شناسایی گلوگاه‌های فساد در شهرداری‌ها و دهیاری‌ها
مدیرکل دفتر ارزیابی عملکرد، بازرسی و پاسخگوئی به شکایات سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور خاطرنشان کرد: با توجه به اینکه شهرداری ها وظایف متعددی را بر عهده دارند، اگر بخواهیم عناوین و فهرست شاخص‌ها را بیان کنیم باید بگویم که شهرداری‌ها در حوزه خدمات شهری که خدمات بسیار گسترده‌ای است و وظایفی را بر عهده دارند، که این وظایف از فضای سبز گرفته تا جمع آوری پسماند، آتش نشانی‌ها، میادین میوه و تره بار، زیباسازی فضای شهر و غیره را شامل می‌شود. همچنین در حوزه‌های اجتماعی نیز شهرداری‌ها خدمت ارائه می‌کنند. همچنین در حوزه شهرسازی نیز وظایفی بر اساس قانون برعهده شهرداری‌ها است.
عصر خبر: مدیرکل دفتر ارزیابی عملکرد، بازرسی و پاسخگوئی به شکایات سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور با بیان اینکه بیش از ۳۰۰ فعالیت در شهرداری‌ها و دهیاری‌ها انجام می‌شود، گفت: برای جلوگیری از فساد در فعالیت‌های شهرداری‌ها یکی از اقدامات شناسنامه‌دار کردن این فعالیت‌ها است و تاکنون بیش از ۸۲ فعالیت شناسنامه‌دار شده‌اند.
«رمضان امینی» مدیرکل دفتر ارزیابی عملکرد، بازرسی و پاسخگوئی به شکایات سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا درباره شناسایی گلوگاه‌های فساد در شهرداری‌ها و دهیاری‌ها گفت: شهرداری‌ها و دهیاری‌ها سازمان‌های محلی غیرانتفاعی و غیر دولتی هستند و در چارچوب قوانین و مقررات ایفای نقش می‌کنند. با تصویب قانون شوراها نیز بخش اعظمی از نظارت‌ها بر دهیاری‌ها و شهرداری‌ها به پارلمان‌های محلی واگذار شده است، یعنی شوراها نقش تعیین‌کننده بر نظارت بر حسن اجرای قوانین و مقررات در شهرداری‌ها دارند.
شناسایی گلوگاه‌های فساد در شهرداری‌ها و دهیاری‌ها
وی با بیان اینکه در مقوله نظارت بر شهرداری‌ها و دهیاری‌ها میدان‌دار اول “شوراها” هستند، ادامه داد: در کنار شوراها نیز در استان‌ها، مدیران کل دفاتر شهری و شوراها و مدیران کل دفاتر روستایی و دهیاری‌ها به عنوان لایه نظارتی استانی عمل می‌کنند. همچنین سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور نیز در راستای اجرای ماده ۶۲ قانون شهرداری‌ها در این راستا وظایفی را برعهده دارد.
مدیرکل دفتر ارزیابی عملکرد، بازرسی و پاسخگوئی به شکایات سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور خاطرنشان کرد: با توجه به اینکه شهرداری ها وظایف متعددی را بر عهده دارند، اگر بخواهیم عناوین و فهرست شاخص‌ها را بیان کنیم باید بگویم که شهرداری‌ها در حوزه خدمات شهری که خدمات بسیار گسترده‌ای است و وظایفی را بر عهده دارند، که این وظایف از فضای سبز گرفته تا جمع آوری پسماند، آتش نشانی‌ها، میادین میوه و تره بار، زیباسازی فضای شهر و غیره را شامل می‌شود. همچنین در حوزه‌های اجتماعی نیز شهرداری‌ها خدمت ارائه می‌کنند. همچنین در حوزه شهرسازی نیز وظایفی بر اساس قانون برعهده شهرداری‌ها است.
امینی تصریح کرد: براساس ماده ۵۵ قانون شهرداری‌ها، وظایف شهرداری مشخص شده است. البته در قوانین دیگری مانند قانون حفظ و گسترش فضای سبز وظایفی برای شهرداری‌ها در نظر گرفته شده است. همچنین در آیین نامه اجرایی قانون مدیریت پسماند نیز وظایفی برای شهرداری‌ها در نظر گرفته شده است. حال باید ببینیم نگاه ما چگونه باید باشد و چه اقدامی را انجام دهیم تا از ایجاد فساد در این بخش‌ها جلوگیری شود. یکی از کارهای ما شناسایی اقدامات و فعالیت‌هایی است که می تواند در آن ایجاد فساد کند.
وی با بیان اینکه وقتی چیزی در سر راه خودش نیست و خارج از ضابطه و دارای انحراف از شاخص تعریف شده است، می‌گوییم اینجا عملا فساد ایجاد شده است، تاکید کرد: در همین راستا یکی از اقداماتی که در دستور کار ما قرار گرفته است، شناسایی گلوگاه‌های فساد در همان سرفصل‌هایی است که مطرح شد. به طور مثال در حوزه شهرسازی و معماری که یکی از فعالیت‌های اصلی شهرداری‌ها است، در بحث کاربری‌ها و ارائه پروانه و عدم خلافی و پایان کار و همچنین در بحث تراکم و غیره، اقدامات شناسایی شده‌اند.
