همه می‌دانیم که عقل سالم در بدن سالم است و امروزه یکی از کمبودهای رایج در کودکان، کمبود ویتامین D می‌باشد. هنگامی که کودک در رحم مادر در حال رشد است به این ویتامین نیاز دارد به همین علت مادر باید وعده‌های غذایی متعادل و مغذی داشته باشد تا از رشد صحیح کودک مطمئن شود. حتی بعد از تولد و در طول زندگی نیز مصرف ویتامین D ضروری است. کمبود سطح طبیعی ویتامین D در کودکان باعث ابتلای آنان به نرمی استخوان خواهد شد. نرمی استخوان بیماریی است که باعث نرمی استخوان‌ها و ناهنجاری‌های اسکلتی می‌شود. این بیماری معمولا با کمبود کلسیم در خون همراه است که می‌تواند منجر به انواع ناهنجاری‌ها و مشکلات شدید قلبی و دردناک شود. کمبود ویتامین D مادر با استفاده از یک رژیم غذایی سالم جبران خواهد شد.

به چه علت کمبود ویتامین D در کودکان مهم است؟

ویتامین D برای رشد کودکان حیاتی است. این ویتامین در نور آفتاب صبح زود قابل دریافت است. کمبود ویتامین D در کودکان باعث نرمی استخوان، سیستم ایمنی ناسالم، عفونت و آرتریت در نوجوانی می‌شود.

علل و عوامل ایجاد کننده کمبود ویتامین D در کودکان:

مصرف ناکافی از مواد مغذی

پوشیدن لباس‌های به رنگ تیره.

قرار نگرفتن در معرض اشعه آفتاب

عدم استفاده از غذاهای حاوی ویتامین D مثل تخم مرغ

رشد بسیار سریع کودک. مثلا:کودکانی که با وزن کم (کمتر از ۲۵۰۰ گرم) متولد می‌شوند و پس از تولد رشد سریعی دارند، کودکانی که در دوران بلوغ هستند و رشدشان بسیار سریع می‌شود، در صورت عدم دریافت ویتامین D به مقدار کافی دچار کمبود این ویتامین می‌شوند.

کودکان دارای بیماری‌های خاص که به علت عدم جذب ویتامین D دچار کمبود این ویتامین می‌شوند. مثلا در انواع بیماری هایی که با سوء جذب چربی همراه هستند.

مصرف برخی از داروها مانند داروهای ضد تشنج که در انواع صرع یا در تشنج‌های دیگر مصرف می‌شوند، مثل فنوباربیتال یا فنی توئین نیز به علت مداخله در متابولیسم ویتامین D، بیمار را دچار کمبود این ویتامین می‌کند.

علائم و نشانه‌های کمبود ویتامین D در کودکان

گرفتگی عضلات، تشنج و مشکلات تنفسی

تاخیر در رشد دندان‌ها

گریه‌های اذیت کننده کودکان

مستعد بودن به عفونت‌های مختلف تنفسی

مشکلات تنفسی به علت نرمی قفسه سینه

رشد ضعیف و وزن کم

تضعیف ماهیچه‌های قلب

علائم معمولی نرمی استخوان مانند جمجمه نرم، پرانتزی بودن استخوان‌های پا، پرش شدید پاها، درد مکرر ماهیچه‌های پا و ضعف عمومی بدن.

برخی منابع و غذاهای سرشار از ویتامین D عبارتند از :

غذا منبع اصلی مواد معدنی، ویتامین و پروتئین برای یک کودک در حال رشد است به این جهت، رژیم غذایی متعادل با ویتامین و مواد معدنی مناسب برای جلوگیری از خطرات سلامتی ضروری است. در ادامه لیستی از غذاهای سرشار از ویتامین D آورده شده است:

ماهی‌های چرب

زرده تخم مرغ

غلات

شیرخشک نوزادان

محصولات لبنی مانند: شیر، ماست، کره و پنیر.

