۱۰ برابر شدن ضریب امنیت و تولید سوخت در «فردو»
انتقال دو آبشار از سانتریفیوژ‌های IR-۶ به سایت فردو و تولید اورانیوم ۶۰ درصدی در آن، ضریب امنیت فردو را ارتقا و از سویی ذخایر اورانیوم با غنای بالای ایران را در کوتاه‌ترین زمان افزایش خواهد داد.
در حالی که آمریکا و سه کشور اروپایی با صدور قطعنامه‌ای در شورای حکام تلاش داشتند امتیازاتی را از ایران در برخی مسایل فنی و سیاسی بگیرند، اقدام متقابل ایران، این فشار و تهدید را به فرصتی برای افزایش توان فنی و امنیتی او تبدیل کرد.
به گزارش ایسنا، انتقال دو آبشار از سانتریفیوژ‌های IR-۶ به سایت فردو و تولید اورانیوم ۶۰ درصدی در آن، ضریب امنیت فردو را ارتقا و از سویی ذخایر اورانیوم با غنای بالای ایران را در کوتاه‌ترین زمان افزایش خواهد داد.
سازمان انرژی اتمی در واکنش به قطعنامه شورای حکام در نشست فصلی اخیر، تولید اورانیوم تا غنای ۶۰ درصد در سایت فردو را برای اولین بار کلید زد.
شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی روز پنجشنبه ۲۶ آبان، تحت فشار شدید سیاسی کشور‌های آمریکا، انگلیس، فرانسه و آلمان قطعنامه‌ای علیه فعالیت‌های صلح‌آمیز هسته‌ای کشورمان به تصویب رساند. این سومین قطعنامه شورای حکام علیه ایران پس از اجرایی شدن برجام و بسته شدن پرونده مسائل ادعایی پادمانی است که با فشار رژیم صهیونیستی در این شورا صادر می‌شود.
سی ام خرداد ۱۳۹۹ و هجدهم خرداد ۱۴۰۱ هم قطعنامه مشابهی توسط سه کشور اروپایی عضو برجام و با حمایت آمریکا پیشنهاد و تصویب شده بود، اما تفاوت قطعنامه سوم نسبت به دو قطعنامه قبلی این است که این بار لحن تاکیدی و تندتری علیه ایران به کار گرفته شده است.
تصمیم تهران برای افزایش میزان غنی سازی ۶۰ درصدی، پاسخی قابل‌پیش‌بینی به تلاش تروئیکای اروپا و آمریکا برای افزایش تنش‌ها در یکی دو هفته گذشته در شورای حکام و در سطح مناسبات سیاسی بود. ایران در سطوح مختلف اعلام کرده بود که صدور قطعنامه دیگر علیه ایران درحالی که با آژانس در حال مذاکره و رایزنی هستند پاسخی جدی در پی خواهد داشت، اما با همه هشدارها، سه کشور اروپایی و آمریکا تصمیم خود برای صدور قطعنامه را که از مدت‌ها قبل گرفته بودند عملی کردند و رافائل گروسی، مدیرکل آژانس شرایط و زمینه لازم را با گزارش‌دهی‌های جهتَ‌دار درباره فعالیت‌های هسته‌ای ایران فراهم کرد.
آمریکا و سه کشور اروپایی در هفته‌های اخیر فشار علیه ایران را در زمینه‌های مختلف سیاسی ـ بین المللی، حقوق بشری به لحاظ تحولات سیاسی اخیر در ایران و فعالیت‌های هسته‌ای در چارچوب سیاست فشار حداکثری با جدیت دنبال کرده‌اند با این امید که ایران در برخی مسایل از جمله در رابطه با مذاکرات برجام کوتاه بیاید.
بنا بر اعلام رییس سازمان انرژی اتمی، مهندسان سایت فردو صبح روز دوشنبه (۳۰ آبان) در تولید اورانیوم تا غنای ۶۰ درصد که با استفاده از سانتریفیوژ‌های IR-۶ انجام شده است، به مرحله “پایداری” در تولید این میزان غنا دست یافتند. پیش از این، غنی سازی ۶۰ درصدی در مجتمع شهید احمدی روشن (نطنز) انجام می‌شد و در سایت فردو غنی سازی ۲۰ درصدی انجام می‌شد، اما به نظر می‌آید ایران برای سایت فردو برنامه‌های ویژه تری در میان مدت و بلندمدت در نظر دارد.
