ارتباطات و روابط عمومی دو روي یک سکه

عصر خبر:  در آخرین روزهای سال ۱۳۸۴، معاون امور مطبوعاتی و تبلیغاتی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به پیشنهاد مدیرکل دفتر تبلیغات و اطلاع‌رسانی طی درخواستی از وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی خواست تا با عنایت به لزوم توجه خاص به روابط عمومی در ایران و ضرورت توجه به این مقوله از طریق نامگذاری یک روز خاص به این نام، روزی به نام «روز روابط عمومی» نامگذاری شود. در پاسخ به این درخواست مدیرکل دبیرخانه شورای فرهنگی عمومی روز ۲۷ اردیبهشت به عنوان «روز ارتباطات و روابط عمومی» تعیین نمود.پس از این نامگذاری آیین‌نامه بزرگداشت «روز روابط عمومی» در پنج فصل و ۱۱ ماده از سوی دبیرخانه شورای اطلاع‌رسانی دولت در مورخه ۱۳/۱۲/۸۵ تصویب و ابلاغ شد و این‌گونه روابط عمومی پس از ۵۶ سال، روزی را به نام خودش ثبت کرد.از آن روز تا کنون مراسم های مختلفی در روز 27 اردیبهشت برای گرامیداشت فعالان روابط عمومی و حوزه ارتباطات برگزار می شود و صفحات تقویم این روز را به نام روز ارتباطات و روابط عمومی ثبت و ضبط کرده است.بررسی تاریخی این دانش در ایران نشان می‌دهد که به رغم وجود اندیشه‌ها و ایده‌های اصلاح طلبانه برای توسعه آن، هیچ گونه اقدام عملی بنیادی در این زمینه صورت نگرفته است به همین دلیل است که امروزه روابط عمومی‌ها بیشتر وقت خود را صرف تر و خشک کردن مدیران سازمانها و نهادها و دستگاهها میکنند و اصولا در مسیر انحرافی در حال وقت گذرانی هستند . چالش‌های روابط عمومی در ایران را می‌توان در دو بخش اصلی (تشکیلات، اعتبارات، آموزش، نحوه عمل، نیروی انسانی و وجود نگرش‌های منفی) و فرعی (نداشتن متولی مشخص، نبود تشکل‌های حرفه‌ای کافی و نبود قانون مندی مسئولیت‌های استراتژیک و حرفه‌ای روابط عمومی) تقسیم کرد. یکی از مهمترین چالش های روابط عمومی در ایران،  وابستگی صرف روابط عمومی به مدیریت سازمان است. این وابستگی کامل گاه ” خطر مدیریت مداری ” را در روابط‌عمومی یک سازمان افزایش می‌دهد. چالش سازمانی سوم ” آمیختگی تشکیلاتی ” روابط عمومی با سایربخش‌های تشکیلاتی سازمان چون اطلاعات، انتشارات، امور بین الملل و حوزه ریاست است.چالش دیگر روابط عمومی، چالش حرفه‌ای بودن کارکنان و کارشناسان آن است. متأسفانه تعداد نیروهای متخصص و کارشناس در روابط عمومی بسیار اندک است. به طوری که این نیروها چه به لحاظ تعداد و چه به لحاظ تخصص، جوابگوی نیاز دستگاه‌ها نیستند.
