آمانو:هرگز نگفتیم ایران سلاح هسته‌ای دارد
باید بررسی كنیم، ما معمولاً اخبار و اطلاعات را مانند یك پازل كنار هم می‌گذاریم. به تدریج متوجه موضوع می‌شویم-البته نه به طور كامل، اما ایده بهتری از آنچه روی داده به دست خواهیم آورد و این كه بهترین راه در آن راستا چه خواهد بود. البته این زمان‌بر است و ما پیش از برگزاری یك نشست دیگر به كمی زمان نیازمندیم.
جوان آنلاین: روز جمعه، متعاقب مذاكرات
آژانس بين‌المللي انرژی اتمی با ایران، یوكیا آمانو، دبیركل آژانس
گفت‌وگوی انحصاری در وین با وال استریت ژورنال انجام داد كه در ذیل
گزیده‌ای از مصاحبه آورده شده است:
آقای دبیركل، آیا مذاكره با ایران به بن‌بست رسیده؟
ما
امیدوار بودیم كه بتوانیم امروز یك رویكرد منظم را یكسره كنیم،اما اگر
امروز چنین نشد، امیدواریم در آینده نزدیك چنین اتفاقی روی دهد. ما آماده
درنظرگرفتن برخی از پیشنهادهاي آنها كه قبلاً بیان شد هستیم. ما ناامید
شده‌ایم و فكر نمی‌كردیم این روند با شكست مواجه شود. البته مذاكرات ادامه
پیدا خواهد كرد. گرچه هنوز تاریخ آن مشخص نشده است. ما باید از امروز به
تبادل نظر بپردازیم. اما پس از نشست بی‌حاصل امروز و با وجود برخی موانع،
نمی‌توانم چندان خوش‌بین باشم.
این نشست را با نشست قبلی‌تان در تهران چگونه مقایسه می‌كنید؟
نشست
تهران مثبت بود. این اولی باری بود كه من با سعید جلیلی (مذاكره‌كننده
ارشد هسته‌ای ایران) ملاقات می‌كردم. این مهمترین نشست در خصوص این رویكرد
ساختار بندی شده با آقای جلیلی بود. ما به بسیاری مسایل پرداختیم. او موضع
اساسی ایران را تشریح كرد. البته ما در بسیاری از حوزه‌ها نگاه یكسانی
نداشتیم، اما زمینه مشترك هم داشتیم و من احساس كردم اختلافات بسیار محدود
است. به من گفته شد كه این اختلافات مانعی نخواهد بود. من امیدوار بودم كه
بتوانیم به توافقنامه‌ای دست یافته و به زودی آن را امضا و اجرا كنیم.
آیا شما متوجه تغییر موضع ایران شده‌اید؟
باید
بررسی كنیم، ما معمولاً اخبار و اطلاعات را مانند یك پازل كنار هم
می‌گذاریم. به تدریج متوجه موضوع می‌شویم-البته نه به طور كامل، اما ایده
بهتری از آنچه روی داده به دست خواهیم آورد و این كه بهترین راه در آن
راستا چه خواهد بود. البته این زمان‌بر است و ما پیش از برگزاری یك نشست
دیگر به كمی زمان نیازمندیم.
پاسخ شما به این انتقاد كه ایران صرفاً در حال وقت تلف كردن است و این كه دیدار شما از تهران شتابزده بود، چیست؟
من
فكر نمی‌كنم اختلافی با جامعه بين‌الملل وجود داشته باشد یا این كه دیدار
من منجر به این اختلاف شده است. در ماه نوامبر یك قطعنامه هیات مدیره آژانس
آشكارا اعلام كرد كه آژانس و ایران باید گفت‌وگوهایشان را شدت بخشند. ما
دو دور مذاكره انجام دادیم و تقریباً شخصی بود كه اختلافات كم یا محدود شده
و این كه لزوم فشار دیگری وجود داشت و به همین علت هم من به تهران سفر
كردم و به نظر من آن یك اقدام بسیار منطقی بود. البته نتیجه نشست من چندان
خوب نبود و ما باید با توجه به نتیجه نشست امروز در مورد چگونگی اقدامات و
رفتار بعدی خود تصمیم بگیریم.
