تحقق اهداف نقشه جامع علمی کشور در دانشگاه آزاد

دكتر ميرزاده گفت: تحقق اهداف نقشه جامع علمی کشور در دانشگاه آزاد اسلامی با جدیت پیگیری می‌شود.

به گزارش عصر خبر به نقل از سايت شوراي عالي انقلاب فرهنگي، دکتر حمید میرزاده رئیس دانشگاه آزاد اسلامی و عضو شورای عالی انقلاب فر هنگی به سوالاتی پیرامون برنامه‌های این دانشگاه برای اجرای اسناد مصوب شورای عالی انقلاب فرهنگی در بخش علم و فرهنگ بویژه نقشه جامع علمی کشور و سایر برنامه های این دانشگاه پاسخ داده‌اند، که مشروح پاسخ‌های وی از نظرتان می‌گذرد:

  برنامه‌های مدیریت دانشگاه آزاد اسلامی برای اجرای اسناد بالادستی نظام علم و فناوری کشور مانند نقشه جامع علمی کشور چیست؟

در نقشه جامع علمی کشور وضع مطلوب و اولویت‌های لازم برای رسیدن به وضعیت مطلوب علم و فناوری و راهبردها و اقدامات ملی برای توسعه علم و فناوری در کشور پیش‌بینی گردیده است. بدیهی است راه رسیدن به اهداف عالیه نظام، اجرای اسناد بالادستی است و در زمینه علم و فناوری، نقشه جامع علمی کشور باید مرجع تمامی برنامه‌ها و اقدامات باشد. تبیین عملکرد دانشگاه آزاد اسلامی براساس یکایک مضامین موجود در نقشه جامع علمی کشور در این مجال نمی‌گنجد، اما می‌توان گفت ارزش ها و اهداف مندرج در نقشه در دانشگاه آزاد اسلامی به جدیت تمام پیگیری می‌شود. حاکمیت جهان‌بینی توحیدی اسلام در ابعاد علم و فناوری، علم هدایت‌گر و هدف‌مند وآخرت گرا، عدالت محوری، پرورش استعدادها و دستیابی همگان به خصوص مستضعفان به حوزه علم و فناوری، عدالت محوری، تقویت خلاقیت، نوآوری و خطرپذیری در علم، کرامت انسان با تکیه بر فطرت حقیقت‌جو، عقل‌گرا، علم طلب و آزاده وی، آزاد اندیشی و تبادل آراء و تضارب افکار، توجه به اصل عقلانیت، تکریم علم و عالم، ارزشمندی ذاتی علم و ضرورت احترام حقوقی و اخلاقی به آفرینش‌های فکری- علمی و دستاوردهای علمی بشری و بهره‌گیری از آنها در چارچوب نظام ارزشی اسلام، علم و فناوری کمالجو، توانمندساز، ثروت آفرین و هماهنگ با محیط زیست و سلامت معنوی و جسمی و روانی و اجتماعی آحاد جامعه، ایجاد تحول بنیادین علمی به خصوص در بازبینی و طراحی علوم انسانی در چارچوب جهان‌بینی اسلامی، تعامل فعال و الهام بخش با محیط جهانی و فرایندهای توسعه علم و فناوری در جهان، اخلاق محوری، تقدم مصالح عمومی بر منافع فردی و گروهی، تقویت اهداف کلان نظام علم و فناوری کشور شامل دستیابی به جایگاه اول علم و فناوری در جهان اسلام و احراز جایگاه برجسته علمی و الهام بخش در جهان، استقرار جامعه دانش بنیان، عدالت محور و برخوردار از انسان‌های شایسته و فرهیخته و نخبه برای احراز مرجعیت علمی در جهان، تعمیق و گسترش  آموزش‌های عمومی و تخصصی همراه با تقویت اخلاق و آزاداندیشی و روحیه خلاقیت در آحاد جامعه به ویژه در نسل جوان، دستیابی به توسعه علوم و فناوری ‌های نوین و نافع متناسب با اولویت‌ها، نیازهاو مزیت ‌های نسبی کشور و انتشار و به کارگیری آنها در نهادهای مختلف آموزشی و صنعتی و خدماتی، افزایش سهم تولید محصولات و خدمات مبتنی بر دانش و فناوری داخلی به بیش از 50 درصد تولید ناخالص داخلی، ارتقای جایگاه زبان فارسی در بین زبانهای بین‌المللی در عرصه علم، ارتقای علم و فناوری در جهان اسلام و احیای موقعیت محوری و تاریخی ایران در فرهنگ و تمدن اسلامی و سرانجام گسترش همکاری در حوزه‌های علوم و فناوری با مراکز معتبر بین‌المللی از اهداف و ارزش های مندج در نقشه جامع علمی کشور میباشند.

