افزایش تلفات پرندگان مهاجر در میانکاله/ پای یک ویروس ناشناخته در میان است؟

داستان میانکاله و پرندگان مهاجر، امروز دیگر، یک داستان ساده نیست، به یک تراژدی تبدیل شده که باید برای رهایی از آن، به فکر چاره بود، همین چند هفته قبل بود که در گزارشی، در خبرگزاری ایسنا با این عنوان که، “زندگی هنوز در میانکاله جریان دارد!” موضوعی که فقط حدود یک ماه شاهد آن بودیم و امروز، با تلف شدن بیش از ۱۱۷ پرنده مهاجر دیگر، نشان داد هنوز جریان زندگی در میانکاله “عادی” نشده است. دوباره فصل حضور پرندگان مهاجر در مازندران شد و باز هم، داستان تکراری “تلف شدن” پرندگانی که میانکاله را برای زمستان‌گذرانی انتخاب کرده‌اند. داستان میانکاله و پرندگان مهاجر، امروز دیگر، یک داستان ساده نیست، به یک تراژدی تبدیل شده که باید برای رهایی از آن، به فکر چاره بود، همین چند هفته قبل بود که در گزارشی، در خبرگزاری ایسنا با این عنوان که، “زندگی هنوز در میانکاله جریان دارد!” به این موضوع اشاره کردیم که “با وجود خبرهای بدی که از سال گذشته از تالاب میانکاله می رسید و مرگ هزاران پرنده مهاجر در آن خبر داغ رسانه ها شده بود اما امسال گویا تا کنون هیچگونه تلفات غیرعادی پرندگان مهاجر آبزی در این تالاب مشاهده نشده و زندگی در آن به طور عادی ادامه دارد”، موضوعی که فقط حدود یک ماه شاهد آن بودیم و امروز، با تلف شدن بیش از ۱۱۷ پرنده مهاجر دیگر، نشان داد هنوز جریان زندگی در میانکاله “عادی” نشده است. پس از آنکه در چند روز گذشته، حسینعلی ابراهیمی کارنامی مدیرکل حفاظت محیط زیست مازندران به این موضوع اشاره کرد که،  ۴۲ لاشه پرنده مهاجر آبزی در این تالاب جمع آوری و نمونه گیری برای بررسی علت یا علل تلفات توسط کارشناسان اداره کل دامپزشکی استان در حال انجام است، امروز در اطلاعیه‌ای اعلام شده که، با توجه به وقوع تلفات غیرعادی در پرندگان مهاجر آبزی در تالاب بین المللی میانکاله و خلیج گرگان، به اطلاع می رساند، عملیات پایش و جمع آوری لاشه پرندگان مهاجر آبزی توسط محیط بانان یگان حفاظت محیط زیست شهرستان‌های گلوگاه و بهشهر در روز یکشنبه ۱۲ بهمن ماه ۹۹ نیز انجام که ۷۵ قطعه پرنده مهاجر آبزی از گونه های چنگر معمولی و فلامینگو تلف و از سطح خلیج جمع آوری شدند. اداره‌کل محیط زیست مازندران در این اطلاعیه آورده است، با احتساب تلفات سه روز گذشته، مجموع تلفات پرندگان مهاجر جمع آوری شده، به عدد ۱۱۷ لاشه رسیده است. به گزارش ایسنا، در حالی جوامع محلی و مسئولان، به تلفات ۱۱۷ لاشه پرنده مهاجر در تالاب میانکاله مشکوک و حساس هستند که در سال گذشته نیز، حدود ۴۳ هزار پرنده، در این ایام تلف شد، موضوعی که تلاش برای کشف علت مرگ و میر پرندگان مهاجر از طریق آزمایشات و ارسال نمونه تهران مورد واکاوی قرار گرفت و در نهایت وجود سم بوتولیسم به‌علت بسته شدن بخشی از آب ورودی به تالاب، دلیل مرگ و میر چندین هزار پرنده در تالاب توسط دامپزشکی عنوان شد. نکته عجیب و مهمی که در این موضوع، موجب تعجب مردم و کارشناسان امر قرار گرفت، دقیقا “دلیل اعلام شده تلفات