ایران از آژانس كپی‌های مدارك مربوط به تحقیقات آژانس را خواستار شده است، آیا آژانس با این كار موافقت خواهد كرد؟
فكر
نمی‌كنم این موضوع جدی باشد. البته آژانس هم نمی‌تواند تمام پرونده‌ها را
در اختیار ایران قرار دهد، به خصوص مداركی كه متعلق به ما نیست. بنابراین
نمی‌توان تمام مدارك را در اختیار گذاشت. اما اگر كشورها مایل باشند
پرونده‌ها را در اختیار داشته باشند و اگر زمان برای این كار مناسب باشد،
می‌توانیم این پرونده‌ها را در اختیار آنها قرار دهیم. اما اگر براساس
قضاوت ما برخی اطلاعات به قدر كافی معتبر نباشد، این كار را نخواهیم كرد.
ما همواره مدارك را بررسی و تجزیه تحلیل می‌كنیم و وقتی مدارك در اختیار ما
باشد و این كار را درست بدانیم می‌توانیم آنها را در اختیار ایران
بگذاریم. ما این موضوع را به طول كاملاً واضح برای ایران توضیح داده‌ایم و
بنابراین فكر نمی‌كنم مساله مهمی در میان باشد.
در
مورد چگونگی تحقیقات چطور؟ ایران خواستار بررسی مسایل یكی پس از دیگری
شده، حال چه به صورت جداگانه یا دسته جمعی و این كه وقتی كه یك موضوع مورد
بررسی قرار گرفته و قطعی نشد دیگر هرگز نباید به سراغ آن رفت. رویكرد آژانس
در این باره چیست؟
راه‌های زیادی برای رسیدن به سازش وجود
دارد. اما این كه بگویند باید یك موضوع را پیش از رفتن به سراغ دیگری حل
كنیم، چیز غیرممكنی است و این سازگار با شیوه دایمی ما نيست. ما گفتیم كه
ناامید شده‌ایم اما بهتر است كه شفاف باشیم. نتایج امروز ناامید‌كننده بود و
ما این را اعلام كردیم. اكنون باید به این فكر كنیم كه چه اقداماتی
می‌توان برای آینده انجام داد.
پارچین تا چه حد اهمیت دارد؟
پارچین
برای ما یك اولویت است اما فقط یكی از مسایل است. موضوع فقط پارچین نيست،
مسایل مهم دیگری نیز وجود دارد كه در ضمیمه گزارش ماه نوامبر تشریح شده
است. كوچك جلوه دادن اهمیت پارچین اشتباه است اما تاكید بیش از حد به اهمیت
پارچین هم كار اشتباهی است.
از
آنجا كه نمی‌توان چیزی در پارچین پیدا كرد، چقدر نگران پاكسازی‌های انجام
شده در آنجا هستید برای مثال ساختمان‌های تخریب شده، جابه‌جایی خاك و
پاشیدن آب به داخل ساختمان‌ها؟
ما نگرانیم اما نمی‌توانیم
بگوییم چقدر؛ زیرا آژانس ماموری در پارچین ندارد و از تصاویر ماهواره‌ای
استفاده می‌كند. ممكن است آنچه ما دیروز دیده‌ایم فردا درست نباشد و ما از
نقشه‌های آنها بی‌خبریم. بنابراین در این مرحله نمی‌توانم بگویم چقدر
نگرانیم. نمی‌توان گفت اقدامات ما تا چقدر مانع حركت خواهد شد،اما در كل
این فعالیت‌ها كمكی به اثبات اقدامات انجام شده نمی‌كند. ما خواستار همكاری
با ایرانیم.
روابط خود با ایران
را چگونه توصیف می‌كنید؟ نماینده ایران آژانس را به جاسوسی متهم كرده و به
طور ضمنی آژانس را در قتل دانشمندانش همدست دانسته، واكنش شما چه بوده است؟
در
تعریف یا توصیف این روابط، واكنش نشان دادن به موضع ایران كار اشتباهی
است. ما به سهم خود بر روی مسایل اساسی كار كردیم. ما دارای یك توافقنامه
امنیتی همه جانبه هستیم كه باید به آن عمل كنیم. من باید در این چارچوب
بی‌طرف و واقع‌بین باشم. من می‌خواهم صریح و شفاف باشم، شاففیت بسیار مهم
است حتی اگر ایران این موضوع را دوست نداشته باشد. ما باید برای حل این
مساله درك آشكری از شرایط كنونی و مشكلات داشته باشیم. در غیر این صورت
پیشرفتی حاصل نخواهد شد.