این اهداف همه جانبه در برگیرنده همه نیازهای کشور در بخش فناوری دانش، پژوهش و فناوری هستند  که در تمامی ابعاد می‌بایست مدیران کارآمد بر اساس برنامه‌ای منسجم و همه جانبه و طبق این اهداف حرکت کنند تا به این اهداف دست یابند. دانشگاه آزاد اسلامی با حمایت از فعالیت‌های بدیع و خلاقانه  در بخش‌های فرهنگی، علمی و پژوهشی می‌کوشد تا با همکاری دانشگاه‌های خارج از کشور آثار دانشگاهیان خود را در قالب نمایشگاه‌ها و سمینارهای بین‌المللی معرفی نماید. ضمن آنکه در این راه از اهداف بخشی نظام علم، فناوری و نوآوری کشور نیز غافل نخواهد بود و اولویت‌های علم و فناوری کشور و راهبردها و اقدامات ملی برای توسعه علم و فناوری در کشور را دنبال خواهد کرد.

توجه به موضوعاتی نظیر مهندسی فرهنگی و پیوست نگاری فرهنگی در فعالیت‌های دانشگاه آزاد اسلامی چه جایگاهی دارد؟

نقشه مهندسی فرهنگی کشور در چند بخش مسیر حرکت را ترسیم نموده است. در این نقشه بخش‌هایی چون فرهنگ ملی(اسلامی، ایرانی)، عمومی، حرفه‌ای ، لایه‌های فرهنگ، مهندسی فرهنگ، مهندسی فرهنگی، نقشه مهندسی فرهنگی، پیوست فرهنگی و مختصات نقشه مشخص گردیده است. بدیهی است نه تنها دانشگاه آزاد اسلامی بلکه آموزش عالی کشور در بخش‌هایی از این نقشه بیش از سایر قسمت‌ها اثرگذار خواهند بود و در بخش‌هایی دیگر نیز می‌بایست سازمان‌ها و نهادهای دیگر ایفای نقش نمایند. در تمامی این قسمت‌ها، دانشگاه آزاد اسلامی می‌تواند به منزله بازوی تحقیقاتی، پژوهشی و فرهنگی در تولید محتوا و ارائه راهکارهای علمی و تحقیقی نقش آفرین باشد. از جانب دیگردانشگاه آزاد اسلامی مبتنی بر مبانی، ارزش‌ها و اصول بنیادین فرهنگی کشور، رهنمودهای مقام معظم رهبری، سند چشم‌انداز ایران 1404 و سایر اسناد فرادستی و همچنین مقتضیات ملی، منطقه‌ای و جهانی دارای اسناد بلند مدت و راهبردی است. همچنین دانشگاه آزاد اسلامی همواره در اجرای طرح‌ها و پروژه‌هایی که برای تحقق اهداف نقشه مطرح گردیده سهیم بوده است. پیش از این نیز دانشگاه، درتدوین محورهای سند اسلامی شدن دانشگاه‌ها نقش اساسی داشته و در بخش اولویت‌های فرهنگی و تربیتی محوریت داشته است.

هم افزایی و همکاری دانشگاه آزاد اسلامی با سایر ارکان مدیریت علم و فرهنگ در کشور مانند شورای عالی انقلاب فرهنگی چگونه است؟

دانشگاه آزاد اسلامی به عنوان یکی از اعضای حقوقی شورای عالی انقلاب فرهنگی همواره ضمن تبعیت از مصوبات این شورا به عنوان عالی‌ترین نهاد علمی و فرهنگی کشور، تلاش نموده است با ارائه نقطه نظرات، دیدگاه‌ها و پیشنهادهای سازنده، این شورا را در اتخاذ تصمیمات صحیح یاری دهد.