براساس آخرین تحقیقات به عمل آمده متاسفانه در حال حاضر بیش از 70 درصد شاغلان روابط عمومی های دارای تحصیلات دانشگاهی نیستند ویا تحصیلاتی غیر مرتبط با حوزه روابط عمومی و ارتباطات دارند و این ضعف ساختاری باعث شده رویکرد حرفه ای و تخصصی در امور مدیریتی وکارشناسی روابط عمومی در سطح مطلوبی قرار نداشته باشد. این مشکل به شکل اساسی تری در راس مدیریتی روابط عمومی ها نیز وجود دارد .روابط عمومی در ایران از یک قانون جامع، کامل ومانع بی بهره بوده وهمین عامل باعث شده وظایف نوشته و نانوشته زیادی بدان تحمیل شود. انتظار کارهای تدارکاتی وخدماتی ومراسم گرایی نمادی نتیجه  وجود بی قانونی در روابط عمومی هاست .در حال حاضر پژوهش در روابط عمومی ها به دلیل عدم شناخت و اهمیت موضوع و یا کمبود نیروی انسانی متخصص و پژوهشگر یا انجام نمی شود و یا در اولویت کارهای اصلی روابط عمومی ها قرارندارد. در صورتی که می توان گفت رسیدن به روابط عمومی علمی و حرفه ای بدون پشتوانه مطالعاتی و پژوهشی ممکن نیست .متاسفانه بسیاری از روابط عمومی ها آن چنان درگیر کارهای روزمره و جاری خود شده اند که گاهی اصلا فرصت فکر کردن به محتوای پیام های سازمانی وپردازش درست آن را پیدا نمی کنند .رصد وضعیت اطلاع رسانی و مدیریت اخبار از جمه مهمترین وظایف روابط عمومی  است اما شاهد مدیران و کارشناسانی هستیم که کوچکترین آشنایی با مدیریت خبر، دروازه بانی اخبار و در یک کلام انتشار هدفمند اخبار ندارند. روابط عمومی حرفه، فن وشغلی است که فعالیت هایش همواره با رویدادها وبحران های داخلی وبیرونی یک سازمان گره خورده است، از طرفی باید خواسته ها و رضایت مدیران ارشد سازمانش را تامین و از سویی دیگر باید جوابگوی انتظارات بی شمار گروه های مختلف مخاطب اعم درخواست های مردمی و افکارعمومی و نمایندگان رسانه های جمعی و… باشدکه گاها با تضادهایی از انتظارات دوسویه روبه روست .نکته مهمی که کارشناسان و مسئولان حوزه روابط عمومی کمتر به آن اهتمام ورزیده اند این است که  که کار روابط عمومی خدمت به مدیریت است نه مدیر برای آنکه محور اساسی کار روابط عمومی کسب منافع برای کل سازمان است نه برای شخصی که در رأس حرم سازمانی قرار گرفته است. بنابراین باید به روابط عمومی و کارکردهای آن، بهتر و منطقی تر نگاه کرد. در این صورت است که روابط عمومی می‌تواند در فراز و نشیب‌های سازمانی سربلند و سرافراز شود. هر کار مؤثر و صحیحی در روابط عمومی نیازمند جریان منظم وکارآمد است که آغاز آن با تحقیق و پژوهش شروع می‌شود. نخستین گام در روابط عمومی شناخت و شناسایی موضوعاتی است که محور اصلی فعالیت‌های سازمان مطبوع روابط عمومی محسوب می‌شود.در جامعه ایران نگرش به روابط عمومی صرفاً تبلیغاتی است که این امر تحریف افکار و دورشدن روابط عمومی از رسالت اصلی خود شده است.در حال حاضر این نهاد مؤثر در ایران با نوعی مظلومیت رسانه‌ای و فرهنگی مواجه است. امروزه به نظر می‌رسد که معیارهای قالب در جامعه ما بی توجهی به ارزش‌های نهفته در کار روابط عمومی‌هاست به طوری که این موضوع باعث شده که در بسیاری از سازمان‌ها بخش روابط عمومی مبدل به بخش تبلیغات سازمان شوده و کمتر به مفاهیم و ارتباطات دو سویه پرداخته می شود.روابط عمومی ها با عملکرد خوب و اثر گذار خود می توانند بازیگر نقش خطیر و حساس ایجاد ارتباط فعال و اثر بخش بین کارگزاران حکومتی و مردم باشند و فاصله ها را کاهش دهند و زمینه ایجاد تفاهم و هم اندیشی بین مسئولان و مردم را فراهم سازند و تصمیم گیری ها را به سمت منافع عمومی سوق دهند و نهایتا زمینه تحقق یک جامعه دموکراتیک را فراهم کنند. به نظر می رسد برای ایجاد تحول در کارکردهای روابط عمومی و افزایش اثرگذاری آن ابتدا باید مدیران سازمانها و دستگاه های مختلف را با وظایف و کارکردهای چنین پدیده ای آشنا کرد تا روابط عمومی ها با استقلال حرفه ای امکان تحول در حوزه ارتباطات و روابط عمومی را که دو روی یک سکه هستند را فراهم سازند .