علاوه بر آغاز تولید اورانیوم تا غنای ۶۰ درصد در فردو، اقدامات دیگری در این سایت هفته گذشته انجام شد از جمله؛ آغاز روند تعویض ماشین‌های سانتریفیوژ نسل اول با ماشین‌های پیشرفته ۶-IR در این مجتمع که باعث افزایش چشمگیر ظرفیت تولید می‌شود- آغاز روند تجهیز سالن B (واحد یک) با ظرفیت ۸ زنجیره جدید که با توجه به ضرورت ایجاد زیرساخت به شکل مرحله‌ای صورت خواهد گرفت.
هم چنین در سایت نطنز؛ دو آبشار IR-۲ m و IR-۴ بازبینی و گازدهی و دو آبشار دیگر از این ماشین‌ها برای گازدهی در حال آماده شدن است و
– شروع پاسیواسیون دو زنجیره دیگر از همین نوع (IR-۲ m و IR-۴) که در روز‌های آینده به مرحله گازدهی خواهد رسید و- آغاز روند راه‌اندازی واحد B ۱۰۰۰ با ظرفیت ۸ واحد به شکل مرحله‌ای انجام خواهد گرفت.
هم چنین گفته می‌شود، ایران برنامه و اطلاعات تفصیلی خود برای جایگزینی سانتریفیوژ‌های IR-۶ به جای ماشین‌های IR-۱ را به آژانس ارایه کرده است، اما کار جایگزینی هنوز آغاز نشده است.
اقدام ایران برای انتقال تولید اورانیوم ۶۰ درصدی به سایت فردو در واکنش به قطعنامه شورای حکام که در رده سایت‌های استراتژیک به لحاظ ایمنی و امنیت هسته‌ای محسوب می‌شود، قابل توجه است.
تولید اورانیوم بالای ۲۰ درصد برای اولین بار در فروردین ۱۴۰۰ کلید خورد. در ادامه اقدامات ایران در پی خروج آمریکا از برجام و بر اساس قانون راهبردی مجلس شورای اسلامی برای لغو تحریم ها، سازمان انرژی اتمی موظف به راه‌اندازی خط تولید اورانیوم ۶۰ درصدی به مقدار مورد نیاز در قانون مذکور شد. بر اساس برجام ایران تا پایان سال هشتم و در بخش‌هایی تا پایان سال دهم نباید نسبت به تولید اورانیوم تا غنای ۲۰ درصد یا بالاتر از آن اقدام می‌کرد، اما در چارچوب اقدامات متقابل، تهران نه تنها به تولید اورانیوم با غنای بالا اقدام کرد که سانتریفیوژ‌های پیشرفته از جمله IR-۲ m، IR-۴ و IR-۶ را نیز در سطح تحقیقاتی و تولید انبوه تولید و راه‌اندازی کرد.
بر اساس اعلام مقامات کشورمان یکی از استفاده‌های مهم اورانیوم تا غنای ۶۰ درصد، در تولید عنصر مولیبدن جهت به کارگیری در ساخت انواع رادیوداروهاست.
تولید اورانیوم ۶۰ درصدی از ابتدا تا کنون در سایت نطنز انجام گرفته است، اما انتقال این فرایند به سایت فردو در ظرفیت دو آبشار می‌تواند ابعاد مختلف و مهمی داشته باشد.
