فراز و نشیب‌های سیاست کشور در سالی که گذشت
بلافاصله رئیس‌جمهور با ابلاغ نامه‌ای یازده بندی به معاون اول خود، دستورات لازم برای تدوین نقشه راه اجرای این سیاست‌های کلی را صادر کرد. طی روزهای بعد، اسحاق جهانگیری در نامه‌های جداگانه‌ای به وزارتخانه‌ها، بانک مرکزی و دستگاه‌های اجرایی، وظایف آنها در این رابطه را به آنها ابلاغ کرد.
عصر خبر :فضای سیاسی کشور در سال 92 آنقدر متفاوت از سال‌های پیش از خود بود و تغییر رویه سیاست‌ورزی در فضای داخلی کشور محسوس به نظر می‌رسید که بطور قطع می‌توان گفت حماسه سیاسی در این سال به وقوع پیوست.
به گزارش ایسنا، شرایط سیاست داخلی ایران در سال‌های اخیر به دلیل نزاع‌هایی که بین قوا بوجود آمد، رکود اقتصادی، شیب کم توسعه در حوزه‌های فرهنگی و آموزشی و مشکلات بین‌المللی و … مناسب به نظر نمی‌رسید؛ اما سال 92 و اتفاقاتی که در این سال به وقوع پیوست، عرصه سیاسی کشور را تغییر محسوسی کرد.
از جمله مهمترین اتفاقی که به عنوان دلیل اصلی تغییر وضعیت سیاست داخلی کشور می‌توان نام برد، برگزاری یازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری و کسب حداکثر آرا توسط حسن روحانی بود. این انتخابات با وقایع پیش از خود و ماجراهای پس از تغییر دولت، مهمترین اتفاق سیاسی ایران را در سالی که گذشت، رقم زد.
در روزهای پایانی امسال، خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا) به مرور برخی از مهمترین اتفاقات کشور در عرصه سیاست داخلی – یا متأثر از آن – پرداخته است:
* سال 1392 از سوی مقام معظم رهبری به عنوان «حماسه سیاسی و حماسه اقتصادی» نام گرفت. از آن جهت که یازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری قرار بود تنها چند ماه پس از آغاز سال برگزار شود و همچنین با توجه به شرایط اقتصادی کشور، می‌توان فهمید که چرا این سال از ابتدا چنین نامی به خود گرفت.
* فروردین، اردیبهشت و خرداد سال 1392 را می توان به بهار انتخابات تعبیر کرد. جمهوری اسلامی ایران در بهار 92 با برگزاری یازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری، چهارمین دوره انتخابات شوراهای شهر و روستاها و انتخابات میان‌دوره‌ای مجلس خبرگان رهبری در برخی حوزه‌ها، سه انتخابات مهم را پشت سر گذاشت و همین همزمانی حساسیت این دوره انتخابات را دوچندان کرد.
* با پایان یافتن تعطیلات نوروز، فعالیت‌های کاندیداهای احتمالی آغاز شد و گمانه‌زنی‌ها بر سر حضور یا عدم حضور برخی چهره‌های شاخص سیاسی قوت گرفت. عده‌ای مانند جمعی از دانشجویان، هنرمندان و سیاسیون با مصاحبه‌ها و بیانیه‌هایی خواستار کاندیداتوری سیدمحمد خاتمی شدند و عده‌ای دیگر در مقابل، مخالف بازگشت وی بودند.
* در همین فضا، هر روز شایعه حضور اسفندیار رحیم مشایی که به قول خودش می‌خواست راه دولت احمدی‌نژاد را ادامه دهد و همچنین نقل قول‌هایی از آیت‌الله هاشمی رفسنجانی که بیان می‌کرد “اگر در انتخابات حضور پیدا کنم به معنای این است که کس دیگری نبوده است” قوت می‌گرفت.
* دیگر چهره‌های مطرح سیاسی که پست‌هایی در مجلس، وزارتخانه‌ها و سازمان‌های مهم کشور داشتند نیز جسته وگریخته از عزمشان برای کاندیداتوری در انتخابات سخن می‌گفتند. منوچهر متکی، محمدباقر قالیباف، سعید جلیلی، مصطفی کواکبیان، محسن رضایی، محمدرضا عارف، حسن روحانی و حداد عادل تنها بخشی از چهره‌های مطرح برای اعلام کاندیداتوری بودند.
* یکی از تاریخ‌سازترین حاشیه‌های سیاسی اردیبهشت 1392 حضور همزمان آیت‌الله هاشمی رفسنجانی و رحیم مشایی برای ثبت‌نام در ستاد انتخابات وزارت کشور بود. رئیس‌جمهور وقت در اقدامی کم‌نظیر در عرصه سیاسی، با کاندیدای موردنظرش در ستاد انتخابات همراه شد و وقتی دیگران این اقدام را غیرقانونی خواندند، گفت که برای اولین‌بار در طول هشت سال ریاستش بر دولت مرخصی گرفته است تا مشایی را همراهی کند.
