چطور از شبکه‌های اجتماعی به سرطان دچار می‌شویم؟
بنابر نظرسنجی‌های اخیر مرکز تحقیقات پیو، ۷۲درصد از بزرگسالان آمریکا، از شبکه‌های اجتماعی استفاده می‌کنند که ۷۳درصد از آنها اطلاعات مربوط به حوزه سلامت را از اینترنت و رسانه‌های اجتماعی به‌دست می‌آورند. اما در این شبکه‌ها، اطلاعات غلط بسیار است. محققان در بررسی‌های این شبکه‌ها دریافتند، از هر سه مقاله درباره سرطان یک مقاله غلط است.
نادیا زکالوند: تحقیقات نشان می‌دهد اخبار نادرست، به‌ویژه در شبکه‌های اجتماعی، بیش از اخبار معتبر دست به دست می‌شود.
در یک بررسی از رسانه‌های اجتماعی مشخص شد، ۲۷درصد از اخبار مربوط به داروها و مکمل‌های رژیمی که در واتس‌آپ رد و بدل می‌شوند، غلط و بیش از ۵۹ درصد آنها گمراه‌کننده هستند.
انتشار اطلاعات نادرست در مورد موضوعات حوزه بهداشت و سلامت روی روابط پزشک و بیمار تاثیر منفی می‌گذارد و خطر مرگ بیماران را افزایش می‌دهد.
همچنین برخی از متخصصان سلامت بر این باورند که رسانه‌های اجتماعی ممکن است روی تصمیم‌گیری‌های بیمار برای درمان سرطان اثر منفی بگذارند. به‌تازگی دانشمندان دانشگاه یوتا در «سالت سیتی لیک»، صحت اطلاعات مربوط به سرطان و احتمال آسیب‌رسانی آن در رسانه‌های اجتماعی را بررسی کردند و دریافتند یک‌سوم مقالات مربوط به سرطان‌ها که در شبکه‌های اجتماعی ارائه می‌شود، نادرست‌اند و اکثر این مقالات حاوی اطلاعات مضر هستند.
چطور از شبکه‌های اجتماعی به سرطان دچار می‌شویم؟
تجزیه و تحلیل داده‌ها
دانشمندان با استفاده از نرم‌افزارهای استخراج و تحلیل داده‌ها، ۲۰۰ مقاله پرطرفدار به زبان انگلیسی را در مورد چهار نوع سرطان پستان، پروستات، روده بزرگ و ریه را استخراج و جمع‌آوری کردند. این مقاله‌ها شامل پست‌هایی بودند که در شبکه‌های اجتماعی «Facebook»، «Reddit»، «Twitter» و «Pinterest» بین مخاطبان طی سال‌های ۲۰۱۸ و ۲۰۱۹ رد و بدل شدند.
از میان این ۲۰۰ مقاله:
* ۷۵ مقاله از رسانه‌های خبری سنتی برداشته شده بودند
* ۸۳ مقاله برگرفته از رسانه‌های دیجیتالی غیرسنتی بودند
* ۲ مقاله از وبلاگ‌های شخصی برداشته شده بود
* ۶ مقاله از سایت‌های پر مخاطب استخراج شده بود
* ۳۴ مقاله برگرفته از مجلات پزشکی بودند
محققان از متخصصان امور سرطان خواستند تا این مقاله‌ها را از نظر اطلاعات صحیح و غلط رتبه‌بندی کنند. پس از بررسی مقاله‌ها مشخص شد که ۳۲,۵ درصد آنها حاوی اطلاعات غلط هستند. این مقاله‌ها حاوی عناوین گمراه‌کننده، استفاده نادرست از شواهد و درمان‌های اثبات‌نشده بودند.
همچنین محققان دریافتند ۳۰,۵ درصد از مقاله‌ها حاوی اطلاعات مضر هستند. این مقاله‌ها عمدتا اصرار داشتند مخاطبان برای درمان دردهای خود از پزشکان و متخصصان کمک نگیرند، برای برخی درمان‌های گرانقیمت هزینه کنند، با مواد بالقوه سمی خوددرمانی کنند یا از درمان‌های جایگزین استفاده کنند که احتمال تداخل با دیگر درمان‌ها داشتند.