او افزود: همچنین یکی دیگر از کارهای ما در راستای جلوگیری از فساد در کنار شناسایی این فعالیت‌ها و گلوگاه‌ها، شناسنامه‌دار کردن این اقدامات بود.ارائه خدمات به صورت الکترونیکی نیز از دیگر اقدامات در راستای کاهش فساد در این گلوگاه‌ها است. همچنین تلاش کردیم تا انجام فعالیت‌ها در شهرداری‌ها و دهیاری‌ها از حالت سنتی خارج شده و به صورت الکترونیکی انجام شود تا هم انجام این فعالیت‌ها تسریع شده و همچنین نظارت بهتری بر این فعالیت‌ها صورت گیرد. البته انجام الکترونیکی فعالیت‌ها هنوز به طور کامل در شهرداری‌ها و دهیاری‌ها صورت نگرفته، اما در حال تکمیل است.
مشکلات شهرداری‌ها مربوط به گذشته است
مدیرکل دفتر ارزیابی عملکرد، بازرسی و پاسخگوئی به شکایات سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور تصریح کرد: البته باید بگویم که این مشکلات بحث امروز و دیروز نیست، بلکه مشکلاتی است که از گذشته وجود داشته و الان هم نیز وجود دارد و قطعاً در آینده نیز وجود خواهد داشت، اما ما باید تلاش کنیم تا روز به روز این مشکلات را شناسایی و از آنها جلوگیری کنیم.
امینی با بیان اینکه همه اقداماتی که در شهرداری صورت می‌گیرد، به نوعی می‌تواند گلوگاه فساد باشد، گفت: بیش از ۳۰۰ فعالیت در شهرداری‌ها و دهیاری‌ها انجام می‌شود ما برای اینکه بتوانیم این فعالیت‌ها را کد دار و شناسنامه‌دار کنیم باید از طریق سازمان امور اداری استخدامی و همچنین دیگر دستگاه متولی برای شناسنامه‌دار کردن فعالیت‌هایی که در شهرداری‌ها انجام می‌شود، اقدام می‌کردیم و در حال حاضر با توجه به تلاش‌هایی که انجام شده توانستیم برای بیش از ۸۲ فعالیت شناسنامه و کد دریافت کنیم. بسیاری از فعالیت‌ها مانند همین صدور پایان کار به صورت الکترونیکی انجام می شود و ما در حال تلاش هستیم تا بتوانیم دیگر فعالیت‌های شهرداری‌ها را نیز شناسنامه‌دار کنیم.
برخورد مقتدرانه می‌تواند در کاهش فساد موثر باشد
وی تاکید کرد: برای اینکه بتوانیم فساد را در به حداقل ممکن برسانیم باید نگاهمان علمی و تخصصی باشد همچنین قانونمدار بوده و نگاه پیشگیرانه داشته باشیم. همچنین نگاه هوشمندانه به این فعالیت‌ها داشته باشیم. از سوی دیگر اقدامات پیشگیرانه و دانش‌مدارانه و هوشمندانه در کنار بازرسی‌ها باید باشد. همچنین یکی از مهمترین اقداماتی که باید در خصوص جلوگیری از فساد انجام شود، برخورد مقتدرانه است. یعنی با کسانی که تخلف می‌کنند در هر جایگاهی که هستند برخورد مقتدرانه با او صورت بگیرد.
مدیرکل دفتر ارزیابی عملکرد، بازرسی و پاسخگوئی به شکایات سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور با اشاره به اقدامات پیشگیرانه برای جلوگیری از فساد در شهرداری‌ها گفت: ما باید تلاش کنیم تا تخلف ایجاد نشود این تلاش مستلزم اقدامات پیشگیرانه است یعنی شناسایی محل‌های فسادخیز که عمده آنها انجام شده است و ما در این راستا تلاش‌های زیادی را انجام داده‌ایم. همچنین برای جلوگیری از فساد هر سال عملکرد شهرداری‌ها و دهیاری‌ها را ارزیابی می‌کنیم و همه فاکتورها و آیتم‌هایی که وظایف آن برعهده شهرداری‌ها و دهیاری‌ها است به موجب قوانین و مقررات مورد بررسی قرار می‌دهیم. همچنین در طول سال بازرسی‌هایی در سطح شهرستان و استان صورت می گیرد. این بازرسی‌ها بر اساس گزارش‌هایی است که به ما اعلام می‌شود. ما در کنار همه این اقدامات پیشگیرانه وقتی با تخلف و جرمی مواجه می‌شویم از طریق مجاری ذیربط با آن برخورد می‌کنیم. البته ما وقتی در بازرسی‌های مان با مشکلات و نواقص مواجه می‌شویم، در ابتدا پیشنهادات اصلاحی ارائه می‌دهیم یعنی در جایی که منجر به تخلف و فساد نشده، اما نواقصی وجود دارد اصلاحاتی را ارائه می‌دهیم.