آبمیوه خصوصا آب پرتقال

روغن جگر ماهی

مقدار مناسب مصرف ویتامین D در کودکان

کمبود ویتامین D در کودکان می تواند شدید و یا خفیف باشد. درمان و مقدار مصرف ویتامین D به شدت کمبود آن در کودکان بستگی دارد. برای مصرف این ویتامین ابتدا باید با پزشک متخصص اطفال مشورت کرد. مقدار مصرف توصیه شده طبق سن کودکان چنین می باشد:

نوزادان تا ۱۲ ماهگی به روزانه ۱۰ میلی گرم ویتامین D نیاز دارند.

کودکان بالای یک سال به روزانه ۱۵ میلی گرم ویتامین D نیاز دارند.

چگونه کمبود ویتامین D در کودکان درمان می شود؟

قرار گرفتن کودک بصورت برهنه در زیر آفتاب به مدت محدود

ماده ای به نام دهیدروکلسترول که پیش سازویتامین D است، در پوست انسان وجود دارد که به علت تابیدن اشعه آفتاب به پوست، بعد از طی مراحلی در بدن در کلیه، به ویتامین D فعال تبدیل می‌شود.

داشتن رژیم غذایی سالم و متعادل

کره، روغن کبد ماهی، زرده تخم مرغ، خامه، جگر، شیرهای غنی شده با ویتامین D، سرلاک و شیرخشک از منابع ویتامین D هستند. شیرگاو حاوی IU۴۰(واحد بین المللی) و سبزیجات و میوه جات حاوی مقادیر بسیار ناچیز ویتامین D، زرده تخم مرغ حاوی ۴۰۰-۱۲۰ واحد ویتامین D در هر گرم میباشد.

– در صورت کمبود شدید، دوز بالای ویتامین D و استوس تراپی توصیه میشود.

– این ویتامین بصورت خوراکی و تزریق عضلانی قابل جبران است.

– در کودکان که قادر به خوردن نیستند تزریق عضلانی انجام می شود.

– مصرف مکمل های کلسیم و فسفر و یا مولتی ویتامین برای تقویت استخوان ها.

طی مطالعات انجام شده در ۵۰۰ کودک بیمار متخصصان دریافتند که بیشترین علت بیماری در کودکان و بستری شدن آن ها در بیمارستان به علت کمبود ویتامین D می باشد، به همین دلیل توصیه می کنند کودکان بالای یک سال روزانه ۶۰۰ واحد بین المللی(iu) ویتامین D مصرف نمایند.

چگونه می‌توان از ابتلای کودک به کمبود ویتامین D پیشگیری کرد؟

همیشه پیشگیری بهتر از درمان بوده است. دانستن اینکه چگونه کودکان را از فقر این ویتامین در امان داشت ضروری است. در ادامه به چندین راهکار خواهیم پرداخت:

۱- اجازه دهید کودک بدون لباس و برهنه برای مدت کوتاهی در زیر آفتاب بازی کند.

۲- کمبود ویتامین D در شیرخوارانی که از شیر مادر تغذیه می‌کنند با مصرف ویتامین D توسط مادر جبران می‌شود.

۳- در صورت کمبود ویتامین D در کودکان پزشک متخصص اطفال مصرف مکمل های ویتامین D را برای آنها تجویز می‌کند.

۴- هنگامی که بچه‌ها در حال رشد هستند، غذاهای سرشار از مولتی ویتامین به آنها بدهید.

۵- کودکان می‌توانند روزانه مکمل‌های ویتامین D را مصرف کنند.

۶- در صورتی که مشکوک بودید که آیا کودک شما مبتلا به فقر ویتامین D است یا خیر، به پزشک متخصص اطفال مراجعه کنید تا برای او آزمایشی بنویسد.

ویتامین D برای سلامت استخوان و رشد کلی کودک ضروری است. در صورت مشاهده علائم کمبود ویتامین D و شک به ابتلای کودک با پزشک او مشورت کنید تا درمان را به موقع شروع کند