هشدار سید حسن خمینی نسبت به بی‌توجهی برنامه‌ریزان و سیاستمداران به حفظ محیط زیست

به گزارش ایسنا، حجت الاسلام و المسلمین سید حسن خمینی روز چهارشنبه در دیدار رئیس و جمعی از کارکنان سازمان حفاظت از محیط زیست در حرم مطهر امام، با تبریک هفته محیط زیست، گفت: در مباحث حوزوی بحثی با عنوان «تزاحم» وجود دارد. تزاحم به عبارت ساده یعنی، انسان در یک لحظه همه خوبی ها را می خواهد، اما نمی تواند همه آنها را با هم داشته باشد. در دایره تزاحم عقل حکم می کند سراغ گزینه ای برویم که مهم تر و بهتر است و منافع بیشتری دارد.
یادگار امام در تشریح چگونگی انتخاب گزینه برتر، افزود: اولین ملاک این است که هر کاری نفس نفسه چه مقدار مهم است. این بحث ها در فلسفه اخلاق هم خیلی مهم است. یکی از دعاهایی که اهل معنا می کردند این است که از خدا بخواهید انسان را گرفتار امتحانات سخت نکند. «امتحان سخت» در هنگام ماندن بین چندین کار معنا می یایید.
وی با بیان اینکه یکی دیگر از عوامل موثر در انتخاب، «وسعت تأثیر» هر کار است، تصریح کرد: ممکن است شما کاری کنید که فی نفسه چندان مهم نیست، اما از نظر مکانی یا زمانی تأثیر خیلی بالایی دارد. به عنوان نمونه، در زندگی شخصی، کسی که گرفتار اعتیاد می شود لذت بالای لحظه ای دارد و هرچه به او بگویید به خاطر اعتیاد همه چیز را از دست می دهی نمی تواند درست درک کند که لذت بالای لحظه ای در قیاس با آسیب های دراز مدت، چیزی نیست.
سید حسن خمینی یادآور شد: تمام معلمین اخلاق، از «معراج السعاده» نراقی تا «چهل حدیث» و سخنرانی های مختلف امام برای اینکه این موضوع به ما تنبه دهند، دائم می گویند ای انسان لذتی که در دنیا می بری در قیاس با آنچه که در آخرت از دست می دهی، کم است! هرچه در این دنیا به دست بیاوری محدود به عمر تو است ولی آن طرف هرچه به دست بیاوری بی نهایت است!
وی ادامه داد: حفظ محیط زیست نیز یکی از آن محاسباتی است که اگر برنامه ریزان و سیاستمداران به آن توجه نکنند، مانند کودکی می شوند که در کوتاه مدت با بی توجهی به آن، مزیتی را به دست می آورند ولی  منفعت بسیار بزرگی را در درازمدت از دست می دهند. حتما باید مشکل اشتغال حل شود، فقر برداشته شود، توسعه پدید آید و… ولی باید اینها را در سبد هزینه و فایده گذاشت و سراغ ملاک های اهمّ رفت که از جمله آنها حفظ محیط زیست است.
یادگار امام تأکید کرد: باید توجه داشت که نکند ما به خاطر یک منفعت کوتاه مدت، که البته باید آن را هم حل کنیم، هزینه ای غیر عاقلانه می پردازیم. باید بدانیم که در صورت انتخاب این مسیر، در حال از بین بردن سرمایه ای هستیم بعدها اصلا امکان جبران آن را نداریم و یا اگر امکانش را داریم باید ده ها برابر آن، هزینه کنیم؛ البته توجه نکردن به منافع بلند مدت بین نسلی، از جمله سلامت محیط زیست، در کوتاه مدت منافعی هم دارد، اما مثلا باعث شور شدن دریاها می شود.
وی افزود: وقتی سهم طبیعت را ندهید باعث خشک شدن مرداب ها و طبیعت می شوید؛ غافل از اینکه طبیعت بعد از مدتی همین کاستی ها را به صورت یک سیلی، مانند مثل ریزگردها و… به ما برمی گرداند و همین محصولاتی که انسان کاشته بود را نیز از بین می برد. قرآن می فرماد،  مراقب باشید مثل کسی نباشید که باغی را برای پیری خودش درست کرده و بعد یک آتش سوزان تمام این باغ را از بین می برد؛ یک باد داغ می آید و هرآنچه او برای خودش و نسل های بعدی گذاشته را از بین می برد!
سید حسن خمینی اظهار داشت: محیط زیست حکم منافع دراز مدتی را دارد که ممکن است امروز درک درستی از آن نداشته باشیم، اما اگر بخواهیم تشبیه کنیم، مثل عذاب های اخروی است که ممکن است زندگی کوتاه مدت دنیا ما را از توجه به آن غافل کند، ولی این واقعیت است که در صورت بی توجهی به آن، طبیعت به ما سیلی خواهد زد؛ چرا که طبیعت روحی غیر از چیزی که در آن هست ندارد و تجسم اعمال ما است. یعنی خودمان به آن بد می کنیم و آن هم به ما برمی گرداند.
