ناگفته‌ هایی درباره نظامیان «کلاه‌ آبی» ایران

امروز ۲۹ ماه می روز جهانی «صلح‌بانان سازمان ملل» یا همان «کلاه‌ آبی‌ها» است؛ روزی برای ادای احترام به همه کسانی است که با شجاعت و جسارت جهت تحقق صلح جهانی پس از عضویت در یگان‌های حافظ صلح کشورهای خود، در عملیات‌های صلح سازمان ملل شرکت کردند و جان خود را در راه صلح از دست دادند. به گزارش ایسنا، بر اساس منشور ملل متحد، یکی از دلایل تاسیس سازمان ملل متحد، «نجات نسل‌های آینده از بلای جنگ» است؛ بر اساس این منشور یکی از مقاصد اصلی این سازمان «حفظ صلح و امنیت بین المللی» است و مسئولیت اصلی نگهداری از صلح و امنیت بین‌المللی نیز بر عهده شورای امنیت است؛ این شورا در انجام این مسئولیت می‌تواند مجموعه از اقدامات از جمله اجرای عملیات حفظ صلح را بپذیرد، مبنای این اقدام را می‌توان در فصل‌های ۶، ۷ و ۸ منشور سازمان ملل پیدا کرد؛ فصل ۶ به «حل و فصل مسالمت آمیز مناقشات» می‌پردازد و فصل ۷ مقرراتی را در بر می‌گیرد که مرتبط با «اقدام توام با احترام به صلح، نقض‌های صلح و اعمال خشونت آمیز» است؛ فصل هفتم منشور سازمان ملل نیز درباره به کارگیری ساز و کارها و آژانس های منطقه ای در حفظ صلح و امنیت بین المللی است. سازمان ملل متحد به عنوان سازمانی بین المللی که دستیابی به صلح جهانی یکی از اهداف آن محسوب می‌شود، در راستای اجرای وظایف خود جهت تحقق صلح جهانی در سازمان‌دهی که ذیل شورای امنیت تشکیل داده است، از طریق همکاری با ارتش‌های کشورهای عضو سازمان ملل، عملیات‌هایی با عنوان «عملیات حفظ صلح» در مناطق درگیری و ناامنی در دنیا انجام می‌دهد. عملیات حفظ صلح سازمان ملل متحد به عنوان ابزاری برای نگهداری صلح و امنیت بین المللی بر ۳ اصل اساسی رضایت طرفین، بی طرفی و عدم استفاده از قوه قهریه مگر برای دفاع از خود و دفاع از مبانی منشور سازمان ملل متحد بنا نهاده شده است. در این عملیات‌ها که باید با رعایت احترام کامل به حقوق بشر انجام شوند، یگان‌هایی از چند کشور تامین کننده نیرو با زبان، فرهنگ و خصایص حرفه‌ای مختلف، عناصر نظامی را تشکیل داده و برای حفظ صلح با هم همکاری می‌کنند. همواره یکی از اقداماتی که شورای امنیت سازمان ملل در راستای ایفای نقش خود در جهت برقراری صلح جهانی انجام می‌دهد، اعزام نیروهای نظامی حافظ صلح به مناطق درگیری بعد از پایان منازعات است؛ بر اساس مبانی سازمان ملل متحد وظیفه فوری نیروهای نظامی حافظ صلح این است که کمک کنند امنیت را به منطقه بازگرداند و محیطی فراهم نمایند که در چارچوب آن آژانس‌های بشردوستانه و سایرین بتوانند فعالیت کنند. همچنین کارکرد اصلی عناصر نظامی در ماموریت‌های بشردوستانه معمولاً فراهم کردن محیط ایمن به نحوی است که سایر اجزای فرآیند صلح از جمله ناظران حقوق بشر بتوانند نقش آفرینی کند. سازمان ملل متحد در سال ۱۳۷۲ یگان حافظ صلح در ایران را به رسمیت شناخت  گردان‌های حافظ صلح در عملیات‌های‌شان دو نوع وظیفه را برعهده دارند؛ نخستین وظیفه آنها وظایف اولیه‌ای شامل گشت زنی، پست دیده بانی، کمک رسانی، قرنطینه و جست‌وجو و کاروان و اسکورت است. دیگر