مشکلات زیرساخت یا کاهش پهنای اینترنت بین الملل؛حرف‌های سخنگو یا گزارش تبیان! چطور «پهنای باند» چالش دولت سیزدهم شد؟

 در یک ماهه گذشته سرعت اینترنت همزمان با تحولات اخیر سیاسی و اجتماعی رخ داده در فضای عمومی کشور و اوج گرفتن دوباره کرونا با موج ششم ناشی از واریانت جدید امیکرون، کاهشی محسوس داشت. 
این قدر که موج انتقادات از این اختلال در دسترسی ها به بسیاری از حامیان دولت رسید و شبکه های اجتماعی مختلف شاهد واکنش های انتقادی صریح در این باره بود.

دولت دلیل کاهش سرعت اینترنت را چه می داند؟

چندروز پس از شروع این انتقادها سرانجام زارع پور وزیر ارتباطات و همکاران او در وزارت ارتباطات که همزمان مشغول تهیه و تدوین ورژنی جدید از قانون صیانت از فضای مجازی بودند، ادعا کردند کاهش سرعت اینترنت به دلیل تعطیلی آموزش حضوری مدارس و دانشگاه ها در پیک ششم کروناست. 
اتفاقی که سبب شده تا به دلیل افزایش نیاز مردم به شبکه اینترنت سراسری، پهنای باند با کاهش و سرعت شبکه با اختلال مواجه شود. 
آنها آن طور که خبرگزاری فارس در گزارش روز دوم اسفند خود با تیتر«چرا اینترنت کند است؟» نوشته وزیر ارتباطات و همکارانش اعتقادشان این است که عدم سرمایه گذاری در زیرساخت های مخابرات در ده سال گذشته باعث این مشکل کمبود سرعت اینترنت بوده است و مردم باید صبوری کنند تا شبکه فیبر نوری سراسری به خانه های شان برسد.
این حرف را علی بهادری جهرمی هم تکرار کرد و درباره کاهش سرعت اینترنت گفت:«زیرساخت‌های اینترنت ثابت در سال‌های قبل توسعه پیدا نکرده و توان پاسخگویی به نیاز امروز شهروندان را ندارد.به دلیل پایین بودن سرعت اینترنت ثابت، حجم زیادی از مصرف به شبکه  پاینترنت همراه منتقل شده است. دولت در همین مدت اقدامات مهمی برای بهبود زیرساخت‌های اینترنت انجام داده تا مردم بتوانند از حق شهروندی خود در برخورداری از اینترنت باکیفیت برخوردار شوند.» این پیامکی است که پاد از جلسه سخنگو منتشر کرده تا مشخص شود او هم دولت قبل را مقصر این سرعت کم اینترنت می داند.

همزمانی کاهش سرعت و مصوبه خبرساز مجلس برای طرح صیانت

بهادری جهرمی در روزی این نکات را گفت که صدای نمایندگان اصولگرای مجلس چون مقتدایی و توانگر از سرعت بد اینترنت در آمده بود و همزمان مخالفان همیشگی شبکه های اجتماعی یعنی طیف پایداری مجلس به میان داری رضا تقی پور و عنابستانی در فرآیندی غیر قانونی ویراستی جدیدی از طرح صیانت را با نامی جدید به جای طرح ابتدایی که از صحن مجوز تبدیل شدن به ماده ۸۵ گرفته بود را در کمتر از ۱۰ دقیقه ، بدون اجازه دادن به مخالفین برای سخن گفتن و تشریح نظرات مرکز پژوهش ها تصویب کردند.
طرحی که منتقدان جدی در صحن داشت و حتی علی نیکزاد رئیس صحن در روز گذشته که خود از نمایندگان نزدیک به پایداری است در روز تصویب طرح و دقایقی قبل از جلسه کمیسیون اعلام کرده بود این نشست رسمی نیست.
اما خروجی این نشست تصویب طرح صیانت ویراست نهم بهمن ماه بود. مصوبه ای که ابتدا از سوی نمایندگانی چون غلامرضا نوری نماینده مردم بستان آباد و رشیدی کوچی نماینده استان فارس کخ  تنها نماینده مخالف در کمیسیون صیانت بود ، غیرقانونی لقب گرفت و سپس معاونت قوانین مجلس هم به دلیل تخلفات شکلی و آیین نامه ای آن را فاقد اعتبار دانست. ولی در همان چند ساعت کشور شاهد اعتراضات سراسری کاربران شبکه های اجتماعی فارغ از هر گروه بندی سیاسی یا طبقه اجتماعی بود. مردمی که همگی نگران چالش هایی هستند که این طرح می تواند برای زندگی و کسب و کار و معاش شان ایجاد کند. عجیب تر اما این بود که خود اعضای کمیسیون هم نمی دانستند بر اساس کدام ویراست از طرح معروف به صیانت رای به تصویبش دادند! 

این عدم اطلاع رای دهندگان را سایت تبیان در گزارشی بر اساس نظرات گفته شده از سوی نمایندگان موافق رای دهنده به تصویب طرح صیانت نوشته و روی خروجی خود قرار داده بود. 