به روزرسانی بررسی تفریغ بودجه شهرداری‌ها در شوراها
امینی با اشاره به نقش نظارتی شوراها خاطرنشان کرد: در حوزه شهرداری‌ها و دهیاری‌ها با توجه به تنوع تعدد و کثرت وظایفی که بر عهده دارند و با توجه به ظرفیت‌هایی که ایجاد شده در قانون برای دسترسی به کنترل و نظارت شوراها اولین نهادی که بر شهرداری ها نظارت می‌کنند شوراها هستند. همچنین در اجرای قانون شوراها نیز بر اساس بند ۳۰ ماده ۸۰ شهرداری در طول سال عملیات‌های بودجه‌ای خود را که در قالب درآمد و هزینه انجام می‌دهد، در آخر سال باید مجموعه این عملیات‌ها را به عنوان تفریغ بودجه تا ۱۵ اردیبهشت ماه سال بعد به شورا ارائه دهند. شورا نیز با انتخاب حسابرس رسمی به این فعالیت‌ها رسیدگی می‌کنند.
وی ادامه داد: در حال حاضر یکی از جاهایی که خوب به آن پرداخته می‌شود در حال حاضر همین بحث حسابرسی‌ها است و سازمان شهرداری‌ها نیز در این بخش به جدیت وارد شده و به دنبال بروز رسانی حسابرسی شهرداری‌ها است یعنی اگر قبلاً به طور مثال حسابرسی شهرداری‌ها در سال ۹۵ به موقع انجام نشده و در چند سال بعد مورد حسابرسی قرار می‌گرفت در حال حاضر تلاش کرده‌ایم این حسابرسی‌ها به روز شود تا تکلیف قانونی شوراها در انجام وظایف قانونی شان صورت بگیرد و حسابرس رسمی عملیات حسابرسی را انجام دهد و اگر انحرافی را مشاهده کرد براساس قانون به شورا گزارش کند و شورا از شهرداری در خصوص آن موارد توضیح بخواهد.
مدیرکل دفتر ارزیابی عملکرد، بازرسی و پاسخگوئی به شکایات سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور تصریح کرد: ما به همه شهرداری ها در ۳۱ استان کشور اعلام کرده‌ایم تا حسابرسی شهرداری‌ها را به روز رسانی کنند و در ۸۰ الی ۹۰ درصد موارد این اتفاق صورت گرفته است متاسفانه در گذشته کوتاهی‌هایی در این زمینه صورت گرفته و ما شاهد عدم رسیدگی به موقع به تفریغ بودجه شهرداری‌ها بودیم خوشبختانه این اقدام به روز رسانی شده و بخش اعظمی از مشکلات اگر وجود داشته باشد با این اقدام مشخص می‌شود.
امینی در پاسخ به این سوال که عمده تخلفاتی که در شهرداری ها صورت می گیرد ،کدام نوع فعالیت ها است، گفت: عمده‌ترین تخلفاتی که در حوزه شهرسازی صورت می‌گیرد یعنی فراوانی بیشترین تخلفات در حوزه شهرسازی است بعد از آن حوزه های مالی و اقتصادی و سپس حوزه‌های دیگر است.
تعارض قوانین در بروز فساد موثر است
وی در پاسخ به این سوال که عدم بروزرسانی قانون چقدر در بروز تخلفات موثر بوده، خاطرنشان کرد: قطعاً همه این موارد در بروز تخلفات می‌تواند نقش داشته باشد معمولاً در سایه تعارض قوانین و مشکلات ناشی از قوانین پوسیده و کهنه ایجاد می‌شود و همچنین عدم تعیین ضمانت‌های اجرایی برای قانون با مشکلات مواجه می‌شویم.
مدیرکل دفتر ارزیابی عملکرد، بازرسی و پاسخگوئی به شکایات سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور خاطرنشان کرد: افراد برای انتخاب در سمت شهردار چارچوب خاص خود را دارد ما شهرداری‌هایمان از درجه یک تا دوازده هستند اگر کسی بخواهد شهردار درجه یک شود بر اساس قانون آن ویژگی‌های آن مشخص شده است. یکی از مهمترین مسائلی که باید به آن پرداخته شود سلامت منابع انسانی است یعنی اگر افراد سالم که متخصص و مسلط به کارشان باشد در راس کار باشند در کاهش تخلفات موثر خواهد بود. از سوی دیگر هرگونه برخورد باید با انواع تخلف و جرمی که صورت می‌گیرد در حداقل زمان انجام شود و اطلاع‌رسانی شده تا بازدارندگی لازم را داشته باشد.
وی درباره اینکه چه میزان تخلفات نسبت به گذشته افزایش پیدا کرده است یا خیر گفت در این خصوص شاقول و یا سنجشی نداریم اما در حال حاضر فضای مجازی و رسانه‌ها و فناوری اطلاعات یک پوشش جهانی ایجاد کرده است و در یک لحظه خبری به راحتی همه جا منتشر می شود در گذشته اگر یک تخلفی صورت می‌گرفت به صورت کلی رسانه‌ای نمی‌شد اما الان اگر تخلفی صورت بگیرد به سرعت رسانه‌ای می‌شود.