وظیفه‌ای که بر عهده گردان‌های حافظ صلح سازمان ملل قرار گرفته است وظایف حمایتی از جمله خلع سلاح، تامین زیرساخت حیاتی و حفاظت از امکانات و مدیریت جمعیت است. گردان‌های حافظ صلح متناسب با نوع عملیات خود، وظایف دیگری از جمله ایجاد مناطق حائل و اجرای عملیات‌های مشترک را بر عهده دارند. از نخستین عملیاتی که حافظان صلح سازمان ملل در جریان جنگ اول اعراب و اسرائیل در سال به خاورمیانه اعزام شدند، تا کنون بیش از ۷۰ عملیات صلح جهانی در نقاط مختلف جهان انجام شده‌است و در حال حاظر نیز حدود ۱۴ عملیات در حال اجراست. یگان حافظ صلح در جمهوری اسلامی ایران در سال ۱۳۷۱ و به دستور آیت‌الله سید علی خامنه‌ای فرماندهی کل قوا در نیروی زمینی ارتش تاسیس شد و یک سال بعد نیز توسط سازمان ملل متحد نیز به رسمیت شناخته شد. در حال حاضر یگان حفظ صلح ارتش در حضور در قرارگاه عملیاتی لشکر ۲۳ متحرک هجومی ولایت نیروی زمینی ارتش مستقر است. خبرنگار ایسنا به مناسبت روز حافظان صلح با حضور در قرارگاه عملیاتی لشکر ۲۳ متحرک هجومی ولایت نیروی زمینی ارتش(نزاجا) که در شهرستان رباط‌کریم استان تهران قرار دارد، گفت‌وگوهایی با فرمانده این قرارگاه و همچنین فرمانده یگان حفظ صلح ارتش و جانشین او انجام داده است. فرمانده قرارگاه عملیاتی لشکر ۲۳ متحرک هجومی ولایت: می‌خواهیم به ملت‌های دنیا کمک کنیم امیر سرتیپ دوم اکبر نجفی فرمانده قرارگاه عملیاتی لشکر ۲۳ متحرک هجومی ولایت نزاجا در این گفت‌و گو با تاکید بر اینکه بر اساس قرآن کریم، صلح و دوستی بهترین کار است، اظهار کرد: مقام معظم رهبری بر اساس مبانی دین اسلام فرموده‌اند که نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران جهت حضور در صلح و آشتی منطقه و دنیا باید یک یگان حافظ صلح داشته باشد؛ بر همین اساس نیز یگان حفظ صلح ارتش شکل گرفته است. امیر سرتیپ دوم اکبر نجفی فرمانده قرارگاه عملیاتی لشکر ۲۳ متحرک هجومی ولایت  وی با بیان اینکه «این یگان آماده‌ است تا به‌عنوان یک نیروی حافظ صلح با درخواست سازمان ملل متحد وارد کارزار صلح جهانی شود»، خاطرنشان کرد: یگان حفظ صلح ارتش، بهترین نفرات از لحاظ دانش نظامی و توانمندی‌های ارتباطی و همچنین به روز ترین تجهیزات را در اختیار دارد و یگانی توانمند در ارتش به شمار می‌رود. فرمانده قرارگاه عملیاتی لشکر ۲۳ نزاجا تصریح کرد: افتخار ما این است که ایران در طول تاریخ همواره طرفدار صلح بوده و شعر «بنی‌آدم اعضای یکدیگرند» که بر سر در سازمان ملل نوشته شده است نیز سروده سعدی شیرازی شاعر ایرانی است. امیر نجفی آرزوی خود را تحقق عدالت و حاکمیت صلح و آسایش جهانی عنوان کرد و گفت: برای اینکه بتوانیم در کره خاکی و سازمان ملل خود را نشان دهیم، باید قدرتمند ظاهر شویم و از دستاوردهای نظام دفاع کنیم و ارزش‌های نظام خود را اعم از انسانیت، اسلامیت، صداقت شجاعت و جوانمردی، با اعزام یگانی حافظ صلح به دنیا تعمیم دهیم. وی با اشاره به سطح آمادگی یگان حفظ صلح ارتش، تاکید کرد: امروز این آمادگی را داریم که هر زمان که سلسله مراتب فرماندهی و در راس آن سازمان ملل متحد دستور و