محسن هاشمی: بازنشسته شدم/ دلایل خارج از اختیار شورا باعث شد مصوبات اجرایی نشود/ هنوز قضاوت درباره شورای ششم زود است
تهران آنلاین نوشت: محسن هاشمی رفسنجانی، رئیس سابق شورای شهر تهران با اشاره به برخی انتقادهای شورای شهر ششم از دوره گذشته، نسبت به عملکرد دوره جدید و تفکر قرارگاهی زاکانی، شهردار فعلی تهران واکنش نشان داد و به بحث و بررسی در رابطه با حوزه مدیریت شهری پرداخت.
محسن هاشمی به مدت چهار سال رئیس شورای شهر تهران بود و حالا مشغول فعالیت در عرصه های دیگر است.مهمترین بخش سخنان هاشمی:-بخشی از مدیریت کشور در دستگاه ها و قوای مختلف در سال های اخیر دچار مشکلات عدیده ای شده است که بخشی از آن نیز در تحریم و شرایط کلان اقتصادی ریشه دارد و طبیعتا مدیریت شهری نیز از این بحران ناکارآمدی مستثنی نیست البته فلسفه شوراهای شهر این بود که مدیریت شهری تا حدی از حاکمیت مجزا شود تا مشکلات به سایر قوا منتقل نشود. منتهی این هدف محقق نشده و عملا شهرداری و شورا نیز مشابه سایر دستگاه هاست و کاهش مشارکت عمومی در انتخابات شورا نیز فضا را به سوی تعمیق شکاف انتظارات و واقعیات پیش برده است.
-شورای شهر اختیارات لازم را بعد از اینکه 25 سال از قانون گذشته به دست نیاورده و چشم اندازی هم وجود ندارد که این اتفاق رخ دهد. چرا که در مقابل مجلس وزرا پاسخگو هستند و وزرا استیضاح می شوند. دولت نمی تواند اختیاراتش را به شهرداری بدهد در صورتی که باید پاسخگویی جای دیگری باشد و ضد و نقیضی است که در قانون وجود دارد. کشورهای پیشرفته اختیارات وسیعی به شوراها داده اند و مردم هم از دولت این مشکلات را طلب نمی کنند بلکه از شوراهایی که رای داده اند طلب می کنند. امروزه اکثر تصمیمات که شوراها می گیرند چون در فرمانداری باید تصویب شود می تواند به هر یک از آن ها خدشه وارد کند. شوراها هنوز جنبه واقعی خود را پیدا نکرده اند و جنبه تشریفاتی دارند.
-در رابطه با شورا و شهرداری نه امکان دخالت شورا در انتصابات مدیران اصلی وجود دارد و نه امکان نظارت مستقل و پرسش از مدیران ارشد شهرداری و نه دیوان محاسباتی جهت نظارت. بنابراین می توان گفت که شوراها فاقد اهرم های نظارتی است.
-اگر موضوعی برای انجام وظیفه و ضرورتی برای اظهار نظر وجود داشته باشد طبیعتا شانه خالی نمی کنم و در همین مدت نیز در ایام سالگرد آیت الله هاشمی رفسنجانی، فعالیت مناسب رسانه ای داشتم ولی حضور بدون ضرورت چهره های سیاسی و اجرایی پس از مسئولیت شائبه دخالت یا تضعیف مسئولین جدید را ایجاد می کند که از آن پرهیز دارم.
-در دوره گذشته همانگونه که بارها عنوان شد به دلیل تحریم و مشکلات بروکراتیک دولت و ضعف پیگیری شهرداری اعتبار ارزی جهت تامین تجهیزات متحرک و قطعات یدکی مترو تخصیص پیدا نکرد و در مدیریت جدید نیز تا به حال همین گونه بوده است، حل مشکل مترو عزم ملی و پیگیری ویژه از سوی سران قوا و مدیران ارشد دولت و شهرداری است که امیدوارم اتفاق بیفتد اما شرایط مترو در زمان تحویل به لحاظ سرویس دهی و بهره برداری با توجه به محدودیت ها نسبتا قابل قبول بوده است.
