این روزها در آستانه اولین ماه فصل پاییز قرار داریم و با کوتاه شدن روزها و کاهش میزان تابش نور خورشید حال و روز روحیه افراد مختلف کمی متغییر شده و نشاط فصول بهار و تابستان کاهش پیدا می‌کند. افسردگی پاییزی، نوعی افسردگی یا اختلال عاطفی است که علائم آزار دهنده آن می‌تواند مشکلات زیادی برای افراد طی فصول پاییز و زمستان ایجاد کند.

علائم این نوع افسردگی در افراد مختلف ممکن است خفیف یا شدید باشد و گاهی شدت آن به قدری افزایش می‌یابد که فرد از انجام امور روزمره خود ناتوان می‌شود. افرادی که دچار این عارضه می‌شوند اغلب احساسات منفی از جمله غم، تحریک پذیری، استرس و همچنین خستگی، افزایش وزن و عدم تمایل به خروج از منزل را تجربه می‌کنند.

افسردگی پاییزی اتفاقی ناخوشایند است که بسیاری از مردم در فصل طلایی سال تجربه می‌کنند! افسردگی در پاییز شاید کمی عجیب باشد اما حتی گریبان گیر موجودات دیگر به غیر از انسان هم می‌شود و آنها هم افسردگی فصل پاییز را تجربه می‌کنند.

از آنجا که میزان نور خورشید در فصل‌های مختلف به روی فعالیت جانداران می‌تواند تاثیرات گوناگون داشته باشد، بیماری افسردگی فصلی هم ممکن است ناشی از تغییرات طول روز و میزان تابش نور در فصول مختلف باشد که بر روی همه تاثیر گذار است.

غم و اندوه بی دلیل، از نشانه‌های اصلی افسردگی پاییزی است اما از دیگر نشانه‌های افسردگی پاییز به مواردی همچون کم خوابی، بد خوابیدن،تغییر الگوی تغذیه و اشتها،از دست رفتن علاقه نسبت به چیزهایی که قبلا لذت بخش بوده اند، افکار پوچ،احساس گناه و سرزنش خود، مقصر دانستن خود در همه موارد زندگی، بی تفاوتی به مسائل زندگی، بدبینی و غیره،کاهش انرژی جسمانی،میل به تنهایی و انزوای اجتماعی از بارزترین علائم افسردگی در پاییز است.

جمال شمس، استاد روانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی با بیان اینکه در برخی از فصول سال به دلایل نامعلوم ممکن است خلق برخی از افراد دستخوش تغییراتی شود، اظهار کرد: افسردگی فصلی اختلالی است که معمولا با تغییر فصل به بالاترین میزان خود می‌رسد.

وی افزود: به طور کلی افسردگی فصلی نوعی اختلال است که در آن فرد در دیگر زمان‌های سال شرایطی عادی دارد ولی در فصلی خاص احساس اضطراب و افسردگی می‌کند.

شمس با اشاره به اینکه تابش نور خورشید و ساعت بیولوژیکی بدن که تنظیم کننده ترشح هورمون‌ها است می‌تواند خلق وخو و خواب را تحت تاثیر قرار دهد، تاکید کرد: افرادی که با تغییر فصل دچار افسردگی می‌شوند، به هر میزان نور بیشتری دریافت کنند زودتر از افسردگی و تنگی خلق رهایی می‌یابند.

عضو هیأت علمی گروه روانپزشکی دانشگاه گفت: خلق ۱۱ درصد از عموم مردم با شروع فصل پاییز و سرد شدن هوا کاهش پیدا می‌کند.

وی با تاکید بر اینکه تمامی افرادی که دچار افسردگی فصلی می‌شوند ضرورتا مبتلا به اختلال افسردگی نیستند، توضیح داد: ممکن است درصد کمی از افرادی که به یک باره با تغییر فصل دچار اضطراب و افسردگی می‌شوند به درمان‌های مداخله‌ای نیاز داشته باشند.

خلق ۱۱ درصد از عموم مردم با شروع فصل پاییز و سرد شدن هوا کاهش پیدا می‌کند. این متخصص روانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی با بیان اینکه اختلال عاطفی و یا افسردگی فصلی افراد را به شکل‌های متفاوتی تحت تاثیر قرار می‌دهد، افزود: احتمال تغییر خلق در فصل بهار نیز وجود دارد.

