیفی آن اثر شود. قطعاً این مسیر به ضرر سینما، تلویزیون و حتی شبکه نمایش‌خانگی خواهد بود. باز سینما و شبکه نمایش‌خانگی بحث گیشه را دارند و طبیعی است به بازیگری بیندیشند که برایشان مشتری بیاورد. اما تلویزیون می‌تواند مستقل از این ماجرا و جدای از این مسیر، تصمیماتی بگیرد که به کلیت کارها لطمه نزند.
ورود بازرگانی صداوسیما؛ فرصت یا تهدید؟
* چقدر مشارکت بازرگانی صداوسیما در برخی از برنامه‌های پربیننده و سریال‌های تلویزیونی می‌تواند در اشاعه این دستمزدهای هنگفت و پرتوقع شدن بازیگران تأثیر داشته باشد؟
مشارکت برخی اوقات کمک‌کننده و برخی اوقات هم اگر بازیگران تعیین‌‌کننده باشند و بگویند فلان دستمزد را می‌گیرم و شرط و شروط‌هایی بگذارد، آن‌وقت ماجرا از ساختار فرهنگی به سمت مقوله‌های تجاری می‌رود. اگر این مشارکت‌ها بتواند به ارتقاء و کیفیت سریال‌ها و برنامه‌های تلویزیونی کمک کند فی‌نفسه کار بدی نیست اما اگر فضای توقع و انتظارِ بازیگران را در چارچوب نامتعارفی قرار دهد، حتماً لطمه خواهد زد.