درخواستی جهت اعزام نیروی حافظ صلح از از جمهوری اسلامی ایران مطرح کند، نیروهای حافظ صلح خود را به هر نقطه از جهان اعزام کنیم. این فرمانده نظامی با تاکید بر اینکه یگان حفظ صلح ارتش همواره جهت اعزام یگانی به ماموریت‌های حفظ صلح سازمان ملل، آماده است، خاطرنشان کرد: بر اساس آخرین بازدید نمایندگان سازمان ملل از یگان حفظ صلح ارتش در سال ۱۳۸۱، آمادگی این یگان در حد اعزام یگانی به ماموریت‌های بین‌المللی است، اما تا کنون اعزامی به این صورت نداشتیم و همه اعزام‌ها به‌صورت انفرادی بوده‌ است. امیر نجفی علت عدم درخواست سازمان ملل از ارتش ایران جهت حضور یگانی در ماموریت‌های صلح را تبعیت این سازمان بین‌المللی از ابرقدرت‌ها و استکبار جهانی عنوان و تاکید کرد: ما می‌خواهیم به ملت‌های دنیا کمک کنیم؛ در همین زمینه فارغ از عایدی مالی که اعزام یگان‌های حافظ صلح دارد، ما با اعزام نیروهای حافظ صلح به ماموریت‌های بین‌المللی می‌توانیم نظام مقدس جمهوری اسلامی را به کشورهای محل مأموریت معرفی و به نوعی انقلاب خود را صادر کنیم؛ ما در این نوع ماموریت‌ها به جنبه‌های انسانی عملیات‌های صلح توجه داریم. فرمانده گردان حافظ صلح ارتش: کارکنان ما بسیار توانمند هستند سرهنگ دوم پیاده علی گرگانی فیروزجایی فرمانده ۳۹ ساله گردان حافظ صلح ارتش نیز در گفت‌و گو با ایسنا درباره شرایط کارکنان این یگان گفت: کارکنان یگان حفظ صلح ارتش، پس از گذراندن دوره‌های پایه نظامی در دانشگاه‌های افسری و آموزشکده‌های درجه داری ارتش و ورود به یگان حفظ صلح، آموزش‌های تخصصی صلح را فرا می‌گیرند و به حداقل یک زبان خارجی مسلط می‌شوند. سرهنگ دوم پیاده علی گرگانی فیروزجایی فرمانده گردان حافظ صلح ارتش  وی با اشاره به حضور کارکنان مسلط به زبان‌های عربی، فرانسوی، روسی و آلمانی در یگان حفظ صلح ارتش افزود: همه کارکنان یگان حفظ صلح دوره‌های تخصصی حفظ صلح را در داخل کشور طی می‌کنند و از میان آنها برخی جهت فراگیری تخصصی‌تر موضوعات، به کشورهای خارجی برگزار کننده دوره‌های بین‌المللی صلح اعم از هندوستان، سوئد، سوئیس و ترکیه اعزام می‌شوند. فرمانده گردان حافظ صلح ارتش درباره نحوه اعزام کارکنان این گردان به ماموریت‌های سازمان ملل، اظهار کرد: ماموریت‌های حفظ صلح از طریق دپارتمان عملیات حفظ صلح که تحت نظر شورای امنیت سازمان ملل است به نمایندگی ایران در این سازمان منعکس و بر اساس سلسله مراتب ابتدا به وزارت خارجه و سپس به ستاد کل نیروهای مسلح و ارتش و در نهایت یگان حفظ صلح ابلاغ می‌شود و نیروهای درخواستی نیز در زمان تعیین شده، اعزام می‌شوند. سرهنگ گرگانی با ارزیابی سطح آمادگی یگان تحت امر خود، تاکید کرد: با قاطعیت می‌گویم که کارکنان ما در زمینه‌های مختلف بسیار توانمند هستند و از نظر تجهیزات نیز کاملا خودکفا هستیم و هرگونه تجهیزاتی که نیاز ماموریت‌ها است را در داخل ارتش به میزان کافی تامین کرده‌ایم. همچنین با امکانات و توانمندی‌های که در اختیار داریم هر ماموریتی را که به ما ابلاغ شود، به خوبی انجام می‌دهیم. وی همچنین درباره آخرین همکاری یگان حفظ صلح ارتش با سازمان