پرندگان در اراک به سرفه افتادند!

آسمانمان باز هم خاکستری است. چندی است هوای نه چندان پاک شهرمان رنگی هم شده است. امسال برای چندمین بار آسمان تقریباً آبی استان مرکزی به رنگ خاکستری درآمده و طی دو روز گذشته ریزگردهایی که دیده می‌شوند در کنار آلودگی‌هایی که همیشه هستند و دیده نمی‌شوند قرار گرفته و ادارات را به تعطیلی کشانده و بار دیگر مردم را به سرفه‌های طولانی انداخته است.
به گزارش ایسنا ریزگردها ریز هستند اما آثار تخریبی بزرگی بر جا می‌گذارند و علاوه بر تاثیر منفی در سلامت انسان، بر محیط زیست و گونه‌های جانوری و گیاهی نیز اثرات بدی دارند اما هم‌چنان مسوولان کشور در حال رایزنی با همسایگان غربی کشور هستند تا بلکه به نتیجه‌ای برسند تا بتوان این ریزگردهای بزرگ را کنترل کنند اما، گویا تا عراق در این خصوص اقدامی نکند مسوولان کشور نیز کاری انجام نمی‌دهند در حالی که امروز آلودگی هوا یکی از بحران‌های زیست محیطی کشور است که به اقدام سریع نیاز دارد.
«امیر انصاری» مدیرکل سازمان حفاظت و محیط زیست استان مرکزی در خصوص منشاء گرد و غبارها در استان به ایسنا گفت: 70 درصد این ریزگردها و غبارها از کشورهای غربی وارد کشور می‌شود و 30 درصد آن نیز از مربوط به منابع داخلی استان است.
وی افزود: در استان مرکزی 490 هزار هکتار منطقه بیابانی وجود دارد که این حجم به خودی خود در تولید غبار در استان تاثیر دارد و عاملی برای افزایش آلودگی است، البته در روزهای اخیر بیشتر این گردوغبار از سمت تالاب میقان وارد شهر شده و عصرها در آسمان شهر قابل رویت هستند.
مدیرکل محیط زیست استان مرکزی در خصوص میزان این آلاینده‌ها و غبارها گفت: صبح دوشنبه این هفته غلظت لحظه‌ای آلاینده‌ها در اراک به 194 میکروگرم بر متر مکعب رسید در حالی که میزان استاندارد آن 90 میکروگرم بر مترمکعب است و چیزی بیش از دو برابر از حد استاندارد فراتر رفته است و طی 48 ساعت پیش از آن میزان غلظت این آلاینده‌ها 224 میکروگرم گزارش شد که بسیار از حد استاندارد بالاتر است و روز سه‌شنبه نیز غلظت آلاینده‌های ازن 104 واحد بوده است که حد مجاز آن 71 واحد است.
رشد 48 درصدی روزهای آلوده نسبت به سال گذشته
وی از افزایش شمار روزهای آلوده استان نسبت به سال قبل خبر داد و گفت: در فصل بهار سال پیش 27 روز آلوده داشتیم اما امسال تاکنون 43 روز آلوده ثبت شده است که در این بخش با 48 درصد رشد روبرو بودیم و این در حالی است که در اراک طی 19 روز اخیر به صورت مستمر آلودگی هوا داشتیم.
انصاری در خصوص نحوه‌ی برطرف کردن این مشکل گفت: بخشی از اقدامات فرامنطقه‌ای است که البته دولت عراق و ایران در این خصوص در حال رایزنی هستد تا اقدامات اساسی را انجام دهند اما در بخش استانی در حوزه‌ی تالاب میقان اقداماتی از قبیل لایروبی رودخانه در حال انجام است، جاده‌ی معدن نیز در حال اصلاح و بازسازی است و دیگر ادارات مانند منابع طبیعی استان بیابان‌زدایی را در دستور کار خود قرار داده است.
مسوولان آلومینیوم کند عمل می‌کنند
وی در خصوص آلودگی منابع زیستی توسط صنایع گفت: سوخت نیروگاه به‌طور کامل گاز است و طبق گزارش‌های شرکت پخش فرآورده‌های نفتی سوخت خودروها یورو 4 و یورو 5 است و در خصوص کارخانه‌ی آلومینیوم از 720 دیگ تولیدکننده‌ی آلودگی 50 درصد تعطیل و برای بقیه نیز برنامه‌ریزی شده است اما مسوولان این کارخانه کند عمل می‌کنند. در این راستا از دادگستری و استانداری کمک خواستیم که فشار بیشتری برای انجام برنامه‌ها توسط کارخانه آلومینیوم مبنی بر انتقال آندسازی و تغییر دیگ‌ها اعمال کنند.
مدیرکل حفاظت محیط زیست استان مرکزی با اشاره به این‌که برای تغییر دیگ‌های کارخانه آلومینیوم اراک با چینی‌ها قرارداد بسته شده است، ادامه داد: متاسفانه این قرارداد تاکنون عملیانی نشده است و با توجه به حجم آلودگی و آثار و شدت آن باید برای انجام امور، برنامه‌ها با سرعت بیشتری عملیاتی شود.
انصاری با بیان این‌که این آلودگی‌ها بر روی گونه‌های گیاهی و جانوری تاثیر بدی دارد، تصریح کرد: برای کنترل و کاهش آلودگی‌ها علاوه بر منابع طبیعی و محیط زیست باید ادارات دیگر نیز اقدامات و وظایفی که برایشان تعیین شده است را هر چه سریع‌تر انجام دهند، آب منطقه‌ای باید در این راستا اقدام و نسبت به تامین آب مورد نیاز تالاب میقان اقدام کنند، از تغییر کاربری مراتع و مناطق جنگلی و فضای سبز جلوگیری شود، اصول کشت در کشاورزی تغییر یابد و از شیوه‌های نوین آبیاری استفاده شود.