* پس از ثبت‌نام هاشمی و مشایی برای کاندیداتوری در انتخابات ریاست جمهوری، برخی نمایندگان مجلس با صدور نامه‌هایی خواستار رد صلاحیت این دو نفر شدند.
* در روز 31 اردیبهشت، نتایج قطعی بررسی صلاحیت نامزدهای انتخاباتی اعلام و طی آن مشخص شد که هاشمی رفسنجانی و مشایی از شورای نگهبان تایید صلاحیت نشدند. اسامی هشت کاندیدای احراز صلاحیت شده به ترتیب حروف الفبا بدین شرح اعلام شد: سعید جلیلی، غلامرضا حدادعادل، محسن رضایی، حسن روحانی، محمدرضا عارف، سیدمحمد غرضی، محمدباقر قالیباف و علی‌اکبر ولایتی.
* با اعلام اسامی احراز صلاحیت شده‌ها وآغار زمان رسمی تبلیغات، ستادهای انتخاباتی کاندیدها شروع به کار کردند. در این دوران مردم شاهد سفرهای متعدد، جلسات و مصاحبه‌های کاندیداها بودند. همچنین در ادامه، اخبار ائتلاف‌ها یا کنار کشیدن برخی کاندیداها نیزشنیده می‌شد. در نهایت، حداد عادل و عارف از ادامه حضور در انتخابات کناره‌گیری کردند.
* تبلیغات انتخابات روند عادی خود را طی می‌کرد تا زمانی که عارف به خواست خاتمی برای اجماع اصلاح‌طلبان بر روی کاندیدای واحد، به نفع روحانی کنار کشید؛ هرچند که در نامه انصراف خود نامی از روحانی به میان نیاورد اما منطقاً آراء وی به سبد روحانی ریخته شد. با حمایت‌های هاشمی و خاتمی از روحانی تب انتخاباتی در کشور بالا گرفت. حامیان عارف و اصلاح‌طلب‌ها پشت روحانی قرار گرفتند و حامیان حداد عادل و ولایتی نیز پشت جلیلی و قالیباف ماندند.
* روز 24 خرداد مردم سراسر ایران با حضور در حوزه‌های اخذ رای، مشارکتی 72.7 درصدی را رقم زدند تا حسن روحانی پیروز یازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری شود.
* روز بعد، نتایج قطعی شمارش آرا بدین شرح اعلام شد: 1- حسن روحانی با 18 میلیون و 613 هزار و 329 رای / 2- محمدباقر قالیباف با شش میلیون و 77 هزار و 292 رای / 3- سعید جلیلی با چهار میلیون و 168 هزار و 946 رای / 4- محسن رضایی با سه میلیون و 884 هزار و 412 رای / 5- علی‌اکبر ولایتی با دو میلیون و 268 هزار و 753 رای / 6- سیدمحمد غرضی با 446 هزار و 15 رای
* با اعلام این نتایج، مردم در خیابان‌ها به جشن و خوشحالی پرداختند و مقام معظم رهبری با صدور پیامی از حضور مردم قدردانی و اعلام کردند که حماسه سیاسی محقق شده است و از کاندیداهای دیگر خواستند که دولت جدید را همراهی کنند. کاندیدهای مختلف نیز با صدور پیام‌هایی به حسن روحانی تبریک گفتند.
* 12 مرداد، مراسم تنفیذ حکم ریاست جمهوری در بیت مقام معظم رهبری برگزار شد.
* یک روز بعد، مراسم تحلیف روحانی با حضور چشمگیر سران و مقامات کشورهای خارجی برگزار شد و وی رسما رئیس‌جمهور کشور شد. وی برای اولین بار در تاریخ جمهوری اسلامی اعضای کابینه‌اش را اعلام کرد.
* پس از آنکه دولت توسط احمدی‌نژاد به روحانی تحویل داده شد، تابستان سال 1392 به انتخاب وزرا توسط رئیس‌جمهور و کسب رای اعتماد یا رد آنان توسط مجلس گذشت. از میان اعضای معرفی شده، سه وزیر پیشنهادی برای وزارتخانه‌های آموزش و پرورش، علوم و ورزش و جوانان رای اعتماد کسب نکردند.
*سفر رئیس‌جمهور به نیویورک، ارائه پیشنهاد طرح جهان عاری از خشونت و افراطی‌گری در مجمع عمومی سارمان ملل، مذاکره نمایندگان ایران و کشورهای عضو 1+5 در نیویورک و در نهایت صحبت تلفنی روحانی و باراک اوباما از مهمترین اتفاقات عرصه سیاسی کشور در سال 92 بود از جمله نتایج انتخاب مردم در 24 خرداد به حساب می‌آید.