ملل گفت: درحال حاظر تعدادی از نیروهای این یگان به کشور مالی جهت مأموریت ناظر نظامی اعزام شده‌اند و تاکنون نیز در ماموریت‌های ناظر نظامی در کشورهای اریتره، اتیوپی و سودان اعزام‌هایی داشته‌ایم. فرمانده گردان حافظ صلح ارتش درباره  تنها تجربه‌ خود از حضور در عملیات حفظ صلح سازمان ملل نیز گفت: در سال ۱۳۹۶ جهت انجام ماموریت حفظ صلح ناظر نظامی سازمان ملل در کشور سودان شرکت کردم. در طول حضورم در این مأموریت تجربیات خیلی زیادی کسب کردم؛ حضور من و دوستان دیگر در این ماموریت باعث شد که نگاه ما نسبت به حفظ صلح و همچنین تقویت دانش نظامی و دانش حفظ صلح و آموزش‌های حفظ صلح خیلی عمیق‌تر شود؛ پس از آن ماموریت همه تلاش خود را بر این گذاشتم تا پرسنل زیرمجموعه خود را در بهترین حالت ممکن آموزش دهم و تقویت کنم. جانشین فرمانده یگان حفظ صلح ارتش: یگان حافظ صلح برای نجنگیدن آموزش می‌بینند سرگرد میثم آقاخانی جانشین فرمانده یگان حفظ صلح ارتش مستقر در قرارگاه عملیاتی لشکر ۲۳ متحرک هجومی نیز در گفت‌و گو با خبرنگار ایسنا، با تاکید بر اینکه تمام یگان‌های ارتش‌های جهان برای جنگیدن آموزش می‌بینند، اما یگان حافظ صلح برای نجنگیدن آموزش می‌بینند، گفت:‌ این به معنای دست خالی بودن نیست بلکه به این معناست که شما جنگیدن را خوب بلدید اما بعنوان آخرین راهکار از آن استفاده می‌کنید؛ اگر در یک درگیری مسلحانه عادی به یک نظامی شلیک شود، بلافاصله پاسخ آن شکیل داده خواهد شد، اما در عملیات حفظ صلح به این صورت نیست و شلیک و تیراندازی آخرین راهکار در نظر گرفته می‌شود؛ این‌ها قوانین بین‌المللی هستند که در عملیات‌های حفظ صلح رایج است. سرگرد میثم آقاخانی جانشین فرمانده یگان حفظ صلح ارتش  وی با تاکید بر اینکه یک رزمنده حافظ صلح حتما باید تمام اصول نظامی ابتدایی تا پیشرفته را آموزش دیده باشد، خاطر نشان کرد: مطمئناً کشوری که جنگ را دیده، به خوبی صلح را درک می‌کند؛ من میدان جنگ را ندیدم ولی مطمئناً پیشکسوتان و پدران ما جنگ را تجربه کرده‌اند، ارزش صلح را به‌خوبی می‌دانند. این نظامی ۳۶ ساله درباره تجربه حضور خود در عملیات حفظ صلح دارفور سودان اظهار کرد: در این ماموریت به عنوان افسر آموزش اعزام شدم؛ وظیفه افسر آموزش نیز به این صورت است که نفرات نظامی که از کشورهای دیگر وارد منطقه ماموریت می‌شوند را جهت حضور در عملیان صلح ارزیابی می‌کنند. سرگرد آقاخانی ادامه داد: در دارفور نزدیک به ۷۰ کشور نیروی نظامی اعزام کرده بودند؛ آموزش اولیه این افراد به محض ورود به منطقه ماموریت باید ارزیابی می‌شد و این آزمون و سنجش آمادگی توسط بخشی بود که من در آن حضور داشتم. ما نظامیان مختلفی را در این مدت دیدیم و به همین دلیل می‌توانم بگویم که بچه‌های ما نه تنها نسبت به آموزش‌ها و مقررات بین‌المللی و دانش نظامی چیزی کم ندارند، شاید بتوان گفت که خیلی بالاتر هم هستند. خیلی از نظامیانی که می‌آمدند پس از ارزیابی‌های ابتدایی، شرایط لازم را نداشتند و مجبور می‌شدیم آنها را به کشورشان بازگزدانیم و می‌گفتیم که این افراد شرایط لازم را جهت حضور در عملیات حفظ صلح ندارند