تأسیسات هسته‌ای شهید علی‌محمدی (فردو)، یکی از تاسیسات هسته‌ای ایران است که با هدف غنی‌سازی اورانیوم در عمقی بیش از ۷۰ متر در نزدیکی شهر قم در اواخر دهه هشتاد شمسی ساخته شده است. ایران در سال ۸۷ اعلام کرد که برای “ایمنی مردم” و بیم از “حمله هوایی نظامی احتمالی” تعدادی از دستگاه‌های سانتریفیوژ خود را به تأسیسات زیرزمینی منتقل کرده است. سانتریفیوژ‌های حاضر در سایت فردو از همان جنس و نوع ماشین‌های IR-۱ که در سایت نطنز مستقر بودند، بود. از آنجایی که فردو، سایت پشتیبان و آلترناتیو برای سایت نطنز بود، از ظرفیت پایینی برای تولید اورانیوم و استقرار سانتریفیوژ‌ها برخوردار بوده است.
در عین حال آنچه این سایت را مهم و راهبردی می‌کند، ساختمان ویژه و مستحکم آن در عمق ۷۰ متری زمین است که موجب می‌شود بخش قابل توجهی از سلاح‌ها و بمب افکن‌هایی که دشمنان ایران به ویژه آمریکا و اسراییل در اختیار دارند، نتوانند این مرکز هسته‌ای را هدف قرار دهند.
آمریکا و رژیم اسراییل در دو دهه اخیر به دفعات تهدید علیه ایران و تاسیسات هسته‌ای اش را به طور علنی مطرح کرده‌اند و در این راستا حمایت و سکوت برخی نهاد‌های بین‌المللی و کشور‌های مختلف از جمله کشور‌های با توانمندی هسته‌ای را همراه خود دارند. استحکام و مقاومت سایت فردو و خطرات ناشی از حمله نظامی به این سایت هسته‌ای آنقدر است که این کشور‌ها در این سال‌ها با استفاده از نفوذ و اقدامات خرابکارانه نرم افزاری و سخت افزاری سعی کردند تا در روند فعالیت این سایت تاخیر و خلل وارد کنند.
اکنون با انتقال ماشین‌های پیشرفته IR-۶ به فردو و افزایش این ماشین‌ها در آینده، ظرفیت و توان تولید اورانیوم ۶۰ درصدی یا ۳.۵ درصدی ده برابر بیشتر از قبل خواهد شد که ظرفیت ذخیره مواد هسته‌ای برای ایران در کوتاه‌ترین زمان افزایش چشمگیری خواهد داشت.
بنا به گفته مقامات کشورمان، سانتریفیوژ‌های IR-۶ در کنار ماشین‌ها پیشرفته IR-۲ m و IR-۴ به مرحله صحه‌گذاری رسیده‌اند و ایران می‌تواند هر سه ماشین پیشرفته خود را برای تولید سوخت صنعتی استفاده کند.
مقامات ایران بار‌ها اعلام کردند که اولویت‌شان برای صنعتی سازی سانتریفیوژ‌ها و تولید سوخت انبوه به لحاظ اقتصادی و فنی استفاده از ماشین‌های نسل ششم است. اگر برنامه بلندمدت ایران بر این مبنا قرار گیرد که تمامی ماشین‌های IR-۱ خود در نطنز را با IR-۶ جایگزین کند، به یک‌باره ظرفیت عظیمی در تولید سوخت و ذخایر اورانیوم غنی شده برای ایران ایجاد می‌شود. این حجم از سوخت هسته‌ای می‌تواند یک عامل بازدارنده مهم محسوب شود.
شاید از صدور قطعنامه شورای حکام با حمایت و رهبری سه کشور اروپایی و آمریکا و زمینه‌سازی مدیرکل آژانس این هدف دنبال می‌شد که ایران در بحث مسایل باقی مانده یا در موضوعات باقی مانده در رابطه با توافق برجام امتیازاتی دهد، اما این اقدام و متقابلا اقدام ایران در واکنش به صدور قطعنامه باعث شد، ابعاد استراتژیک سایت فردو بیشتر و بیشتر و از سویی امنیت این سایت با انتقال سانتریفیوژ‌های نسل شش و غنی‌سازی ۶۰ درصدی بیشتر از گذشته شود. البته گفتنی است که صدور قطعنامه مذکور بدون شک فضای سیاسی و دیپلماتیک میان ایران و کشور‌های عضو برجام و آمریکا را تاریک‌تر و مبهم‌تر ساخت.