* با آغاز رسمی مذاکرات هسته‌ای در ژنو و بالاخره رسیدن به توافق اولیه، برخی اختلافات بین طیف‌های سیاسی داخلی که با گفت‌وگوی تلفنی روحانی و اوباما آغاز شده بود، اوج گرفت تا در نهایت مقام معظم رهبری در یک سخنرانی تاکید کردند که “من اعتمادی به آمریکا ندارم اما مخالفتی نیز برای مذاکره با آنان ندارم. ایشان همچنین تاکید کردند که “تیم مذاکره‌کننده از بچه‌های خود انقلاب هستند”.
* گشایش‌های عرصه سیاست خارجی، واکنش‌های مختلفی در پی داشت. برخی موافق و برخی مخالف بودند. در روزهای منتهی به 13 آبان این اختلافات اوج گرفت؛ بیلبوردهایی با عنوان «صداقت آمریکایی» در سطح شهر نصب شد و کسی هم رسما حاضر نشد مسئولیتش را گردن بگیرد. بسیاری از سیاسیون و حتی برخی نمایندگان مجلس این کار را تقبیح کردند.
* در نیمه آذر ماه و بر اساس وعده دولت یازدهم مبنی بر عمل به قانون، لایحه بودجه سراسر کشور برای سال 1393 تقدیم مجلس شد تا برای اولین‌بار بعد از چند سال، بودجه در زمان قانونی خود از سوی دولت ارائه و در مجلس بررسی شود.
* 16 آذر نیز از جمله نقاط عطف در فضای سیاسی امسال بود که با وجود مطرح شدن برخی اختلافات، طیف‌های مختلف از تشکل‌های دانشجویی توانستند برنامه‌های مختلفی را در دانشگاه‌ها برگزار کنند.
* در همان روزها دولت طبق وعده، گزارش صد روزه خود را ارائه داد. برای این منظور در روزهای مختلف، رئیس‌جمهور و اعضای هیأت دولت در تلویزیون حاضر شدند و گزارش بخش مرتبط را ارائه دادند. در همین راستا، گزارش‌هایی نیز بصورت مکتوب منتشر شد.
* حبیب‌الله عسگراولادی – دبیرکل جبهه پیروان خط امام و رهبری و از پیشکسوتان عرصه سیاست و از مبارزان دوران انقلاب – 14 آبان و همزمان با اولین روز ماه محرم‌الحرام در سن 82 سالگی به علت عارضه قلبی درگذشت. اظهارات وی در ماه‌های پایانی عمرش مبنی بر اینکه موسوی و کروبی سران فتنه نیستند، واکنش‌های زیادی در موافقت و مخالفت در پی داشت.
* امسال همچنین تعدادی از فعالان سیاسی و حقوقی که در زندان به سر می‌بردند آزاد شدند. فیض‌الله عرب‌سرخی، نسرین ستوده، محسن امین‌زاده، مهسا امرآبادی و عبدالله مومنی از جمله افراد شاخصی بودند که در سال 92 به خانه بازگشتند.
* در حوالی روزهای اعیاد غدیر و قربان، صحبت‌هایی از رفع حصر میرحسین موسوی، مهدی کروبی و زهرا رهنورد به میان آمد اما محسنی اژه‌ای چنین مساله‌ای را رد کرد.
* کم کم اعلام شد که پرونده مربوط به حصر در دست شورای عالی امنیت ملی است؛ شورایی که دبیرخانه‌اش در دولت جدید به فردی کارکشته به نام «علی شمخانی» سپرده شده بود. با بالا گرفتن اخبار در این رابطه، دولتی‌ها اعلام کردند که انجام چنین کاری – رفع حصر – نیازمند هماهنگی میان قواست و علی لاریجانی نیز بر چنین مساله‌ای تاکید کرد.
* هفتم دی‌ماه 1392، رئیس‌جمهور به معاون اول خود دستور داد تا اقدامات لازم برای شناسایی و مجازات کسانی که با تبانی و سوءاستفاده از امتیازات خاص، زمینه ویژه‌خواری و درآمدهای غیرموجه را فراهم کرده‌اند، در اولویت کار قرار گیرد. این نامه مهم، واژه «ویژه‌خواری» را در کنار ضرورت مبارزه جدی و واقعی با مفاسد اقتصادی به شکلی گسترده در کشور مطرح کرد. چند روز بعد بابک رنجانی بازداشت شد.
