محمد رنجبران، کارشناس نجوم در خصوص شب یلدا و انقلاب زمستانی از دیدگاه اخترشناسی گفت: انقلاب زمستانی زمانی رخ می‌دهد که خورشید در نیمکره شمالی کمتر از نیمکره جنوبی بتابد و در این صورت مناطق شمالی زمین کمترین نور ممکن را دریافت می‌کنند.

وی با بیان اینکه در این زمان خورشید در مداری به نام «راس‌الجدی» در ۲۳.۵ درجه جنوبی از خط استوا عمود می‌تابد، عنوان کرد: در این هنگام، خورشید در پایین‌ترین ارتفاع ممکن در آسمان نیمکره شمالی قرار می‌گیرد و آغاز فصل زمستان در نیمکره شمالی خواهد بود.

رنجبران با اشاره به اینکه همزمان در نیمکره جنوبی زمین انقلاب تابستانی و آغاز فصل تابستان است گفت: در نیمکره شمالی شاهد طولانی‌ترین شب سال خواهیم بود که این اتفاق در تاریخ سه‌شنبه سی‌ام آذرماه تا چهارشنبه یکم دی ماه رخ می‌دهد.

به گفته این کارشناس نجوم، زمان انقلاب زمستانی ۱۹:۲۹ دقیقه سه شنبه سی‌ام آذر است و هر چقدر عرض جغرافیایی در نیمکره شمالی، بیشتر شود طول شب بلندتر خواهد بود.

رنجبران ادامه داد: اگر روی خط استوا باشیم طول شبانه روز تقریباً دوازده ساعت است اما هر چقدر به سمت مدار قطبی شمالی برویم طول شبانه روز در انقلاب زمستانی تغییر شدیدی خواهد داشت و شب‌ها بلندتر می‌شود و در مدار قطبی شمالی خورشید طلوع نمی‌کند.

وی با اشاره به میزان طولانی بودن شب در انقلاب زمستانی ادامه داد: در کشور ما ایران روستای پسابندر در جنوب شرقی ایران (استان سیستان و بلوچستان) در شب یلدا، به میزان ۱۳ ساعت و ۲۵ دقیقه و ۳۷ ثانیه کوتاه‌ترین شب را در شب یلدا تجربه خواهد کرد و روستای مرزی پارس آباد در شمال ایران (استان آذربایجان شرقی) ۱۴ ساعت و ۳۸ دقیقه و ۳۴ ثانیه طولانی‌ترین طول شب را تجربه خواهد کرد.

وی افزود: شب یلدا در تهران هم به اندازه ۱۴ ساعت و ۱۵ دقیقه و ۵۳ ثانیه طول می‌کشد که طول این شب به نسبت ۲۹ آذر و یکم دی ماه ۲ تا ۳ ثانیه بیشتر است.

کارشناس نجوم با بیان اینکه در شب یلدا ماه، کنار ستاره پولوکس خواهد بود، گفت: ماه در فاصله پنج درجه‌ای از این ستاره می‌درخشد، گفت: همچنین یک شب بعد از شب یلدا و انقلاب زمستانی، بارش شهابی «دبی» از صورت فلکی خرس کوچک قابل رصد است؛ امکان رصد پنجاه شهاب در ساعت به دور از آلودگی نوری قابل رویت است