«یک: سی‌ویکم اردیبهشت سال ۱۳۵۸ دکتر یزدی که آن زمان وزیر امور خارجه بود، در کنفرانسی مطبوعاتی با حضور گروهی از خبرنگاران داخلی و خارجی به چند پرسش مهم درباره ایران و روابط خارجی‌اش – به‌ویژه آن عهدنامه‌هایی که به آمریکا و شوروی مربوط می‌شد – پاسخ داد. او آن روز در آن مصاحبه از لغو قراردادهای میان ایران و امریکا و از ابطال برخی معاهدات با شوروی گفت و افزود: «تمام قراردادهایی که با استقلال و حاکمیت ملی ما مغایرت داشته باشد، لغو خواهد شد. سیاست خارجی ما بر اساس موازنه منفی است نه مثبت، بنابراین اگر به دولتی اجازه مداخله در امور داخلی خود را نمی‌دهیم، شامل هر قرارداد مشابهی نیز خواهد بود.»

این بخش سخنان یزدی موضع آن روزهای انقلاب بود و در قیاس با بخش دوم صحبت‌هایش که به موضوع صدور حکم اعدام برای شاه و اعضای خانواده سلطنتی برمی‌گشت، حاشیه‌ساز نشد. خبرنگاری از او درباره صدور حکم اعدام برای محمدرضا پهلوی و همسرش و قطعنامه سنای امریکا راجع به روند حقوقی برگزاری دادگاه‌های انقلاب و نقش خلخالی در این دادگاه‌ها پرسید و یزدی در پاسخ گفت: «در قطعنامه سنای امریکا به آقای خلخالی به عنوان رییس دادگاه‌های انقلاب اشاره شده، اما تا آنجا که ما تحقیق کردیم آقای خلخالی رییس دادگاه‌های انقلاب و حتی عضو محکمه هم نیستند … درباره حکم اعدام شاه و دار و دسته‌اش، من در اینجا وارد اصل حکم نمی‌شوم» (به نقل از روزنامه اطلاعات).

دو: چند ساعت بعد از صحبت‌های یزدی، خود آیت‌الله خلخالی در مصاحبه با روزنامه کیهان به آن واکنش نشان داد. گفت: «من حاکم شرع بوده و هستم و هیچکس مرا از این مقام عزل نکرده و من حکم اعدام شاه را به عنوان یک حاکم شرع صادر کرده‌ام. کسانی که می‌خواهند شاه باقی بماند، آنها با خط‌ مشی همه ملت ایران مخالفند… اینهایی که ملت ایران را در طول چندین سال به انحطاط کشانده‌اند، آیا نباید محکوم شوند؟ این خواسته سناتورهای امریکایی است و آنهایی که می‌خواهند شاه بماند، بلندگوهای استعمارند. آنها با خط ملت ایران و در رأس آن با امام خمینی مخالفت می‌کنند. از همه ملت‌های آزاد جهان می‌خواهیم که شاه را هر چه زودتر ترور کنند و این جواب دندان‌شکنی است که به سناتورهای امریکایی داده می‌شود.»

خلخالی در ادامه صحبت‌هایش درباره نقش خودش بیشتر توضیح داد و اضافه کرد: «اکثر اعدام‌ها در دادگاه‌های انقلاب با امضای من بوده و به همین امر در سراسر عمرم افتخار می‌کنم. من هیچ مقامی را در دنیا طالب نیستم و نمی‌خواهم هم صاحب مقامی باشم ولی می‌خواهم خونی که از ملت ایران ریخته شده، جوابش با ریختن خون شاه داده شود. من به عنوان یک حاکم شرع – که در نخست‌وزیری هم به تصویب رسیده است – این معنا را عنوان کرده‌ام. مساله این نبوده که من به عنوان ریاست دادگاه‌ها این حکم را داده باشم. مگر ما با دیگران نزاع لفظی داریم! ما تابع واقعیات و معنویات هستیم، تابع خط‌ مشی امام هستیم. ما ناظر و شاهد هزاران کشته بودیم که در میدان‌های تهران و سایر شهرستان‌ها مانده بودند ولی هیچگاه از خارج ناظر جریانات نبوده‌ایم و حالا هم دل‌مان به هیچ پستی نمی‌سوزد و هیچ عنوانی را هم نمی‌خواهیم. این حقایقی است که می‌گوییم و ملت ایران جواب دندان‌شکن کسانی را خواهد داد که می‌خواهند شاه اعدام نشود.»