مذاکره دوباره به حالتی در هم پیچیده و مبهم رسیده است. طرف غربی از یک متن نهایی و غیر قابل مذاکره می‌گوید اما ایران آن را توافق مورا – مالی می‌خواند و خواستار توجه به خواسته‌های خود است. باید دید که در این شرایط واقعا چه راه‌هایی پیش روی برجام است.

کارشناسان و تحلیلگران داخلی البته امید چندانی به احیای این توافق ندارند. مثلا سیدجلال ساداتیان، تحلیلگر مسائل بین‌المللی گفت: «اروپایی‌ها به اینکه برجام احیا شود، نیاز دارد. آمریکا نیز قدری ناز می‌کند تا امتیازات بیشتری را بگیرد. ایران نیز متقابلا به لحاظ شرایطی که در آن قرار دارد و نیازی به توضیح و تفسیر آن نیست، نیاز به احیای برجام دارد.»

وی افزود: «بر همین اساس، طرفین متنی را تهیه کرده‌اند که به موجب آن توافق صورت بگیرد. البته در ایران متاسفانه و مثل همیشه اطلاع رسانی دقیقی صورت نگرفته و ما در داخل ایران کمتر از سایر طرف‌ها مطلع هستیم که قضایا به چه سمت و سویی می‌رود. لذا بیشتر بر اساس دریافت‌های شفاهی و نه متکی به اسناد و مدارک صحبت کرده و تحلیل می‌کنیم.»

وی ادامه داد: «گفته می‌شود که مساله خروج سپاه از تحریم به بعد موکول شده تا بعد از توافق و احیای برجام به صورت مستقیم بین ایران و آمریکا مورد گفت‌وگو قرار بگیرد. این البته چیزی است که غربی‌ها می‌گویند. نکته دیگر این است که ایران در این توافق می‌پذیرد که به تعهدات پادمانی برگردد. یعنی آن بخشی که ضبط نمی‌کند و بخش دیگری از فیلم‌ها که ضبط و در ایران نگهداری شده، تحویل آژانس شود. نکته سوم نیز آن است که بخشی از تحریم‌ها که شامل فروش نفت و گاز و فرآورده‌های نفتی ایران است از تحریم خارج شود. تا اینجای قضیه به نظر می‌رسد که توافق مطلوب اروپایی‌ها است و اگر واقعا اینطور باشد و در پشت صحنه اتفاق دیگری رخ نداده باشد، این توافق کاملا به نفع و مطلوب اروپایی‌ها است چون می‌توانند نیازمندی‌های خود را تامین کرده و خود را از فشار قیمتی که ناشی از شبه تحریم روسیه است – چون هنوز تحریم روسیه به آن مفهوم که نفت و گاز آن را نخرند اتفاق نیفتاده است- نجات دهد.»

بیشتر بخوانید:

• همزمان با تلاش تیم مذاکره ایران / وزیر رئیسی ، هشتک «برجام یزیدیان» زد

• ربیعی : گفت و گوها درحال ثمردهی است / کاسبان تحریم و دلالان رنج مردم دوباره فعال شده اند

ساداتیان همچنین گفت: «آنها در شرایط فعلی به سوی خاورمیانه آمده‌اند و بخشی از انرژی مورد نیاز آنها را عربستان تامین خواهد کرد اما گاز مورد نیازشان را باید ایران تامین کند و قبلا هم خط لوله به سوی ترکیه رفته و امکان انتقال به سوی اروپا وجود دارد. قطر هم می‌تواند در این زمینه ایفای نقش کند اما این همه نیازهای اروپا را تامین نمی‌کند. آنها به نفت خام و بنزین که عمده آن را روسیه الان تامین می‌کند، نیاز دارد.»

این کارشناس مسائل بین‌المللی ادامه داد: «بر این اساس به نظر می‌رسد که اتفاقات رخ داده یا در شرف رخ دادن به نفع اروپایی‌ها است و حوصله آنها نیز تقریبا سر رفته است. به همین خاطر آنها در همین آخرین ابتکاری که مطرح شده به اینکه روسیه و چین اظهارنظر نکنند و اروپایی‌ها نیز کشور به کشور موضع نگیرند و نماینده اتحادیه اروپا میانجیگری کند، رسیده‌اند تا توافق حاصل شود لذا متنی تهیه شده که مصداق همان ضرب المثل آش کشک خاله است و ایران باید بپذیرد یا نپذیرد.»

وی درباره عواقب پذیرش یا عدم پذیرش پیشنهادات اخیر اروپا نیز گفت: «اگر ایران این ابتکار را بپذیرد که آنچه گفته شد، اتفاق خواهد افتاد. اما اگر نپذیرد، حرف از درگیری‌های نظامی است که به نظر نمی‌رسد شرایط آن در منطقه مهیا باشد چون امریکایی‌ها دنبال آن هستند که با این احتمال و انعطاف‌های احتمالی ایران را از روسیه جدا کنند. همچنین با اقدامی که در تایوان توسط خانم نانسی پلوسی صورت گرفت و با قلدری وارد تایوان شد و چین را تحقیر کردند، شرایطی را ایجاد کردند که چین گفته برخی همکاری‌های خود را با آمریکا قطع می‌کند و …. البته امریکا نیز این امکان را دارد که نیازهای خود را از تایوان و … تامین کند و خیلی نیازمند چین نیست. چین اما قدرت رویارویی نظامی و اقتصادی با امریکا را در بلندمدت ندارد لذا با این حرکاتی که می‌توان گفت هماهنگ است هم ایران را از روسیه جدا کرده و هم چین را سرگرم می‌کنند که به روسیه نرسد و در نتیجه فشارهای لازم را از اروپا به روسیه وارد می‌کنند. این یک وضعیت به هم پیوسته است.»