سفر پوتین به تهران و دیدار سه جانبه وی با رئیسان جمهور ایران و ترکیه هرچند در قالب مذاکرات موسوم به نشست “صلح آستانه” برای برقراری صلح در سوریه پیش‌بینی شده است، اما تحلیلگران انتخاب تهران به عنوان دومین مقصد سفر رئیس جمهور روسیه پس از آغاز درگیری‌های نظامی در اوکراین را یک پیام مهم برای غرب می‌دانند؛ سفری در جهت تحکیم روابط مسکو و تهران و موازنه جدید قدرت شرق در جهت افول بلوک غرب.

روسیه و ایران در دهه‌های اخیر یه عنوان متحدانی راهبردی، در جامعه بین‌الملل شناخته شده‌اند و حال اشتباه محاسباتی غرب در سال‌ها تحریم و تهدیدهای گسترده علیه این دو کشور، پاسخ معکوس داده و به کاتالیزوری برای تخریب چشم‌انداز امپراطوری پوشالی غرب تبدیل شده است؛ روندی که نشانه‌های آن در بروز بحران‌های اقتصادی از قبیل افزایش بی‌سابقه نرخ تورم، گرانی، سقوط ارزش یورو و اعتصابات گسترده در اروپا و آمریکا آغاز شده و می‌رود که به بحران‌های اجتماعی و سیاسی منتهی شود.

پیشینه

ایران و روسیه به دلیل نزدیکی جغرافیایی، از دیرباز شریک سنتی سیاسی، اقتصادی و تجاری هم بوده‌اند و تاریخ روابط این دو همسایه با انبوهی از رویدادها همراه بوده است. این دو کشور در دهه‌های اخیر به متحدانی مهم برای یکدیگ تبدل شده‌اند و مسکو روابط تزلزل‌ناپذیری با تهران داشته است؛ روابطی که تقویت آن در روند مقابله با جاه‌طلبی آمریکا و متحدانش در منطقه، به نفع هر دو بازیگر مهم منطقه خواهد بود.

امروزه نیز ماهیت روابط ایران و روسیه در ترکیبی هماهنگ از مشارکت راهبردی، منافع حاکمیتی و مبارزه برای مقابله با نفوذ غرب در منطقه تجلی یافته است.

در همین ارتباط تارنمای فرانسوی Cairn.info روابط تهران مسکو را در غالب بازیگران اصلی خاورمیانه و جبهه اصلی در برابر نفوذ غرب ارزیابی می‌کند که در آن دکترین دیپلماتیک روسیه مبتنی بر حاکمیت کشورها است و تهران و مسکو هر دو تلاش دارند که در این منطقه با راهبردهای تغییر رژیم که توسط ایالات متحده آمریکا دنبال می‌شود، مبارزه کنند.

اهمیت موضوع

این رسانه فرانسوی همگرایی تهران و مسکو را به ویژه در دهه‌های اخیر در چارچوب مبارزه با تروریسم و به ویژه علیه گروه‌های افراطی منطقه که با دولت آمریکا همدستی دارند، ارزیابی و اضافه می‌کند: هم اینک ایران و روسیه با هم علیه حضور نظامی آمریکا و همچنین جنبش‌های افراطی منطقه به‌ویژه علیه داعش مبارزه می‌کنند.

بر اساس این گزارش، ایران و روسیه بر سر دو محور اساسی دیپلماتیک توافق کردند؛ نخست اینکه هر دو قدرت در جهت حفظ و تقویت ثبات منطقه‌ای گام برمی‌دارند و از طرف دیگر هدف مشترک آنها مخالفت با دخالت بازیگران خارج از منطقه به ویژه آمریکا در امور این منطقه است و از این رو مسکو و تهران موافقت کرده‌اند که نظم بین‌المللی را که تحت سلطه ابرقدرت آمریکایی باشد، رد کنند.

در این بین تحلیلگران معتقدند آنچه در روابط ایران و روسیه از زمان آغاز درگیری‌ها در سوریه تقویت شده است، همکاری دوجانبه آنها در مبارزه با تروریسمی است که توسط گروه‌های افراطی ظهور کرده است.

