« دبیر شورای عالی فضای مجازی خبر داد که رئیس مجلس در نامه‌ای به رئیس شورا درخواست کرده دولت و شورای عالی فضای مجازی سیاست‌های کلان مربوط به فضای مجازی را مشخص کنند.» این خبری است که ابوالحسن فیروزآبادی درباره طرح صیانت به رسانه ها داد تا به جنجال ها درباره بررسی طرح صیانت در مجلس خاتمه دهد. طرحی که در هفته گذشته با رای نمایندگان به صحن آمد اما در آخر با نامه قالیباف به رئیس شورای عالی فضای مجازی از دستور کار مجلس خارج شد.

دوشنبه سیاه تندروها در مجلس

دوشنبه ۲۲ فرودین سال ۱۴۰۱، را می توان روز تلخی برای تندروهای مجلس و طرفداران طرح صیانت دانست. روزی که علی رغم تلاش آنان برای تصویب این طرح، نمایندگان در یک جلسه علنی به خروج طرح صیانت از شمول اصل ۸۵ رای دادند تا پرونده کمیسیون مشترک بررسی طرح صیانت به ریاست تقی پور برای همیشه بسته شود.

اما ماجرا به فقط به بازگشت طرح به صحن ختم نشد و خبرهای ضد و نقضی درباره بررسی طرح صیانت منتشر شد. برخی نمایندگان از تکذیب برگشت این طرح جنجالی به مجلس روایت می کردند و برخی دیگر از تشکیل یک کمیسیون جدید مشترک می گفتند. برخی هم با اطمینان از بررسی طرح در صحن.

رضا تقی پور انوری، رئیس کمیسیون مشترک بررسی طرح حمایت از حقوق کاربران و خدمات پایه فضای مجازی، خبر بازگشت طرح به صحن را تکذیب کرد و به مهر گفت:« رأی‌گیری استمزاجی امروز برای کسب نظر نمایندگان برای بقا طرح در کمیسیون مشترک بود که تعداد آرای مخالفان ابقاء، ۱۲۰ رأی از ۲۴۱ رأی حاضر بود و مخالفان ابقاء طرح در کمیسیون مشترک، به ۵۰ درصد نرسیدند. اخباری که توسط همکاران منوط به انحلال کمیسیون مشترک طرح صیانت مطرح شده، نادرست است و هنوز درخواستی برای بازگشت طرح به صحن علنی مطرح نشده است.»

احمدحسین فلاحی، نماینده همدان و عضو کمیسیون ویژه طرح صیانت از فضای مجازی نیز گفت:« ما معتقدیم چیزی که مطرح بوده این بوده که ۱۸۰ نمایندگان گفته اند طرح به صحن برگردد که باید این موضوع به رای گذاشته می شد که واقعا ۱۸۰ نفر هستند یا نه. در رای گیری دیروز هم مشخص شد که ۱۲۰ نفر بودند. لذا روند رای گیری دیروز اشتباه بوده است. یعنی در جلسه روز گذشته ۴۹ درصد به برگشت طرح به صحن علنی رای دادند. جلسه غیر علنی دیروز غیر قانونی است چرا که رای گیری استمزاجی بوده است. اصل ۸۵ دوبار در مجلس رای آورده و این نمایندگان بار سوم بود که اعتراض کردند.»