روحیه تعاون و مشارکت و مسئولیت‌پذیری آحاد جامعه علمی و نهادهای مرتبط با آن از جمله ارزش ‌های نقشه است و دانشگاه آزاد اسلامی چه در مباحث فرهنگی و چه در زمینه های علمی و پژوهشی تلاش می‌کند تا فارغ‌التحصیلان متخلق به اخلاق اسلامی و کارآمد در عرصه علم و فناوری به جامعه اسلامی تحویل دهد. سند جامع فرهنگی در این دانشگاه، در حال تدوین و برنامه‌هایی متنوع و اثرگذار با توجه به نیازهای دانشگاهیان در آینده اجرا خواهد شد و در زمینه علمی و پژوهشی نیز تحولی چشمگیر در سیاست‌های پیش رو رخ خواهد داد.

در نقشه علمی کشور برای الگوی مناسب نظام علمی و فناوری و نوآوری ویژه جامعه ایرانی که به دنبال احیای فرهنگ، ایجاد تمدن نوین اسلامی- ایرانی است؛ ویژگی‌هایی ذکر گردیده است که برخی از آنها عبارت است از: ترکیب عرضه محوری و تقاضا محوری، اجتماع دو رویکرد برون مداری و درون مداری با توجه به نیازها و قابلیت‌ها و ظرفیت‌های بومی و مزیت‌های نسبی کشور و فرصت‌های پیش رو درجهان و کشورهای اسلامی در عرصه علم و فناوری، تلفیق آموزش با تربیت وپژوهش و مهارت و در نظام آموزش عالی تقویت رویکرد پژوهش محوری بخش دیگری از اهداف سند نقشه جامع علمی کشور است.

چشم‌انداز جمهوری اسلامی ایران در افق 1404ش در علم و فناوری، عبارت است از: کشوری برخوردار از انسان‌های صالح، فرهیخته، سالم و تربیت شده در مکتب اسلام و انقلاب و با دانشمندانی در تراز برترین‌های جهان، توانا در تولید و توسعه علم و فناوری و نوآوری و به کارگیری دستاوردهای آن، پیشتاز در مرزهای دانش و فناوری با مرجعیت علمی در جهان.

دانشگاه آزاد اسلامی به منزله بازوی توانمند آموزش عالی کشور تلاش می‌کند تا کشور را در رسیدن به این نقطه یاری ده و خوشبختانه دستاوردهای عظیمی که تاکنون تحقق یافته نوید بخش آن است که این چشم‌انداز دست یافتنی خواهد بود.

به سند راهبرد دانشگاه آزاد اسلامی اشاره کردید، این سند شامل چه مواردی است؟

متن کامل این سند به شرح ذیل است:

راهبرد کلان 1: اصلاح ساختارها و نهادهای علم و فناوری و انسجام بخشیدن به آنها و هماهنگ‌سازی نظام تعلیم و تربیت در مراحل سیاستگذاری و برنامه‌ریزی کلان.

تهیه برنامه پنج ساله و چشم انداز دانشگاه آزاد اسلامی در سال 1390.

تعیین جایگاه حقوقی دانشگاه آزاد اسلامی در شوراها و کمیته‌های ملی مرتبط با علم و فناوری کشور.

تأکید بر سیاستگذاری، کلان دانشگاه آزاد اسلامی در چارچوب سیاستهای کلان توسعه علم و فناوری کشور، نظارت دقیق بر اجرای دست این سیاستها و تمرکز زدایی در اجرای این سیاست‌ها.

طراحی ایجاد دفاتر پست اختراعات و اکتشافات در دانشگاه آزاد اسلامی.

ایجاد مراکز پژوهشی و قطب‌های علمی- پژوهشی تقاضا محور.

بررسی امکان ایجاد صندوق‌های توسعه فناوری در دانشگاه آزاد اسلامی با مشارکت واحدهای دانشگاه و دانشگاه‌های دولتی.

افزایش سهم سالانه 1/5 درصدی بودجه پژوهشی واحدهای دانشگاهی.

راهبرد کلان 2: توجه به علم، تبدیل آن به یکی از گفتمان‌های اصلی جامعه و ایجاد فضای مساعد، شکوفا و مولد علم و فناوری.