حال در هفته‌های اخیر که رژیم صهیونیستی و آمریکا روایت تکراری و نخ‌نمای گزینه تهدید علیه ایران را مطرح می‌کنند، یادآوری گزارش ماهنامه فرانسوی کاپیتال چاپ پاریس خالی از لطف نخواهد بود؛ گزارشی که در آن ایران به عنوان باتلاقی برای ارتش آمریکا توصیف و مثلث تهران-پکن-مسکو را مولفه‌ای مبنی بر غیرمنزوی بودن ایران ارزیابی شده است.

در این گزارش با طرح این سوال که “آیا آمریکا می‌تواند در خاک ایران عملیات نظامی انجام دهد؟” به تحلیل موسسه مشاوره ژئوپلیتیک آمریکایی Stratfor Worldview اشاره و اینگونه پاسخ داده شده است که مداخله نظامی ایالات متحده در ایران محکوم به بن‌بست است و ارتش آمریکا در باتلاقی به مراتب بدتر از افعانستان که جان هزاران سرباز آمریکایی را گرفت و صدها میلیارد دلار برای ایالات متحده هزینه تراشید، درگیر خواهد شد.

در همین ارتباط تارنمای روزنامه لوموند دیپلماتیک نیز به سامانه پدافند هوایی اس -۳۰۰ که ایران از روسیه خریداری کرده است، اشاره و تاکید شده است که این پدافند توان ساقط کردن تمامی هواپیماها را در محدوده برد از سایت‌های راهبردی ایران دارد و جمهوری اسلامی با داشتن موشک‌های شهاب ۳ می‌تواند اهداف زمینی را در شعاع چند هزار کیلومتری مورد حمله قرار دهد.

روزنامه پرشمارگان لوموند نیز در یک گزارش تحلیلی، روابط تهران و مسکو را در قالب هم‌پیمان توصیف کرده و با اشاره به مشارکت راهبردی ایران و چین، جمهوری اسلامی را کشوری غیرمنزوی ارزیابی می‌کند؛ نشانه‌ای دیگر که تحلیلگران آن را مثلث جدیدی در عرصه سیاست جهان می‌شناسند.

در همین ارتباط روزنامه لو پاریزین فرانسه نیز با اشاره به سفر پوتین به تهران، به نقل از دیمیتری پسکوف سخنگوی کرملین اعلام کرد که در دیدار سه جانبه‌ای که بین رئیسان جمهور روسیه، ترکیه و جمهوری اسلامی ایران برگزار می‌شود، موضوعات مربوط به اوکراین می‌تواند مورد بحث قرار گیرد و به ویژه برای حمل و نقل غلات که ترکیه پیشنهاد میانجیگری در این زمینه را داده است، فکری شود.

روزنامه فرانسوی زبان لو مَتَن سوئیس نیز با اشاره به این رویداد، اهمیت “دومین سفر رئیس جمهور روسیه پس از آغاز درگیری‌های نظامی در اوکراین” را هدف قرار داده و ضمن بیان این نکته که ایران، روسیه، ترکیه سه بازیگر اصلی در سوریه هستند، می‌نویسد: پوتین برای دومین بار از زمان آغاز عملیات نظامی در اوکراین به خارج از کشورش سفر و با رئیسان جمهور ترکیه و ایران دیدار می‌کند؛ تاکیدی بر اهمیت این سفر و مقصد آن که در نگاه جهانی بازتاب گسترده‌ای یافته است.

ارزیابی

تحلیل‌گران معتقدند که روسیه به عنوان یک قدرت جهانی، از جایگاه راهبردی جمهوری اسلامی ایران در خاورمیانه کاملاً آگاه است و سیاست بین‌الملل سال‌های اخیر به‌طور انکارناپذیر نشان داده است که بدون مشارکت ایران بسیاری از مشکلات منطقه‌ای قابل حل نیست.

حال نزدیکی جغرافیایی و تعاملات گسترده اقتصادی، سیاسی و فرهنگی تهران و مسکو از یک سو و از سوی دیگر تمام فشارها و تحریم‌هایی که روسیه و ایران به یک شکل با آن روبرو هستند موجب شده که روابط راهبردی بین مسکو و تهران بیش از پیش تقویت شود؛ روندی پرشتاب و رو به رشد که تحلیل‌گران از آن به عنوان ترسیم جبهه مقتدر جدیدی علیه غرب به ویژه علیه سیاستهای مُخرب کاخ سفید در منطقه یاد می‌کنند