-طی دوره های گذشته اتوبوسرانی خصوصی شد و فقط حدود 1700 اتوبوس BRT در اختیار شرکت واحد اتوبوسرانی بود و باقی مانده در اختیار خود مالکین یا تعاونی ها بوده و انجام وظیفه می کردند. اینکه واقعا چه بخش از این اتوبوس های خصوص در فعالیت هستند، آمار و ارقام ضد و نقیضی وجود داشت مخصوصا در دوران کرونایی که مسافر هم نسبتا کم شده بود و به دلیل کمبود مسافر همه آن ها فعالیت نمی کردند ولی گفته می شد که تهران حدود 6 هزار اتوبوس دارد که بیش از 20 درصد آن معمولا در حال تعمیر و بازآفرینی است و تقریبا بخش مهمی از کل اتوبوس ها نیز عمر مفید ده ساله خود را سپری کرده اند و باید مطابق با قانون نوسازی شوند که متاسفانه مانند مترو اعتبارات لازم برای آن تامین نشده و اتوبوسرانی نیز در تهران در چالش جدی قرار دارد. البته در سال 97 دولت و شورای اقتصاد مصوبه تامین 19 هزار اتوبوس شهری برای کل کشور را ارائه داد که به دلیل ناهماهنگی بین دستگاه های دولتی از جمله وزارت اقتصاد و دارایی، برنامه و بودجه، بانک مرکزی، وزارت نفت و شهرداری ها اجرایی نشد. همچنان این مصوبات موجود است و می تواند در شرایط بهبود ارزی و ریالی و هماهنگی دستگاه ها به اجرا درآید. معمولا این دولت ها بودند که در طول دوره های گذشته به شهرداری اتوبوس تزریق می کردند که متاسفانه در دولت جناب آقای روحانی این مهم اتفاق نیفتاد و شهرداری 300 اتوبوس و مینی بوس از اعتبارات داخلی خود تزریق کرد ولی حتما کافی نبود. حال لازم است دولت جناب آقای رئیسی اقدام به اجرای آن مصوبه کند و حداقل 500 اتوبوس به حمل و نقل عمومی تزریق کند.
-در صورتی که ارز ریال از سوی دولت تخصیص داده شود و قراردادهای داخلی و خارجی به سرعت منعقد شود شاید بتوان مترو را به فوریت تجهیز کرد که البته حدود 15 درصد از زمان، گذشته است و هنوز اتفاقی رخ نداده است اما اگر منظور احداث خطوط باقیمانده باشد که باید خط 7 به 12 خط برسد و 450 کیلومتر و 250 ایستگاه برسد. این امر در صورت تامین اعتبارات حداقل نیاز به حدود ده سال وقت دارد. به هر حال اگر نیمی از تجهیز وضع موجود یعنی تامین حداقل 1000 واگن و تجهیزات ثابت و اتمام ایستگاه های باقیمانده، خروجی ها، هواکش ها، تعمیرگاه ها و پایانه ها هم در این دوره چهارساله اتفاق بیفتد قابل قبول است.
-هنوز برای قضاوت در مورد مدیریت شهری جدید زود است. البته باید برنامه و اهداف کیفی و کمی مدیریت جدید مشخص شود که بتوان عملکرد را با آن تطبیق داد بنابراین بهتر است منتظر ارائه این برنامه و بودجه سال 1401 شهرداری باشیم که در حوزه های مختلف شهرسازی، خدمات شهری، حمل و نقل عمومی و عمران چه اهدافی مدنظر است که در گذشته رخ نداده و مدیریت جدید قصد ایجاد تحول و تحقق آن را دارد و سپس بر اساس آن قضاوت کنیم. هنوز نه اهداف کمی و مشخصی منتشر نشده و نه شاهد تحولی ساختاری یا عملکری در مدیریت شهری هستیم.