وی افزود: همیشه به ذهن ها می رسد که فعالان محیط زیستی آرمان شهر می خواهند و خیال بافی می کنند. یعنی ممکن است طرف بگوید شکم بچه من خالی است، اما شما دنبال انقراض گونه آسیایی یوزپلنگ هستید؟! به همین خاطر، ادبیات فعل در دفاع از محیط زیست پیش نمی رود. یعنی دلسوزی برای طبیعت نمی تواند کسی که الآن دچار مشکل هست را به هشدار بیاورد.
یادگار امام در همین زمینه ادامه داد: باید مسائل محیط زیستی را دقیق تر، لطیف تر، عینی تر و قابل فهم تر به کسانی که این واقعیت ها را نمی دانند، بگویید تا نکند گرفتار این وضعیت شوید که در کوتاه مدت یک مشکل معیشتی و اشتغال را در فلان منطقه از کشور حل می کنید، اما بعدها گرفتاری های بزرگتری برای همان کسانی که آنجا زندگی می کنند به دلیل عدم توجه به محیط زیست در تصمیمات قبلی، پدید می آید . یعنی دقیقا نوع ادبیات دفاع از محیط زیست، باید ادبیاتی باشد که معلمان اخلاق دارند؛ معلمان اخلاق مدام به انسان هشدار می دهند که نکند چشمت را به روی زندگی این دنیا باز کنی و به قیامت توجه نداشته باشی!
وی اظهار داشت: نکته سوم این است که بعضی از ما انسان ها فردمحور هستیم. مثلا بعضی موارد فرار مغزها به همین دلیل است که فرد می گوید خودم و نهایتا خانواده ام از این کشور برویم و به من مربوط نیست که چه بر سر مردم کشور می آید! نفس اینکه انسان از ایثار جدا می شود و می گوید کاری به بقیه ندارم و می خواهم خودم پیشرفت کنم، در همه انسان ها به صورت بالقوه وجود دارد.
سید حسن خمینی یادآور شد: یکی از بزرگترین تفاوت های مقطع زمانی انقلاب اسلامی این است که در آن زمان مردم به بالاترین حد ایثار رسیدند. کسی که شهید می شود جانش را برای دیگران می گذارد، در حقیقت می خواهد بزرگترین سرمایه ای را که دارد به دیگران بدهد.
وی با اشاره به اینکه یکی از مسائل مربوط به محیط زیست، «منطقه محوری» است، تصریح کرد: ممکن است اهالی فلان استان پر آب است بگویند، «ما اینجا بدبختی بکشیم برای اینکه آب پنج استان آن طرف تر برود و سهم طبیعت شود؟! آنها خودشان به فکر خودشان باشند. ما در اینجا فقر داشته باشیم برای اینکه خاک به حلق کس دیگری نرود؟! من به او چه کار دارم؟! ما دنبال حل مشکل خودمان هستیم». حتی یک پله بالاتر از نگاهی که بیان شد، این است که بگوییم، «ما به دنبال حفظ محیط زیست ایران هستیم؛ به ما چه که در عراق چه چیزی پیش می آید؟!» غافل از اینکه وضعیت محیط زیست آن منطقه روی خودشان هم اثر می گذارد! در چنین موقعیتی نقش یک سازمان ملی خیلی پررنگ می شود که نگاه ها را «ملّی» و «فرا ملّی» کند.
یادگار امام سپس در بیان راهکار عملی زدودن نگاه های منطقه محور به محیط زیست، گفت: با نصیحت و تبلیغ بخشی از مردم تحت تأثیر قرار می گیرند، ولی سازمان حفاظت محیط زیست اگر می خواهد ملّی نگاه کند و به صورت عملی مشکلات را حل کند، به این توجه کند که اگر مردم یک منطقه فداکاری می کنند و از برخی مزیت های اراضی منطقه خود استفاده نمی کنند تا محیط زیست دیگر مناطق آسیب نبیند، باید از بودجه کلان کشور منافعی به آنها برسد و سهم قابل توجهی در مقابل این ایثار و از خود گذشتگی به آنها داده شود.
سید حسن خمینی در پایان گفت: بحمدالله آقای دکتر سلاجقه از مجموعه منابع طبیعی و محیط زیست آمده و دانش این حوزه را دارد. محیط زیست هم تا آنجا که من می دانم از حیث نیروی کارشناسی و دلسوزی که در آن وجود دارد، سازمان بسیار توانمندی است. البته باید هدف هایی که دارید را دقیق و مشخص عینی کنید تا جامعه هدف شما لمس کند و احساس کند آرمان شهری و خیال بافی نیست.