منوچهر متکی: برای جمهوری اسلامی ۲ سناریو تعریف کردند؛ تغییر و براندازی اما…/ «انقلاب» کالا نیست که صادر کنیم

منوچهر متکی، وزیر امور خارجه پیشین کشورمان در دومین همایش ملی سیاست خارجی ایران که در تالار وحدت دانشگاه باهنر کرمان برگزار شد گفت: سیاست خارجی سه مولفه برای تقش آفرینی خود دارد؛ یک، جهت گیری، آیا معنای مبانی و اصول انتقادی نظام و کشور است؟ بعد از جهت‌گیری در سیاست خارجی نقشه راه است. از لحاظ کشورها و موضوعی دستگاه دیپلماسی با آن مواجه است. اما در سه نقشه راه کلی در ارتباط با کشورها و منطقه و بین‌الملل نقشه راه متناسب با موردی، موضوعی و واقعیت‌های موجود مواجه است، بدون نقشه راه حرکت کردن به ناکجا آباد رفتن است. سومین راه دیپلمات‌های حرفه‌ای و باورمند است و به راحتی خوب مذاکره کند و فن مذاکره را بداند و استدلال قوی داشته باشد.
غلامعلی رجایی: یک جمله امام رزمندگان مردمی را بعد از عملیات لو رفته کربلای ۴ در جبهه ها نگه داشت
اما انقلابی را به ثمر رساند که ما در وزارت خارجه معمولا می‌گوییم که مهم‌ترین سوغاتی ۱۲ بهمن ۵۷ استقلال بود. استقلال در برابر وابستگی در سطوح مختلف یا نمی‌گذارد اراده‌ای در کشور بوجود بیاید و یا تحت تاثیر مولفه‌های امروز باشیم، با استقلال خود تصمیم می‌گیریم و ممکن است زمین بخوریم یا تصمیم اشتباه بگیریم.
امام مقید بود انقلاب را در مسیر روشنی به پیروزی برساند. مردمی بودن ویژگی انقلاب امام بود. در حوزه بین‌الملل همین سبک را استفاده کرد؛ امام معتقد نبود که گروه خاصی با مبارزه مسلحانه به پیروزی برسد. تفاوت خرداد۴۲ با ۲۲ بهمن ۵۷ در همین بود که در خرداد ۴۲ همین هدف ۲۲ بهمن بود اما مردم حضور نداشتند اما در ۲۲ بهمن حضور داشتند و پیروز شد.
در حوزه صدور ارزش‌های انقلاب امام نیز از همین شیوه استفاده کرد. انقلاب کالا نیست که صادر کنیم، انقلاب در هر جای دنیا مثل رنسانس و انقلاب اسلامی جغرافیای انسانی است. تا هر جایی که قابلیت عرضه داشته باشد و انسان‌ها باشند. امام در حوزه بین‌الملل اولین پیام خود را به حج می‌دهد و در حج نشان می‌دهد که با افکار عمومی جهان کار می‌کند. توفیقاتی که امروز در منطقه می‌بینیم ناشی از همان نگاه است.
هیچ دولتی مخالف این نظر نبود که با همسایگان باید رابطه داشت. ما به دنبال منافع ملی خود هستیم و این اصول شناخته شده در سیاست خارجی برای یک کشور اجماع داریم، به‌جهت گیری مسئله سازی کند.
در نسبت بین سیاست خارجی و داخلی اجماع داخلی در سیاست خارجی است مثل، در امریکا هر روز، هفته مقاله‌ای صحبتی در مورد ایران است و در ایران یک سخنرانی و تظاهراتی در خصوص آمریکا است این نشان می‌دهد، هر دو مهم هستند و با هم مسئله دارند ما در سیاست خارجی پیرامون موضوعی که با آن مسئله داریم باید برای آن نقشه راه طراحی کنیم و نحوه تعامل در نظر بگیریم آمریکایی‌ها هم این کار را کردند و می‌دانستند مسئله و اهدافی در مورد ایران دارند که به راحتی قابل وصول نیست.
و دو سناریو تعریف کردند؛ یک براندازی جمهوری اسلامی و دومین آن تغییر رفتار جمهوری اسلامی است. تمام ۴۳ سال گذشته از تمام برخوردها پیش برد اما ما در ایران رفتار آمریکا را ترغیب می‌کنیم یا دولتی به روی کار می‌آید به گونه‌ای رفتار می‌کنند قرار است فردا جنگ شود و آخر همین دولت درخواست مذاکره میکند و جواب نمی‌دهد این نشان می‌دهد ما به اجماع ملی در مورد آمریکا نرسیدیم البته نگاه امام و مقام معظم رهبری در حوزه آمریکا مشخص است.
بازیگران سیاست خارجی بخشی دولتی و غیر دولتی است. اقشار، دانشجویان، نقش برجسته دارند. یکی از آن حوزه‌ها احزاب است. سفر برخی احزاب به ایران، و نقشی از سیاست خارجی اعمال کنند. اشاره کنم، در ژاپن در استان‌ها تصمیم گرفتند مدیر روابط بین‌الملل داشته باشند تا با اجرای برنامه‌ها مردم با کشورهای مختلف آشنا شوند. در این حوزه اگر ما در مسئولان استان‌ها را شریک کنیم بسیار ارزشمند و مهم است، حوزه دانشگاهی و اساتید ما هستند و تولید محتوا و سیاست خارجی کار بسیار ارزشمندی است دکتر دهقانی فیروزآبادی هستند.
این ایام به یاد حاج قاسم سلیمانی هستیم که نگاه بارز امام در سیاست خارجی است و آموزه‌ها و رهنمودهای رهبری در حوزه سیاست خارجی بودند. این‌ها شاگردهای اول درس‌های امام بودند. برای من جالب بود که ایشان به کمک دیپلماسی می‌آمدند و وزیر ترکیه له‌له میزد حتما با او گفتگو داشته باشد و ایشان در قامت دیپلمات حرفه‌ای ظاهر می‌شد. غزه حاصل تلاش او و محصول خون پاک او است. اسرائیل گمان نمی‌کرد در تهاجم یا دفاع در مقابل تهاجم خشن و مخرب پاسخ دادند آن‌ها در برابر طوفان الاقصی به بدترین شکل کشتند و گفتند، کشته‌ها علامت پیروزی ما است و گفتند غزه باید از بین برود و بروند که محقق نشد و به تعبیر حضرت آقا هر کاری کنند اثر کاری که حماس کرد را نمی‌توانند از بین ببرند.