-اگر منظور از قرارگاه عملگرایی و سرعت و شتاب در اجرا است باید از آن استقبال کرد به شرط آنکه پشتوانه این اجرا یک برنامه علمی و مطالعه شده و سنجیده باشد نه تصمیمات خلق الساعه. اگر منظور استفاده از نیروهای نظامی یا بسیج در کارهای شهرداری و مبارزه با آسیب های اجتماعی است باید دید که آیا نظامی ها قرار است چه منابعی و چه تعداد نیرو و امکاناتی تامین کنند. در هر صورت هنوز روشن نیست که چرا در مسائل شهری از واژه قرارگاه استفاده می شود. می توانند از واژه های مناسب تری استفاده کنند.
-تنها قفلی که شورا و شهرداری در دوره پنجم زد، قفل تخریب باغات و فضای سبز و البته عدم شهرفروشی و قانون فروشی خارج از طرف تفصیلی بود که بر اساس منویات رهبر معظم انقلاب بود و با شعارهای دوره جدید هم سازگار است اگر در حوزه هایی مانند توسعه حمل و نقل عمومی به اهداف نرسیدیم ناشی از قفل نبود بلکه کمبود منابع و تحریم ها و مشکلات ارزی و اقتصادی کشور که همچنان نیز ادامه دارد مانع توسعه شد.
-ما در شورا هر چه در چارچوب اختیارات قانونی می توانستیم انجام بدهیم، کردیم و بیش از آن اختیاری نداشتیم اگر مصوبات اجرا نشد دلایل دیگری دارد که خارج از اختیارات شورا بوده است.
-شورای شهر چهارم و پنجم من را دعوت کردند و یکبار بنا به دعوت شورای شهر چهارم با آقای قالیباف رقابت کردم اما در شورای شهر پنجم بنا به میثاق نامه هایی که نوشته شده بود این علاقمندی وجود نداشت و اکثر اعضای شورای شهر علاقمندی به این موضوع نداشتند هر چند که جو مناسبی برای شهردار شدن من در تهران بود ولی کسانی که می خواستند من حضور پیدا کنم علی رغم اینکه می دانستم اعضای شورای شهر پنجم به این موضوع رای نمی دهند برای این که بگویم شانه خالی نمی کنم بدون فعالیت جدی خودم را کاندید می کردم ولی هیچ فعالیتی در جهت احقاق آن انجام نمی دادم. نیروهای سیاسی شخصا خود را عرضه نمی کنند و به دلیل تقاضاهایی که می شود خود را عرضه می کنند. در سمت رئیس شورای شهر تهران فعالیت خود را ادامه دادم و پشیمان نیستم و راضی هستم و امیدوارم کسانی که فعالیت کردند خدمات خوبی انجام داده باشند .
-به تازگی بعد از 34 سال و 4 ماه خدمت بازنشسته شده ام و مشغول ساماندهی و زندگی حالت بازنشستگی و البته تدوین و آماده سازی و انتشار آثار مکتوب آیت الله هاشمی و موزه و مرکز اسناد داری هستم. اگر کمکی هم در خدمت به مردم و مسئولان از من ساخته باشد و خواسته شود دریغ نمی کنم.
-به نظرم ایشان (مرحوم آیت الله هاشمی) در طول عمر با برکت خود مسائل لازم را مطرح کردند حتما می گفتند که کشور ایران باید اهداف و ارزش ها را طوری پیگیری کنند که کمترین فشار به مردم وارد شود و آن هم روش اعتدالی مورد نظر ایشان بود. همین توصیه که آیت الله صافی گلپایگانی قبل از رحلتشان در مورد ضرورت آشتی با کشورهای جهان و عدم ایجاد مشقت و سختی در زندگی مردم به خاطر تنش در سیاست خارجی مطرح کردند. یکی از نکاتی بود که آیت الله هاشمی رفسنجانی در دهه پایانی عمر خود بارها مطرح کردند و مورد تخریب دلواپسان قرار گرفتند و حتی آیت الله صافی گلپایگانی نیز تخریب شدند. احتمالا روش مدیریت عزت گرا یا هدف گرا را تبیین می کردند که خدای نکرده مدیریت عزت گرا باعث رکود توسعه ایران و حل مشکلات مردم نشود.