دانشمندان همچنین متوجه شدند که تعداد افرادی که به اطلاعات نادرست دسترسی داشتند به‌طور متوسط ۲۳۰۰ نفر بود، در حالی‌که فقط ۱۵۰۰ نفر به اطلاعات صحیح و مطمئن دسترسی پیدا کرده بودند. Facebook، Reddit و Twitter بیشتر از شبکه‌های اجتماعی دیگر مورد بررسی این محققان، حاوی اطلاعات غلط بود. در حالی‌که Pinterest حاوی اطلاعات خاصی در مورد موضوعات سلامتی مورد بررسی نبود.
چطور از شبکه‌های اجتماعی به سرطان دچار می‌شویم؟
باورهای اثبات‌نشده
در این بررسی به این مساله که چرا در شبکه‌های اجتماعی اطلاعات غلط وجود دارد یا چرا افراد این اطلاعات را بیش از اطلاعات صحیح به اشتراک می‌گذارند، توجه نشده است. اما در تحقیقات دیگر محققان دریافتند، به اشتراک گذاشتن اطلاعات غلط بیشتر به دلیل عدم توجه به اعتبارسنجی اطلاعات است. یا اینکه آن افرادی که اطلاعات غلط را با دیگران به اشتراک می‌گذارند، خودشان عمیقا به آن باورهای غلط و اثبات‌نشده اعتقاد دارند.
در بررسی دیگر که اطلاعات غلط حوزه سلامتی را مورد بررسی قرار می‌داد مشخص شد، افرادی که به سیستم مراقبت‌های بهداشتی اعتماد ندارند و در عین حال به درمان‌های جایگزین علاقه‌مند هستند بیشتر احتمال دارد اطلاعات غلط مربوط به سلامتی را باور کنند.
برخی از مردم علاقه‌مند به باور درمان‌هایی هستند که «معمولا آنقدر خوب هستند که نمی‌توان به آنها اعتماد کرد». این افراد معمولا روحیه بسیار شکننده‌ای دارند و در جستجوی کمی امید هستند.
محققان می‌گویند، بنابر این یافته‌ها باید «ابزارهای خاص بیماران و تداخلات رفتاری» ایجاد شود تا با اطلاعات غلط مربوط به سرطان در فضای اینترنت مقابله کنند.
آنها می‌گویند نرم‌افزارهای موجود برای تحلیل داده‌ها با تمام کارایی‌هایی که دارند هنوز نمی‌توانند با پلتفرم‌های شبکه‌های اجتماعی کاملا سازگاری داشته باشند و احتمال دارد داده‌های آنها فاقد اطلاعات کیفی مهمی باشد.
این محققان می‌گویند باید بررسی‌های بیشتری انجام دهند تا دریابند چه افرادی با اطلاعات نادرست سرطان در ارتباط‌اند و تاثیر این اطلاعات روی باورهای علمی، اعتماد، تصمیم‌گیری و همچنین نقش ارتباط پزشک با بیمار چقدر است.
این مطالعه نشان می‌دهد که چرا افراد باید به اطلاعاتی توجه کنند که از سازمان‌های معتبر ارائه شده‌اند یا در مورد آن اطلاعات با پزشک و متخصصان سلامتی گفتگو کنند.
تمام بررسی‌های محققان نشان می‌دهد که شرکت‌های رسانه‌های اجتماعی ممکن است موجب انتشار و گسترش اطلاعات غلط و بالقوه مضر باشند. این محققان می‌گویند، این رسانه‌ها موظف هستند اجازه انتشار اطلاعاتی را روی پلتفرم‌های خود بدهند که منابع‌شان به خوبی شناخته شده و معتبر باشند تا زندگی بیماران را به خطر نیندازند.
بیشتر بخوانید:
باید هر روز زنجبیل بخورید
پیشگیری از سرطان با تغذیه کودکان با شیر مادر
توصیه مهم محققان
بیماران، به‌ویژه افرادی که به بیماری‌های خاصی مانند سرطان مبتلا هستند، به دنبال کسب اطلاعات بیشتر درباره بیماری خود هستند تا بتوانند شانس درمان خود را افزایش دهند. اما متاسفانه آنها بیشتر اطلاعات خود را از صفحه جستجوی گوگل یا شبکه‌های اجتماعی به‌دست می‌آورند که هیچ کدام‌شان مبنای علمی ندارند.
بهترین روش کسب اطلاعات صحیح در مورد تشخیص و درمان بیماری‌ها و سرطان‌ها، مراجعه به متخصصان حوزه بهداشت و سلامت –پزشکان متخصص- یا سازمان‌های مربوطه است. این افراد و مراکز نه‌تنها می‌توانند اطلاعات معتبر در اختیار بیماران قرار دهند بلکه از آنها حمایت می‌کنند.
