یک پرستار برای ۲۵ بیمار
«کمبود پرستار» و فاصله زیاد کشورمان با آمار، ارقام و استاندارد‌های جهانی حوزه پرستاری، موضوع جدیدی نیست، اما از لابه‌لای همین موضوع قدیمی، خبری دو روز قبل و مرتبط با پیک پنجم کرونا منتشر شد که نمی‌توان به سادگی از کنار آن گذر کرد: «از برخی استان‌ها و شهرستان‌ها گزارش‌هایی به دستمان می‌رسد که ۲۵ بیمار را یک پرستار مدیریت می‌کند
به نقل از روزنامه خراسان، این خبر را عزیزی معاون توسعه و مدیریت منابع سازمان نظام پرستاری اعلام کرد به علاوه این را هم گفت که «در همین تهران در برخی بخش‌ها ۱۵ بیمار بدحال توسط یک پرستار رسیدگی می‌شدند و این فاجعه است». البته برای اطمینان بیشتر از این گفته، با محمد شریفی مقدم دبیرکل خانه پرستاری ایران نیز موضوع را درمیان می‌گذاریم که وی نیز این آمار را تایید می‌کند.
آیا این فاجعه نیست؟
آیا این موضوع یک فاجعه در حوزه بهداشت و درمان محسوب نمی‌شود؟ اگر جان انسان‌ها و سلامتشان در گرو داشتن شرایط استاندارد یا دست‌کم نزدیک به استاندارد است، پس وضعیتی که بخش‌هایی از بهداشت و درمان ما، همچون همین موضوع تنها یک پرستار برای ۲۵ بیمار، گرفتار آن است، نامش چیست؟ شریفی مقدم دبیرکل خانه پرستاری ایران آمار دیگری را نیز به ما گوشزد می‌کند که خجالت‌آور است: وضعیت استاندارد جهانی ۴پرستار به ازای یک تخت است. آن‌چه وزارت بهداشت در کشور در نظر گرفته، پایین‌ترین حد استاندارد است یعنی ۵/۲ پرستار به ازای هر تخت. اما همین هم رعایت نمی‌شود و هم‌اکنون متوسط کشوری ۹ دهم درصد است. حالا خود حدیث مفصل بخوانید از ۹ دهم درصد ما و آن رقم استاندارد جهانی.
در هر هزار نفر، بلژیک ۱۱ و ایران ۱.۵ پرستار.
اما بد نیست به دسته‌بندی دیگری از آمار و استانداردسنجی هم توجه کنیم که البته در این هم وضعیت پرستاری در ایران بسیار ناخوش است. دبیرکل خانه پرستاری ایران به ما
می‌گوید: جهان پیشرفته استانداردسنجی‌ها را بر اساس پرستار به نسبت جمعیت می‌سنجد. دلیل این موضوع نیز این است که داشتن تعداد بالای «تخت بیمارستانی» اساسا هنر نیست، چون وقتی تخت زیاد دارید یعنی بیمار هم زیاد دارید. از این رو پرستار را در یک نسبت‌بندی عاقلانه بهتر است که به نسبت تعداد جمعیت بسنجیم. در این وضعیت ۳ سطح دسته‌بندی داریم. سطح پایین که در هر هزار نفر ۳ پرستار، سطح متوسط که در هر هزار نفر ۵ تا ۶ پرستار و سطح توسعه یافته که در هر هزار نفر ۹ تا ۱۰ پرستار پیش‌بینی کرده است که کشوری مثل بلژیک اکنون ۱۱ پرستار در هر هزار نفر برای خود اجرا کرده است. حالا وضعیت کشور ما طبق آخرین آمار در سال ۲۰۱۷ یعنی حدود ۴ سال قبل در هر هزار نفر ۱.۵ پرستار بوده است ضمن این که سالانه حدود ۲ تا ۳ هزار نفر نیز بازنشسته و از سیستم خارج می‌شوند.
بالاترین جان‌باختگان پرستاری در جهان
شریفی مقدم از این آمار و ارقام و وضعیت بغرنج پرستاری در کشور به یک شاهد مثال اشاره می‌کند: «نتیجه همین بی‌توجهی‌ها و بی‌کفایتی‌ها در حوزه پرستاری و درمان این می‌شود که جامعه پرستاری و پیراپزشکی در دوره کرونا ۱۴۰ شهید تقدیم کرده است که در مقایسه با آمار جهانی در شمار کشور‌هایی هستیم که دارای بیشترین آمار تعداد پرستاران جان‌باخته در کرونا هستیم.»
برای بررسی بیشتر موضوع به سراغ وضعیت دیگر کشور‌ها هم می‌رویم. اتحادیه پرستاران مراقبت‌های ویژه انگلستان (UKCCNA) می‌گوید: «استاندارد برای پرستاران بخش‌های مراقبت‌های ویژه کرونا وجود یک پرستار مراقبت ویژه برای هر بیمار بدحال است.» حال اگر شرایط خودمان را در بخشنامه پیک پنجم بررسی کنیم این عدد‌ها به چشم می‌خورد:
* یک پرستار برای ۳ بیمار بستری در بخش مراقبت‌های ویژه
* یک پرستار برای ۶-۵ بیمار در بخش بیماران کرونا
پرستار و ۳ بیمار بدحال کرونا
شرایط استاندارد برای یک بیمار بدحال یک پرستار تعریف می‌کند. حالا اگر قرار باشد یک پرستار به ۳ بیمار بدحال رسیدگی کند، چه می‌شود؟ این سوال را از یک پرستار بخش مراقبت‌های ویژه کرونا می‌پرسم که می‌گوید: «خودتان تصور کنید چگونه می‌توان به ۳ بیمار بدحال با میزان تنفس پایین به اندازه لازم رسیدگی کرد، شک نکنید که در شرایط غیر استاندارد این بیمار است که آسیب می‌بیند…