* برگزاری جلسه وزیر کشور با نمایندگان احزاب فعال در کشور که در روز 14 دی‌ماه انجام شد، از اتفاقات بکر فضای سیاسی کشور بود که در سال 92 رخ داد و عمدتاً واکنش‌های مثبتی از سوی فعالان سیاسی به دنبال داشت.
* در فصل پایانی سال، رئیس‌جمهور به همراه برخی از اعضای دولت دو سفر به استان‌های خوزستان و هرمزگان انجام دادند؛ سفرهایی که متفاوت با سفرهای استانی دولت‌های نهم و دهم بود. دولتی‌ها اعلام کردند که در این سفرها، برنامه‌محوری اصل است نه صرفاً برگزاری جلسه هیأت دولت و در استان و به امضا رساندن مصوبه‌های صدتایی و دویست‌تایی.
* امسال راهپیمایی 22 بهمن باشکوه‌تر از سال‌های اخیر برگزار شد، بطوریکه حضور افراد و شخصیت‌های شناخته‌شده کشور از طیف‌های مختلف، بیش از پیش نمایان می‌شد. افراد مختلف، از دولت گرفته تا سیاسیون و ائمه جمعه نیز بر این مساله صحه گذاشتند.
* در هفته‌های پایانی سال، توزیع سبد کالا که دولت پیشتر وعده آن را داده بود، آغاز شد که حاشیه‌های زیادی را به همراه داشت. منتقدان دولت فرصت مناسبی یافتند تا پا را حتی فراتر از «انتقاد» بگذارند. روحانی به تلویزیون آمد، از مردم عذرخواهی کرد و قول ساماندهی توزیع را دادند. پس از گذشت روزهای اول توزیع سبد کالا، اوضاع در جامعه آرام‌تر شد؛ هرچند منتقدان همچنان تا پایان سال یقه دولت را رها نکردند!
* حضور روحانی در تلویزیون برای گفت‌وگو با مردم، حاشیه‌ساز شد. عزت‌الله ضرغامی رئیس سازمان صداوسیما با مجریان مدنطر دولت مخالفت کرد و دولت هم همچنان بر گزینه‌های خود اصرار داشت. مخالفت ضرغامی، موجب شد تا مصاحبه رئیس‌جمهور با بیش از یک ساعت و نیم تأخیر پخش شود. شورای نظارت بر صداوسیما در جلسه بعدی خود از تأخیر ایجاد شده در جریان گفت‌وگوی رئیس‌جمهور ابراز تأسف کرد و ضمن اعلام اینکه انتخاب مجری بر عهده صداوسیماست، اما تاکید شد که طبق مصوبه این شورا، شایسته است که مجری گفت‌وگوهای روسای قوا با هماهنگی آنها انتخاب شود.
* در هفته‌های پایانی سال 92، سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی که از سوی مجمع تشخیص مصلحت نظام تدوین شده بود، از سوی مقام معظم رهبری ابلاغ شد. در این سیاست‌ها، بر لزوم توجه بیشتر به تولید، ظرفیت‌های داخلی کشور، تعامل بهتر با دنیا، بالا بردن هزینه‌های تحریم برای تحریم‌کنندگان و … تاکید شده بود.
* بلافاصله رئیس‌جمهور با ابلاغ نامه‌ای یازده بندی به معاون اول خود، دستورات لازم برای تدوین نقشه راه اجرای این سیاست‌های کلی را صادر کرد. طی روزهای بعد، اسحاق جهانگیری در نامه‌های جداگانه‌ای به وزارتخانه‌ها، بانک مرکزی و دستگاه‌های اجرایی، وظایف آنها در این رابطه را به آنها ابلاغ کرد.
در پایان سال، فعالان سیاسی، حزبی، رسانه‌ای و اساتید دانشگاه در گفت‌وگوهای جداگانه با ایسنا، انتخابات ریاست جمهوری در 24 خرداد را مهمترین اتفاق سال نامیدند؛ اتفاقی که فضای سیاسی کشور را تغییر داد، امیدواری در جامعه بوجود آورد و رسیدن روزهای بهتر را نوید داد.
دولت وعده داده است که حال و روز کشور و مردم بهتر خواهد شد. رئیس‌جمهور تاکید دارد که باید به‌جای نزاع‌های غیرمفید و غیرسازنده، دست به دست هم بدهیم با فساد – بویژه مفاسد اقتصادی – مبارزه کنیم. دولتی‌های از میراث به‌جای مانده برای آنها گله‌مند هستند و سیاسیون می‌گویند دولت در سال 93 کار سختی در پیش دارد، اما رئیس‌جمهور تاکید می‌کند که به آینده امیدوار است. این‌ها وعده‌ها و نویدهایی است که دولت داده و البته تاکید دارد که همگی با تلاش در کنار همدلی، همکاری و تعامل، امکان‌پذیر خواهد بود.