احتمال بروز افسردگی با شروع فصل پاییز به مراتب بیشتر از بهار است

شمس با اشاره به اینکه احتمال بروز افسردگی با شروع فصل پاییز به مراتب بیشتر از بهار است، توضیح داد: شیدایی یا مانیا حالتی از افسردگی است، در این مدل از اختلال خلق که همزمان با فصل بهار آغاز می‌شود انرژی فرد بسیار زیاد می‌شود؛به شکلی که این اختلال با تظاهراتی همانند نشاط ‌زدگی، تحریک‌پذیری، فعالیت بیش از حد، خلق بالا به صورت شادی، خوش‌بینی افراطی، بیقراری حرکتی، اشکال در تمرکز و برنامه‌ریزی‌های بلندپروازانه دیده می‌شود.

این عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی گفت: در مبتلایان به بیماری دوقطبی، علائم مانیا و شیدایی با شروع فصل بهار و اختلال افسردگی در فصل پاییز عود می‌کند.

متخصص روانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با بیان اینکه علائم و نشانه‌های افسردگی فصلی با اختلال افسردگی دائم شباهت زیادی دارد، خاطرنشان کرد: کاهش انرژی، تغییرات محسوس در میزان خواب، میل جنسی، توجه و تمرکز و تغییر در میزان اشتها از نشانه‌های افسردگی است.

این عضو هیأت علمی دانشگاه تنها فاکتوری که افسردگی فصلی را نسبت به سایر اختلالات روانی و افسردگی‌ها متفاوت می‌کند، زمان بروز افسردگی فصلی دانست و گفت: افسردگی فصلی در بازه زمانی خاص در سال عود می‌کند.

بیشترین سن بروز افسردگی بین ۳۰ تا ۴۰ سال است

شمس با بیان اینکه احتمال بروز تمامی بیماری‌ها و اختلالات روان تقریبا یکسان است، خاطرنشان کرد: به طور مثال بیشترین سن بروز افسردگی بین ۳۰ تا ۴۰ سال است و یا اختلال دوقطبی و یا بروز شیدایی در ۲۰ تا ۲۵ ساله‌ها بیشتر دیده می‌شود.

کاهش انرژی، تغییرات محسوس در میزان خواب، میل جنسی، توجه و تمرکز و تغییر در میزان اشتها از نشانه‌های افسردگی است

این عضو هیأت علمی دانشگاه با اشاره به اینکه به طور کلی انواع بیماری‌ها که اختلالات روان هم از این قاعده مستثنی نیست تاریخ دقیق شروع و یا سن خاصی ندارد، تاکید کرد: حتی ممکن است فردی در سن بالای ۵۰ یا کمتر از ۲۰ سال دچار افسردگی یا افسردگی فصلی شود.

شمس با اشاره به اهمیت درمان انواع افسردگی‌ها، تاکید کرد: اگر چنانچه این بیماری به موقع تشخیص و درمان‌ها پیش از شدت گرفتن علائم آغاز شود، روند درمان تا حدود زیادی از بروز مشکلات بعدی جلوگیری خواهد کرد.

وی استفاده از درمان‌های دارویی، غیر دارویی و یا مشاوره را از جمله روش‌های درمان افسردگی فصلی دانست و تاکید کرد: درمان این اختلال به کمک نور درمانی، دارو و روش‌های روان‌ پزشکی انجام می‌شود و اگر چنانچه فرد به اختلال دوقطبی مبتلا باشد باید به پزشک خود اطلاع دهد؛چراکه این موضوع برای زمان تجویر نور درمانی و دیگر داروهای ضد افسردگی بسیار اهمیت دارد.

این متخصص روانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی گفت:درمان با داروهای ضد افسردگی برای برخی از بیماران مبتلا به اختلال عاطفی فصلی، خصوصا اگر علائم شدید باشد بسیار موثر خواهد بود.

دقت کنیم!در روزهای پاییزی که هرروز روند کوتاه تر شدن روز و وجود نور خورشید کمتر می شود ضرورت استفاده از نور خورشید در طول روز بیشتر است و ارتباط داشتن با افراد دیگر به ویژه اعضای خانواده از اهمیت زیادی در جلوگیری از بروز افسردگی برخوردار است