ارتقای توان علمی اعضای هیأت علمی از طریق اصلاح هرم هیأت علمی.

نظریه‌پردازی و نقد که منجر به طرح کرسی‌های آزاد اندیشی و حمایت از آنان به خصوص در حوزه‌های علوم انسانی می‌شود.

انجام پژوهش‌های بنیادی اصیل و متمرکز (ORIGINAL And focused research ) که منجر به طرح کرسی‌های نظریه‌پردازی می‌شود.

انجام پژوهش‌های کاربردی مشتری‌مدار و بازارنگر که منجر به تولید علم و ثرووت می‌شود.

راهبرد کلان 3: جهت دادن چرخه علم و فناوری و نوآوری به ایفای نقش مؤثرتر در اقتصاد.

تشکیل مراکز رشد و حرکت‌های دانش بنیان در واحدهای دانشگاهی.

تجاری‌سازی نتایج تحقیقات از طریق توسعه قطب‌ها، پارکهای فناوری، مراکز رشد و شرکت‌های دانش بنیان.

فراهم نمودن زمینه اشغالل دانش آموختگان و توسعه نوآوری از طریق ایجاد شرکت‌های دانش بنیان.

راهبرد کلان 4: نهادینه کردن مدیریت دانش.

رتبه‌بندی و ساماندهی انتشارات علمی دانشگاه در پایگاه استنادی علوم جهان اسلام و نمایه‌های بین‌المللی مورد تأیید.

افزایش انتشارات قابل نمادینه شدن در پایگاه استنادی علوم جهان اسلام و نمایه‌های بین‌المللی.

افزایش روند چاپ مقالات علمی معتبر و قابل استناد.

اصلاح مقررات و آیین‌نامه برگزاری همایش‌ها.

حمایت از انجمن‌های علمی دانشجویی و هیأت علمی و اختصاص بودجه پژوهشی خاص برای این انجمن‌ها.

حمایت از فعالیت‌ها، پژوهشگران و نخبگان جوان از طریق باشگاه پژوهشگران جوان.

تسهیل در شرکت اعضای هیأت علمی و دانشجویان تحصیلات تکمیلی در همایش‌های داخلی و خارجی.

راهبرد کلان 6: تحول و نوسازی نظام تعلیم و تربیت.

تلاش برای کاهش وابستگی دانشگاه‌ به شهریه‌ها و افزایش سهم فعالیت‌های پژوهشی در درآمد دانشگاه.

تشکیل شورای اقتصاد دانش بنیان برای تعامل بیشتر با دستگاه‌های اجرایی و نهادهای غیردولتی برای افزایش درآمد و رفع نیازهای پژوهشی کشور.

اصلاح مأموریت دانشگاه به سمت تبدیل آن به یک نهاد علمی کارآفرین.

ارتقا جایگاه علمی دانشگاه آزاد اسلامی با هماهنگی و همراهی نهادهای علم و فناوری در کشور ( وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری و …).

اصلاح نظام پذیرش دانشجو در جهت کیفی‌سازی آموزش و پژوهش در دانشگاه.

بهبود جایگاه اعضای هیأت علمی از طریق همسان‌سازی مقررات و آیین‌نامه‌های مرتبط با آیین‌نامه‌ها و مقررات وزارت علوم، تحقیقات و فناوری.

توسعه نظام آموزش الکترونیک در دانشگاه آزاد اسلامی (واحد الکترونیکی).

راهبرد کلان 7: جهت‌دهی آموزش، پژوهش ، فناوری و نوآوری به سمت حل مشکلات و رفع نیازهای کشور.

تهیه آیین‌نامه برای ارتقای جایگاه مراکز پژوهشی در اجرای پژوهش‌های بنیادی اصیل و پژوهش‌های کاربردی مأموریت‌گرا و بازارگرا.

الزام واحدهای دانشگاهی به اخذ مجوز از وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در جهت همسان‌سازی فعالیت مراکز پژوهشی.

برگزاری جشنواره فرهیختگان در جهت ارتقای عملکرد نهادهای علم و فناوری در دانشگاه آزاد اسلامی.

ایجاد آزمایشگاه‌های ملی در سطح کشور با در نظر گرفتن توانایی‌های واحدهای دانشگاه.