از سوی مسئولان” بود، چندی پیش، حمیدرضا رضائی عضو هیات علمی گروه محیط زیست دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان در گفت‌وگو با ایسنا به این موضوع اشاره کرد که، برای ایجاد بوتولیسم باید دمای آب به بالای ۲۵ درجه برسد درحالی‌که در آن زمانی که تلفات داشتیم، در اندازه‌گیری‌های ما دمای آب در گرم‌ترین ساعت روز و حتی در کمترین عمق به بالای ۱۵ درجه هم نمی‌رسید. وی با بیان اینکه یکی دیگر از شرایط ایجاد بوتولیسم، سکون آب است، تصریح کرده بود که، یک هفته بعد از حضور ما در منطقه، خلیج طوفانی و متلاطم شد. اگر بیماری بوتولیسم بود بعد از این طوفان و هوادهی در آب، تلفات باید کاهش پیدا می‌کرد اما اینگونه نشد و مدت‌ها بعد از آن هم تلفات ادامه پیدا کرد. این سخنان کارشناسی نشان می‌دهد موضوع باید فراتر از یک سم باشد، بسیاری از کارشناسان معتقد هستند، ممکن است یک بیماری ویروسی ناشناخته، دلیل اصلی این تلفات باشد، همان طور که در گذشته آنفلوآنزا فوق حاد پرندگان را نمی‌شناخیتم. رضایی در این زمینه گفته که، عوامل دیگری از جمله گسترش برخی از ویروس‌ها در مرگ‌ومیر این پرندگان می‌تواند نقش داشته باشد. همان‌گونه که ما تا مدت‌ها آنفلوآنزا فوق حاد پرندگان را نمی‌شناختیم، این ویروس نیز شاید برای ما شناخته شده نباشد. در آزمایش‌های سازمان دامپزشکی بر روی ویروس‌های جدید که تاکنون نداشتیم بررسی صورت نگرفت. با این وجود، مهدی رازجویان معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار مازندران در این زمینه، تاکید کرده که، حفاظت از منطقه میانکاله وظیفه تمام دستگاه‌های اجرایی است و در این راستا باید همه متولیان امر جدیت به خرج دهند. ‎ وی در جلسه حفاظت از منطقه میانکاله با گرامیداشت فرا رسیدن دهه مبارک فجر به اهمیت منطقه حفاظت شده‌ میانکاله اشاره و اظهار کرد: حفاظت از جنگل‌های میانکاله، پرندگان و دیگر موجودات این منطقه باید با جدیت ادامه یابد. معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار مازندران با تاکید بر اینکه میانکاله باید منطقه‌ای امن برای زندگی پرندگان باشد، افزود: میانکاله سرمایه‌ی کم‌نظیری است که کوتاهی دستگاه‌های اجرایی در انجام وظایف خود، باعث آسیب رساندن به این منطقه می‌شود. رازجویان ادامه داد: همکاری محیط زیست و نیروی انتظامی می تواند عاملی موثر برای جلوگیری از فروش پرندگان در بازارهای استان باشد. معاون استاندار مازندران حفاظت از میانکاله را یکی از اولویت‌های استان دانست و افزود: تشکل‌های مردم نهاد می‌توانند نقش پررنگی در حفاظت از منطقه میانکاله داشته باشند لذا سازمان حفاظت محیط زیست بیش از گذشته از فعالین تشکل‌ها استفاده کنند. وی تصریح کرد: از تمام امکانات استان برای حفاظت از منطقه میانکاله باید استفاده شود. به گزارش ایسنا، زمستان سال گذشته بیش از ۴۳ هزار قطعه پرنده مهاجر آبزی در محدوده تالاب میانکاله و خلیج گرگان در دو استان مازندران و گلستان تلف شدند که سازمان دامپزشکی، علت مرگ و میر این پرندگان را بیماری بوتولیسم اعلام کرده بود.