فرانک دریک درگذشت/ مردی که تابوی پژوهش درباره موجودات فضایی را شکست

فرانک دریک که آغازگر جستجوی مدرن هوش فرازمینی در جهان(SETI) بود در روز جمعه دوم سپتامبر(۱۱ شهریور) درگذشت.

“دریک” بیشتر به خاطر معادله‌ای که به نام او نامگذاری شده است، شناخته می‌شود. “معادله دریک” تخمین می‌زند که چه تعداد جوامع بیگانه قابل تشخیص ممکن است در کهکشان راه شیری ما حضور داشته باشند. “دریک” معادله معروف خود را در سال ۱۹۶۱، یک سال پس از آغاز پروژه اوزما(Project Ozma)، که در آن از یک تلسکوپ رادیویی برای جستجوی سیگنال‌های احتمالی از تمدن‌های فرازمینی استفاده می‌شود، ابداع کرد.

پروژه اوزما نقطه عطفی بود که فناوری‌ها و روش‌های جدیدی برای جستجوی هوش فرازمینی(SETI) با خود به ارمغان آورد و این رویکرد با گذر زمان امتحان خود را پس داده است.

ست شوستاک(Seth Shostak)، ستاره‌شناس رادیویی و یکی از همکاران او، در سال ۲۰۲۰ در ادای احترامی به “دریک” نوشت: استراتژی او هنوز شش دهه پس از آزمایش پیشگام جستجوی هوش فرازمینی به کار می‌رود. این امری واقعاً قابل توجه و تقریباً بی‌سابقه در اکتشافات است.

در آن ادای احترام، شوستاک تاکید کرد که برای دریک چقدر سخت بوده که به دنبال این موضوع برود.

“دریک” به شوستاک گفته بود: این موضوع یک تابو در حوزه نجوم بود. هیچ‌کس به کاوش آن نمی‌پرداخت، زیرا همه می‌ترسیدند.

به لطف دریک و افرادی که از او الهام گرفته‌اند، این موضوع دیگر تابو نیست. اکتشافات علمی همچنین به خارج کردن جستجو برای هوش مصنوعی از حاشیه‌ و ورود آن به جریان اصلی کمک کرده است. در میان آن یافته‌های انقلابی کنونی سیاره‌های فراخورشیدی نیز وجود دارد.

به لطف مشاهدات تلسکوپ فضایی کپلر ناسا و سایر ابزارها، دانشمندان اکنون می‌دانند که جهان‌های مشابه زمین در سراسر جهان وجود دارند. برای مثال، یکی از مطالعات اخیر نشان می‌دهد که بیش از نیمی از ستارگان مشابه خورشید در کهکشان راه شیری ممکن است یک سیاره سنگی را در “منطقه قابل سکونت” خود جای داده باشند، یعنی محدوده‌ای از فواصل مداری که در آن آب می‌تواند به صورت مایع در سطح سیاره جریان داشته باشد.

با توجه به تمام آن سیاراتی که به طور بالقوه قابل سکونت هستند و سن زیاد جهان که حدود ۱۳.۸ میلیارد سال تخمین زده می‌شود، تصور اینکه ممکن است تمدن‌هایی فراتر از زمین رشد کرده باشند، دور از ذهن نیست. این باور در میان جوامع دانشگاهی گسترش یافته است و برای مثال ارتش ایالات متحده به تازگی علاقه فزاینده‌ای به اشیاء پرنده ناشناس(UFO) نشان داده و در چند سال اخیر چندین سازمان را برای بررسی رویدادهای گیج کننده‌ی آسمانی راه‌اندازی کرده است.

البته پنتاگون به دنبال شکار حیات بیگانه نیست. بلکه به تهدید بالقوه امنیت ملی ناشی از آنها توجه دارد. اما گفتگوی نسبتاً باز پیرامون این موضوع این روزها یک تغییر بزرگ است، تغییری که “دریک” به آغاز آن کمک کرد.

فرانک دریک در روز ۲۸ می سال ۱۹۳۰ در شیکاگو به دنیا آمد. او مدرک لیسانس خود را در رشته فیزیک مهندسی از دانشگاه کرنل و فوق لیسانس و دکترای نجوم خود را از دانشگاه هاروارد دریافت کرد.

او از سال ۱۹۶۴ تا ۱۹۸۴ استاد نجوم در کرنل بود، سپس از سال ۱۹۸۴ تا ۱۹۹۶ سمتی مشابه در دانشگاه کالیفرنیا، سانتا کروز دریافت کرد. پس از آن به عنوان استاد ممتاز در دانشگاه کالیفرنیا سانتا کروز ادامه داد. دریک همچنین مدیریت مرکز کارل ساگان مؤسسه جستجو برای هوش فرازمینی برای مطالعه حیات در جهان و ریاست هیئت امنای این مؤسسه را بر عهده داشت. در میان بسیاری از مسئولیت‌های دیگر، او عضو آکادمی ملی علوم، مهندسی و پزشکی ایالات متحده بود و از سال ۱۹۸۹ تا ۱۹۹۲ ریاست هیئت فیزیک و ستاره‌شناسی شورای تحقیقات ملی ایالات متحده را بر عهده داشت.

دریک تقریباً تا پایان عمر خود در جامعه علمی فعال ماند. برای مثال، چندی پیش در چندین کنفرانس در منطقه خلیج کالیفرنیا با او برخورد کردم. من هر بار تحت تأثیر اشتیاق، گرمی و صمیمیت او قرار می‌گرفتم.

نادیا دریک(Nadia Drake)، روزنامه‌نگار علمی برای پدرش نوشت: پدر من به دلایل زیادی محبوب خیلی‌ها بود، اما مهم‌تر از همه من امروز انسانیت، عطوفت و روحیه لطیف او را گرامی می‌دارم. او برای بسیاری از شما خاص بود، بنابراین از طرف همه کسانی که پدرم در زندگی‌شان حضور داشت به او می‌گویم: ما شما را دوست داریم، بابا. شما ما را دوست داشتید، به ما آموختید، ما را راهنمایی کردید. ستارگان خوش شانس که به سوی آنها می‌روی