حجت الاسلام علیرضا سلیمی، عضو هیات رئیسه مجلس در توضیح چگونگی ادامه بررسی طرح صیانت در مجلس گفت:« با توجه به رای استمزاجی گرفته شده دو نظر از لحاظ حقوقی مطرح است؛ یک نظر می‌گوید کار تمام شده و همین رای استمزاجی رای جلسه علنی تلقی می‌شود، نظر دیگر آن است که بر اساس مواد ۱۶۵ و ۱۶۷ آئین‌نامه باید دوباره موضوع بررسی نشدن طرح در کمیسیون مشترک طبق اصل ۸۵ و ارجاع آن به صحن علنی، مجددا در یک جلسه علنی رای گیری شود. این دو نظر حقوقی به کنکاش حقوقی نیاز دارد و هر نتیجه‌ای حاصل شود قطعا نمایندگان در برابر آن تمکین خواهند کرد. بعد از تصمیم گیری، یک طرحی تهیه می‌شود و کمیسیون مشترک جدید تشکیل خواهد شد که مصوبات آن به عنوان گزارش کمیسیون به صحن علنی آمده و نمایندگان ماده به ماده آن را در صحن علنی مورد بررسی قرار خواهند داد. قاعده این است که ما یک کمیسیون مشترک جدید تشکیل دهیم.»

از دیدار با علم‌الهدی تا حمله به معاونت قوانین مجلس

با این حال، تندروها دست از تلاش برای به سرانجام رساندن طرح صیانت برنداشتند. رضا تقی پور که یکی از چهره های تندرو مجلس است و درباره این طرح با حجت الاسلام و المسلمین علم الهدی در مشهد دیدار کرده بود، دست به قلم برد و نامه تند و تیزی را خطاب به معاونت قوانین مجلس نوشت.

در نامه تقی پور آمده است که:« در طول چهل و چهار سال گذشته، توقف کار صحن مجلس با کمیسیون جانشین آن با چنین رویه‌ای در مجلس شورای اسلامی بی‌سابقه بوده، این امر به عنوان یک اقدام غیرمتعارف، نظام قانونگذاری را در آینده تهدید می‌کند.»

او همچنین تهدید کرده است که« در صورت ادامه کارشکنی‌ها در مسیر فعالیت کمیسیون مشترک اصل ۸۵ قانون اساسی و عدم همکاری جنابعالی، پیگیری‌ها و اقدامات قانونی از طریق کمیسیون اصل نودم و سایر مراجع قانونی به عمل خواهد آمد.»

معاونت نیز در پاسخ به تقی پور نوشت:« همچنین هیات رئیسه مجلس مقرر نمود تا در خصوص نحوه ادامه رسیدگی کمیسیون مشترک بعد از خاتمه رسیدگی به لایحه بودجه ۱۴۰۱ اتخاذ تصمیم نماید و تمامی اقدامات بعدی که در نامه جنابعالی تخلف و کارشکنی و اقدام خلاف قانون و عدم همکاری نامیده شده در چارچومب اختیارات قانونی و مصوبه هیات رئیسه محترم مجلس بوده است.

همچنین حسب اطلاع، پیرو جلسه مشترک برخی از اعضای هیات رئیسه با هیات رئیسه کمیسیون مشترک نیز در خصوص جلسه غیرعلنی مجلس و اتخاذ تصمیم در این خصوص توافق حاصل شده بود که نهایتا در رای گیری صورت گرفته با ادامه رسیدگی کمیسیون بر مبنای اصل ۸۵ قانون اساسی مخالفت گردید لذا اقدام دیگری از سوی این معاونت جز با اتخاذ تصمیم از سوی هیات رئیسه محترم مجلس میسور نمی باشد.»

توپ طرح صیانت به زمین شورای عالی فضای مجازی افتاد

اما، در میان جدال مخالفان و موافقان طرح صیانت از فضای مجازی، اقدام هوشمندانه قالیباف برای بررسی این طرح در شورای عالی فضای مجازی از دو جهت قابل بررسی است. اگر چه او در اسفند سال گذشته و با بیان آنکه« امروز فضای مجازی در زندگی مردم کاربرد فراوانی دارد. در همین فضا اخاذی‌های بزرگ هم اتفاق می‌افتد که نیاز به قانون دارد البته باید حواس‌مان جمع باشد که با زندگی مردم بازی نکنیم.» مخالفت خود را با این طرح جنجالی اعلام کرده بود، اما برخی از گمانه ها حکایت از آن دارد او خود را برای کاندیداتوری در انتخابات ریاست جمهوری آینده آماده کرده است.

