نقش مسلمانان در انتخابات آتی ریاست‌جمهوری فرانسه
اقلیت مسلمان فرانسه به عنوان بخشی مطرح در مناظره‌های سیاسی و نیز به عنوان بازیگران مهم در عرصه سیاسی کشور نقش بزرگی در انتخابات ریاست جمهوری دوره قبل فرانسه ایفا کردند، در واقع همین اقلیت در رقابت‌های پیش روی فرانسه می‌تواند تغییر به وجود آورده و حتی سرنوشت انتخابات را تعیین کند.
به نقل از ایکنا، انتخابات ریاست جمهوری فرانسه با توجه به اهمیت این کشور در اروپا و تأثیرگذاری در عرصه بین‌الملل همواره از اهمیت بسیاری برخوردار بوده است.
از طرفی، نوع برخوردهای یک سال اخیر دولت فرانسه با مسلمانان به بهانه مبارزه با تروریسم و بروز حوادث تروریستی از سوی افراط‌گرایان مسلمان‌نما، این کشور را به مرکز توجهات در غرب در مورد مسلمانان تبدیل کرده است.
نوع برخورد دولت ماکرون با مسلمانان به خصوص در دو سال اخیر مسئله‌ای مورد مناقشه بوده و تصویب و اجرای لایحه مبارزه با جدایی‌طلبی که به طور عمده مسلمانان و مراکز فرهنگی و عبادی آنها را هدف قرار می‌داد، باعث انتقادات شدیدی از دولت ماکرون شد.
از سویی برخی عقیده دارند که با توجه به رشد احزاب راست‌گرای افراطی در فرانسه، این اقدامات امانوئل ماکرون تلاشی برای جلب آرای طرفداران این احزاب برای نامزد حزب مورد نظر ماکرون است.
انتخابات فرانسه چه زمانی برگزار می‌شود؟
اولین دور انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۲۲ فرانسه قرار است ۱۰ آوریل ۲۰۲۲ (۲۱ فروردین ۱۴۰۱) برگزار شود. براساس قوانین انتخاباتی در صورت عدم کسب اکثریت آرا در دور اول، دومین دور انتخابات بین دو نامزد برتر ۲۴ آوریل ۲۰۲۲ (سوم اردیبهشت) برگزار خواهد شد. از سال ۱۹۸۸ تاکنون تمامی انتخابات ریاست جمهوری در این کشور به دور دوم کشیده شده است. این انتخابات درست قبل از انتخابات قانونگذاری (انتخابات مجلس) ۲۰۲۲ برگزار می‌شود.
مارین لوپن(Marine Le Pen)، رئیس حزب راست‌گرا و محافظه‌کار اجتماع ملی(RN)، ۱۶ ژانویه ۲۰۲۰ اعلام کرد که در انتخابات شرکت می‌کند. او پیش از این در انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۱۲ و انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۱۷ به عنوان نامزد این حزب شرکت کرد. لوپن در سال ۲۰۱۲ با ۱۷,۹ درصد آرا در دور اول، سوم شد و در سال ۲۰۱۷، ۲۱.۳ درصد آرا را در دور اول و ۳۳.۹ درصد آرا را در دور دوم به خود اختصاص داد. لوپن در انتخابات قانونگذاری ۲۰۱۷ برای مجلس شورای ملی انتخاب شد.
ژان لاسال (Jean Lassalle) که در انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۱۷ با ۱,۲ درصد آرا در رتبه هفتم قرار گرفت و اعلام کرده که دوباره نامزد ریاست جمهوری می‌شود.
در ۸ نوامبر ۲۰۲۰، ژان لوک ملانشون، بنیانگذار حزب پوپولیست جناح چپ فرانسه تسلیم‌ناپذیر(LFI) اعلام کرد که در انتخابات شرکت می‌کند. او پیش از این در انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۱۲ از سوی جبهه چپ شرکت کرد(او در دور اول با کسب ۱۱,۱۰ درصد آرا در رتبه چهارم قرار گرفت) و در انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۱۷ هم بار دیگر با ۱۹.۵۸ درصد آرا در دور اول چهارم شد. ملانچون در انتخابات قانونگذاری ۲۰۱۷ برای مجلس فرانسه انتخاب شد.
وضعیت جمعیتی مسلمانان فرانسه
اما یکی از مسائلی که همواره در انتخابات فرانسه مطرح بوده، نوع نگاه نامزد‌ها به مسائلی مانند مهاجرت و اقلیت‌های دینی و نژادی در این کشور است.
اسلام دومین دین در فرانسه بعد از مسیحیت کاتولیک است. فرانسه دارای بیشترین تعداد مسلمان در جهان غرب و از جمله در اروپا است که عمدتاً به دلیل مهاجرت از مراکش، آفریقای غربی(کشورهای فرانسوی‌زبان منطقه ساحل) و کشورهای خاورمیانه است.
مؤسسه نظرسنجی فرانسوی IFOP در سال ۲۰۱۶، تعداد مسلمانان فرانسه را بین ۳ تا ۴ میلیون نفر تخمین زد و مدعی شد که ۵,۶ درصد از مردم فرانسه بالای ۱۵ سال و ۱۰ درصد از افراد زیر ۲۵ سال را مسلمانان تشکیل می‌دهند. طبق آخرین نظرسنجی یوروبارومتر (Eurobarometer) که در سال ۲۰۱۹ انجام شد، جمعیت مسلمانان در فرانسه ۵ درصد از کل جمعیت این کشور را تشکیل می‌دهند.