چالشی که گزارش تبیان برای دولت ایجاد کرد

تبیان سایت زیر نظر سازمان تبلیغات اسلامی در گزارش خبرساز دیگری نوشته است:«پیگیری‌های تبیان حاکی از آن است که مسئولین به دنبال اجرای محدودیت سقف سرویس اینترنت بین‌المللی هستند و در شورای عالی فضای مجازی در خصوص اجرای این تصمیم به جمع‌بندی رسیده‌اند.در جلسه اخیر شورای عالی فضای مجازی با حضور مقامات عالی دولت تصمیم گرفتند سقف ترافیک سرویس بین‌المللی را محدود کنند که با اجرای این مصوبه در روزهای اخیر شاهد اختلال در اینترنت بین‌المللی هستیم. همزمان با اجرای چراغ خاموش این طرح در دولت، مجلس نیز امروز به تصویب طرح صیانت از فضای مجازی رای داده که این مصوبه نیز بر نارضایتی کاربران افزوده است.»
روایتی که در تضاد با ادعای سخنگوی دولت و وزیر ارتباطات بود. 
ادعایی که باعث شد شب گذشته ایرنا در دو خبر مستقل ابتدا از سوی دبیرخانه شورای عالی فضای مجازی خبر مصوبه ایجادمحدودیت پهنای باند را تکذیب کند و سپس در مصاحبه با زارع‌پور وزیر ارتباطات ادعا کند نه تنها این شبکه محدود نشده که دولت در شورای عالی فضای مجازی درخواست افزایش پهنای باند بین الملل را داده است.
هرچند در بیانیه دبیرخانه شورای عالی فضای مجازی صراحتا آمده بود در آخرین نشست شورا هیچ بحثی درباره کاهش یا افزایش پهنای باند بین الملل اینترنت نشده است. پهنای باند که نمود آن را در سرعت و کیفیت دسترسی مردم به شبکه اینترنت می توان دید یکی از ابرواژه هایی است که در دو سه سال اخیر به کلید واژه ای در تبلیغات سیاسی ایران بدل شده. با توجه به گره خوردن کسب و کار و زندگی بسیاری از مردم به شبکه سراسری اینترنت ، میزان توجه به دولت ها برای توسعه این شبکه از کلیدواژه های رای آوری شده است. 

چالشی به نام پهنای باند

واژه ای که اولین بار در ادبیات سیاسی ایران پس از احضار جواد آذری جهرمی به خاطر آنچه از سوی او افزایش این پهنای باند از عدد ۶۰ در دولت دهم به ۷۰۰ در دولت دوازدهم عنوان شده بود ، از سوی حسن روحانی در هیات دولت مطرح شد:«هیچ کس به خاطر افزایش پهنای باند حق ندارد وزیر مرا احضار کند. پهنای باند یعنی کسب و کار مردم ، یعنی سهولت زندگی و…می خواهید کسی را احضار کنید، مرا احضار کنید.»
واژه هایی که دو سال بعد و در آستانه انتخابات تکرارشان کرد:«چه خوب شده این پهنای باند. الان همان هایی که تو روی من ، سینه من دنبال محدودسازی اش بودند از پهنای باند می گویند. قبلا پهنایش اذیت شان می کرد اما الان شکر خدا خوب شده. همین دستاورد دولت های یازدهم و دوازدهم است. دیگر هیچ کس نمی تواند دنبال فیلترینگ باشد.»
همان زمان و در کوران مناظره ها عبدالناصر همتی از اینترنت امن و سالم می پرسید و سید ابراهیم رئیسی صراحتا از اینترنت پر سرعت سخن می گفت. او تاکید داشت بر اینکه زندگی مردم نباید به خاطر اینترنت به چالش بیفتد و تاکید می کرد حتی کاهش سرعت شبکه که باعث دلخوری گیمرهای جوان و نوجوان می شود باعث نگرانی اوست.
حالا چند ماه پس از انتخابات و همزمان با تلاش نمایندگان تندرو برای محدودسازی اینترنت که باعث نگرانی بسیاری از فعالان کسب و کارهای اینترنتی شده، کاهش سرعت شبکه هم چالشی است مزید بر علت تا نارضایتی ها درباره عملکرد وزارت ارتباطات شدت بگیرد. 

دولت با پهنای باند چه خواهد کرد؟

اگرچه سخنگوی دولت و وزیر ارتباطات کاهش فعلی را ناشی از ضعف شبکه اعلام کردند اما گزارش تبیان به رغم تکذیب یک پرسش اساسی بود و البته مصاحبه بیدخام سخنگوی مخابرات که گفته بود شرکت زیرساخت چند روزی میزان پهنای باند شبکه اینترنت بین الملل مورد نیاز اپراتور را برای آنها تامین نکرده است.
به نظر می رسد چالش پهنای باند همچنان در روزهای آینده ادامه داشته باشد و همان طور که جلسه صبح چهارشنبه چهارم اسفند ۱۴۰۰ صحن را به آوردگاهی برای تقابل موافقان و مخالفان طرح صیانت بدل کرده بود، این شریان که زندگی میلیون ها نفر مستقیما به آن وابسته است، همچنان محل بحث و مطالبه عمومی باشد و بازگشت به شرایط گذشته به این آسانی برای مخالفان گسترش دامنه پهنای باند میسر نباشد.