روابط ایران و آژانس بالا و پایین دارد.
اما من چندان نگران نیستم. به نظرم من باید مطابق با این اصل وظیفه خود را
به خوبی انجام دهم. امیدوارم كشورهایی چون ایران هم متوجه این موضوع باشند
زیرا این راه رسیدن به یك راه‌حل است.
بحث‌ها و مذاكرات آژانس با ایران و مذاكرات جداگانه روسیه، چین، فرانسه،آلمان، آمریكا و بریتانیا تا چه حد به هم نزدیك و مرتبط است؟
اقدامات
آژانس و گروه ۱+۵، روندی جداگانه، مستقل و متفاوت از یكدیگر است. آنها با
هم فرق دارند، زیرا چارچوب مسایل مورد بحث ما متفاوت است. البته برخی مسایل
مشترك هم وجود دارد و ما باید از این عناصر شناخت. آگاهی داشته باشیم. اما
این چرخه كاملاً متفاوت است، گاهی ۳+EU۳ پیشرفت حاصل می‌كند، گاهی ما
پیشرفت نمی‌كنیم. گاهی اوقات هم ما به چشم‌انداز بهتری،نسبت به ۳+EU۳ دست
پیدا می‌كنیم. اما من چندان نگران این اختلافات و بالا و پایین‌ها نیستم.
پیشرفت سودمند نه تنها برای ۳+EU۳ بلكه برای جامعه بين‌الملل نیز مفید و
كارساز خواهد بود.
در گزارش ماه
نوامبر شما از بابت اقدامات انجام شده در سال ۲۰۰۸ و ۲۰۰۹ بسیار صریح و
روشن بودید مثلاً كامپیوترهای طراح كلاهك‌ها یا انفجارهای مركزی. چه
نگرانی‌هایی باعث لزوم این تحقیقات در ایران شده است؟
این
كه بگوییم مهترین موضوع و مهمترین نگرانی چیست، دشوار است؛ زیرا این‌ها
همگی به هم مرتبط هستند. آنچه ما نگفته‌ایم این است كه ایران تسلیحات
هسته‌ای دارد. ما هرگز چنین حرفی نزده‌ایم. ضمناً نگفته‌ایم كه ایران
تصمیم به كسب تسلیحات هسته‌ای دارد. اما گفته‌ایم كه از بابت مسایل مختلف
نگرانی، مسایلی كه مربوط به ابزار انفجار هسته‌ای است. بنابراین ما باید
شفاف باشیم و اگر ما نتوانیم شفاف باشیم، نگرانی‌مان بیشتر شده و این شرایط
نامعین و مبهم ادامه پیدا خواهد كرد. اما اگر بتوانیم روند شفاف‌سازی را
آغاز كنیم، نگرانی‌هایمان كاهش می‌یابد.
ما درباره اتهامات مربوط به ادامه تلاش‌های ایران برای گسترش تكنولوژی تسلیحات هسته‌ای چه می‌دانیم؟
من
دانشمند تسلیحات نیستم، ضمناً بیشتر فعالیت‌ها مربوط به پیش از سال ۲۰۰۳
است. اما احتمالاً برخی فعالیت‌ها بعد از سال ۲۰۰۳ نیز ادامه داشته است.
ممكن است برخی پروژه‌های مربوط به تسلیحات هسته‌ای بعد از سال ۲۰۰۳ نیز ادامه داشته، اكنون درباره این فعالیت‌ها چه می‌دانید؟
این
یكی از موضوعات مهم مسایل حل نشده است. ما اطلاعات و درك بهتری از این
ساختار داشته و علاقه‌مندیم برای شفاف‌سازی با طرفین ایرانی خود بحث و
گفت‌وگو كنیم و آنچه در گذشته می‌دانستیم محدودتر از چیزی است كه اكنون از
آن باخبریم.