از تردد غیرضروری در شهر جداً پرهیز شود
«مهدی خدایاری» کارشناس آلودگی مرکز بهداشت اراک نیز در خصوص تاثیر این ذرات در سلامت انسان گفت: استان مرکزی به علت وجود تالاب کویری میقان در طول سال با وجود این ذرات معلق و ریزگردها مواجه است حتی اگر در کشور شرایط خوب هوایی حاکم باشد.
وی افزود: این ذرات به شدت ریز هستند و استفاده از ماسک معمولی در پیشگیری و ممانعت از ورود آنها به دستگاه تنفسی تاثیرگذار نیست و مردم باید از ماسک‌های فیلتردار استفاده کنند اما به‌طور کلی این ذرات به شدت روی وضعیت کره زمین، اکوسیستم و سلامت افراد تاثیر دارد و به بروز عوارض و بیماری‌ها منجر می‌شود.
کارشناس آلودگی هوای مرکز بهداشت اراک در خصوص عوارض این ذرات گفت: این ذرات سبب سوزش گلو و ریه و ایجاد برونشیت می‌شود و در برخی افراد ایجاد آسم و آلرژی را به همراه دارد و حتی به سرطان و مرگ زودرس در افراد منجر می‌شود.
وی افزود: این ذرات منبعی برای انتقال سموم هستند و چون باکتری‌ها، قارچ‌ها و میکروب‌ها به این ذرات می‌چسبند در افراد بیماری‌هایی خاصی را به وجود می‌آورند و گاهاً دیده شده در برخی افراد سبب کاهش دید نیز شده‌اند.
وی اقدام مسوولان برای کاهش ساعت کار در روزهای آلوده را مثبت دانست و توصیه کرد: در این روزها کودکان و سالمندان از منزل خارج نشوند تا در معرض این ذرات قرار نگیرند. هم‌چنین در پیک آلودگی به هیچ عنوان فعالیت‌های ورزشی انجام نشود و یا در محیط بسته این کار انجام شود چون تماس مستمر و مستقیم با این ذرات عفونت حاد تنفسی را ایجاد می‌کند.
خدایاری افزود: حتی‌الامکان از سیستم تهویه و یا کولر گازی استفاده شود چون استفاده از کولر آبی به علت مکش، این ذرات را وارد منزل می‌کنند و در صورت دسترسی نداشتن به کولر گازی سیستم آبرسانی کولر به نحوی باشد که پوشال‌های آن کاملاً خیس شود تا راه نفوذ ریزگردها بسته شود.
ریزگردهای تالاب میقان خطرناک‌تر از ریزگردهای کشورهای همسایه است
«سیاوش آقاخانی» فعال محیط زیست و مدیرعامل خانه‌های سازمان مردم نهاد استان مرکزی نیز در خصوص ریزگردها و غبار موجود اظهار کرد: این ریزگردها سالانه میلیون‌ها تن ذرات معلق را در ریه‌ی شهروندان خالی می‌کند که آثار فراوانی را علاوه بر انسان‌ها، در محیط زیست و گیاهان و حیوانات دارد.
وی افزود: ریزگردهای خارجی محصول همسایه‌های غربی کشور است اما، نوع دیگری از ریزگردها داخلی است و از حاشیه‌ی تالاب میقان اراک وارد شهر می‌شود. این ذرات سولفات سدیم هستند و از معادن تالاب میقان که بزرگترین معدن سولفات سدیم کشور است به سمت شهر اراک روانه می‌شود و در ریه افراد به اسید سولفوریک تبدیل می‌شود. خطر این ریزگردهای داخلی به شدت از خطر ریزگردها خارجی بیشتر است چون غبارهای خارجی ذرات ریزرس هستند اما غبارهای داخلی شیمیایی‌اند و آثار بدی را به دنبال دارند.
آقاخانی با اشاره به این‌که ذرات تالاب میقان سبک هستند و با رطوبت ترکیب می‌شود و به راحتی وارد ریه می‌شود و به واسطه آن مشکلات جسمی بسیاری را به وجود می‌آورند، گفت: مشکلاتی که این آلودگی‌ها برای گیاهان و حیوانات ایجاد می‌کند کمتر از مشکلاتی که برای انسان ایجاد می‌شود، نیست. این غبارها با نشستن بر روی برگ درختان سبب می‌شوند که روزنه‌های درختان در زمان بسته شدن بسته نشود و برگ‌ها رطوبت خود را از دست بدهند و به کم آبی مواجه شوند و این عامل سبب رشد نکردن گیاه و در پایان به از میان رفتن گیاه منجر می‌شود.
وی در خصوص تاثیر غبار بر روی حیوانات ادامه داد: پرندگان به شدت به جریان هوا وابسته‌اند و این آلودگی‌ها در مسیریابی آنها تاثیر می‌گذارد و مشکلات تنفسی را برای آنان به دنبال دارد. ریزگردها حتی بر روی عملکرد زنبور عسل نیز موثرند و روند گرده افشانی آنها را با مشکل مواجه می‌کنند و به همین نحو بر روی همه‌ی گونه‌های جانوری آثار بدی را می‌گذارد که متاسفانه در راستای برطرف کردن این خطرات برنامه جامعی وجود ندارد و فقط اقدامات مقطعی انجام می‌شود که قطعاً کارساز نیست.
با توجه به همه آنچه که توسط مسوولان و کارشناسان می‌گویند اقدامات انجام شده به کندی انجام می‌شود، به نظر می‌رسد در شرایط حاضر آنچه برای مصون ماندن از این‌همه آلودگی برایمان مانده مراجعه به داروخانه و خرید ماسک فیلتردار است.