اکثریت مسلمانان در فرانسه از اهل سنت هستند. با وجود اینکه اکثریت قریب به اتفاق مسلمانان فرانسوی مهاجران تشکیل می‌دهند، تخمین زده می‌شود که حدود ۱۰۰ هزار نفر از مسلمانان فرانسوی اصلیتی فرانسوی داشته باشند.
نقش مسلمانان در انتخابات گذشته و پیش رو
با این همه نقش مسلمانان فرانسوی در انتخابات ریاست جمهوری فرانسه تا حد زیادی از سوی احزاب این کشور نادیده گرفته می‌شود، اما انتخابات ریاست جمهوری سال ۲۰۱۷، نشان داد که نقش مسلمانان و مسائل مرتبط به آنها تا چه اندازه از ارزش و اهمیت برخوردار است.
مسلمانان و اسلام نقش بزرگی در انتخابات ریاست جمهوری دوره قبل فرانسه ایفا کردند، هم به عنوان موضوعات مطرح در مناظره‌های سیاسی و هم به عنوان بازیگران مهم در عرصه سیاسی. این اولین انتخابات فرانسه در وضعیت فوق‌العاده (به دلیل حملات تروریستی سال ۲۰۱۵ بود که منجر به کشته شدن ۱۳۰ نفر در داخل و اطراف پاریس شد) بود و آزادی‌های اساسی مدنی به حالت تعلیق درآمد.
اگرچه مسلمانان بزرگترین اقلیت دینی در فرانسه هستند اما تنها حدود ۲ درصد از رأی‌دهندگان را تشکیل می‌دهند. برخی از آنها شهروند فرانسه نیستند و بسیاری از آنها هم در محله‌های فقیرنشین کارگری زندگی می‌کنند که انگیزه کمی برای مشارکت در انتخابات دارند.
با این حال، همین اقلیت در انتخابات پیش رو می‌تواند تغییر به وجود آورده و حتی سرنوشت انتخابات را تعیین کند. برای مثال در سال ۲۰۱۲ وقتی ۸۶ درصد از مسلمانان به فرانسوا اولاند سوسیالیست رأی دادند، انتخابات به نفع او تغییر یافت. در واقع اسلام‌هراسی شدیدی که در بین سیاستمداران و به خصوص در حزب جبهه ملی وجود داشت، باعث شد که حتی مسلمانان محافظه‌کار فرانسوی نیز در یک و نیم دهه گذشته تمایل به رأی‌دادن به احزاب و نمایندگان سوسیالیت داشته باشند.
ترس بیهوده افراطیان فرانسه از مسلمانان
ظهور داعش در خاورمیانه و به دنبال آن انجام حملات تروریستی در خاک فرانسه در سال‌های اخیر از سوی اسلام‌گرایان افراطی وابسته به داعش و القاعده، باعث شده که مسلمانان تحت فشار زیادی از سوی سیاستمداران (به خصوص راست‌گرایانی مانند جبهه ملی که با نام جدید اجتماع ملی فعال شده است) روبه‌رو شوند. این سیاستمداران تلاش دارند که این ادعا را در جامعه فرانسه نشر دهند که اسلام برای قوانین جمهوری در فرانسه، خطرناک بوده و مسلمانان را به‌طور ذاتی تروریست و افراطی توصیف کنند.
جناح راست فرانسه به شدت علیه مسلمانان موضع‌گیری دارد و تقریباً یک چهارم اعضای مرتبط با احزاب این جناح می‌گویند قوانین مسلمانان از قوانین فرانسه مهمتر است یا اکثریت مسلمانان فکر می‌کنند دختران باید بتوانند در مدرسه از روسری استفاده کنند.
نگاهی به نقش مسلمانان انتخابات ریاست جمهوری فرانسه 2022
با این همه و برخلاف انتظار تقریباً نیمی از مسلمانان فرانسه خود را سکولار توصیف می‌کنند و بخش بزرگی هم در مورد اینکه خود را مسلمان معرفی کنند، ابهام دارند، زیرا در یک جامعه عمدتاً سکولار و بدون اطلاع زیادی از دین اجدادی خود بزرگ شده‌اند و تنها در اسم، مسلمان هستند. مسلمانان فرانسه به طور قابل ملاحظه‌ای سکولارتر از یک آمریکایی معمولی هستند. در ایالات متحده، ۴۶ درصد از آمریکایی‌ها می‌خواهند کتاب مقدس یکی از منابع قانون باشد و ۹ درصد می‌خواهند که تنها منبع باشد.
در شرایطی که حدود ۸ ماه تا انتخابات ریاست جمهوری فرانسه باقی مانده، اما از هم اکنون رفته رفته نگاه‌ها به سوی این انتخابات و سرنوشت آن جلب می‌شود. به نظر می‌رسد که به مانند آمریکا، مسلمانان فرانسوی هم نقشی قابل توجه در انتخابات ۲۰۲۲ ایفا کنند. در واقع تجربه آمریکا شاید به مسلمانان فرانسوی این ایده را القا کند که با وجود مانع‌تراشی‌هایی که از سوی جناح‌ها و سیاستمداران فرانسوی برای فعالیت آنها به وجود آمده اما نقش‌آفرینی مسلمانان و جلب آرای آنها در انتخابات می‌تواند برگ برنده‌ای برای نامزد‌های این انتخابات باشد. آن هم انتخاباتی نزدیک، که به مدت تقریباً سه دهه همواره به دور دوم کشیده شده است.
گزارش از محمدحسن گودرزی