محمد مهاجری، فعال رسانه ای اصولگرا درباره چرایی موافقت محمدباقر قالیباف به بازگشت طرح صیانت به صحن بیان کرد:« آقای قالیباف سه سال دیگر می خواهد در این کشور کاندیدای ریاست جمهوری شود، اگر خاطرات بدی از ریاست او بر مجلس در اذهان عمومی شکل بگیرد، قاعدتا این مسئله به نفع او نخواهد بود. آقای قالیباف حتی اگر اعتقادی به طرح صیانت هم داشته باشد، حاضر نیست خودش را قربانی اهداف پایداری ها کند.»

از سوی دیگر با وجود آنکه اعضای شورای عالی فضای مجازی تعیین سرنوشت طرح صیانت را برعهده مجلس گذاشته بودند، قالیباف با فرستادن توپ طرح صیانت به زمین شورای عالی فضای مجازی از هجمه ها و حملات بیشتر به مجلس جلوگیری می کند.

مخالفت اعضای شورای عالی فضای مجازی با طرح صیانت

همچنین با توجه به اظهارات و نگاه های برخی از اعضای شورای عالی فضای مجازی می توان این پیش بینی را کرد که که آنها نیز با طرح صیانت مخالف هستند. به طور مثال، ابوالحسن فیروزآبادی، دبیر شورای عالی فضای مجازی، در اسفند سال گذشته، با بیان آنکه این طرح وضوح لازم و کافی را ندارد و نوعی ابهام دارد که ممکن است باعث شود آن کمیسیون عالی تنظیم مقررات که در طرح دیده شده، دچار مشکلاتی در اجرا شود، گفت:« مشکلاتی که هم اکنون نیز با آن مواجه هستیم. چرا که وزارتخانه‌ها خود را مکلف به پیاده سازی نظام تنظیم مقررات فضای مجازی نمی‌دانند. به نظر نمی‌رسد با طرح صیانت مشکلات ما مرتفع شود و این طرح فقط باعث می شود ما یک قانونی داشته باشیم که براساس آن بتوانیم از سازمان‌های دولتی شکایت کنیم و اتفاق چندانی نیافتد.»

جلال رشیدی کوچی هم در اسفندماه سال گذشته در گفتگویی با اقتصادنیوز درباره نظر ابراهیم رئیسی درباره طرح صیانت، گفته بود:« آقای رئیس جمهور مخالف فیلترینگ است چرا که نگاه مردم همین است. کسی نمی تواند در برابر اینترنت و فضای مجازی مقاومت کند و باید فرهنگ سازی شود. در مصوبات شورای عالی فضای مجازی و بیانات رهبر انقلاب و در سند راهبری فضای مجازی کشور هم کار اصلی بر دوش حوزه فرهنگ است. جهاد تبیین باید شکل بگیرد و گرنه با فیلتر کردن کاری از پیش نمی رود.»

ابراهیم رئیسی همچنین در زمان کاندیداتوری در انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۰ گفته بود:« اتهامی است که برخی آقایان بخاطر منافع‌شان می زنند. فضای مجازی زمینه کسب و کار مردم است. فضای مجازی امروز ابزار کار مردم شده و از این طرق کسب درآمد می‌کنند. آیا کسی می‌آید محل درآمد مردم را تعطیل کند. دختران من خیلی وقت‌ها از طریق این فضا خرید می‌کنند، می‌گویند هم ارزان تر است هم راحت‌تر است، هم می‌توانیم به کالای مناسب دست پیدا کنم. رییس‌جمهوری منتخب تاکید می‌کند: فضای مجازی باید گسترش پیدا کند. هر فضایی نیاز به امنیت دارد، امنیت یعنی اینکه سرقت نشود، یعنی اطلاعاتی که مردم می گذارند سرقت نشود.»