چگونه زنان سیگاری ۳ برابر شده‌اند؟
درحالی که نگاه جامعه به مصرف سیگار در میان زنان منفی است ، آمارها از افزایش چشمگیر مصرف دخانیات در میان این قشر از جامعه حکایت دارد که از نظر جامعه‌شناسان، این عمل بیانگر فرار از برخی ارزشهای سنتی تعریف شده در میان زنان است.
به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری آنا، نشست تخصصی مطالعه کیفی عوامل اجتماعی موثر بر مصرف سیگار در بین زنان پایتخت‌نشین در دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران برگزار شد.
در ابتدای این نشست که دوشنبه برگزار شد، عالیه شکربیگی مدیر کارگروه زنان و مناسبات خانواده انجمن جامعه‌شناسی ایران اظهار کرد: تحقیقات انجام شده در خصوص آسیب‌‌های اجتماعی بیانگر آن است که این‌گونه آسیب‌ها در کشور آمار بالایی دارد و در این میان زنان به دلیل اینکه قشر آسیب‌پذیرتری هستند، بیشتر در معرض این نوع آسیب‌ها قرار دارند.
در ادامه شکوه دیباجی فروشانی دانشجوی دکتری توسعه اجتماعی دانشگاه تهران به عنوان سخنران دیگر جلسه، با بیان اینکه بر اساس گزارش سازمان بهداشت جهانی(WHO) سیگار جزء مواد مخدر و اعتیاد آور معرفی شده است، گفت :اعتیاد به نیکوتین به اندازه اعتیاد به هروئین خطرناک و وابستگی به آن پیش رونده است.
افزایش مصرف سیگار درمیان زنان
دیباجی افزود:آخرین تحقیقات صورت گرفته در کشور ایران نشان می‌دهد که مصرف سیگار در بین زنان 3 برابر افزایش یافته اما دربین مردان از رشد کمتری برخوردار است این درحالی است که سیگار کشیدن زنان در جامعه ما رفتاری ضد ارزش و دارای قبح اجتماعی است.
وی با تاکید بر اینکه مصرف سیگار در میان زنان تابع الگویی پنهانی است، گفت : به دلیل قبح سیگار کشیدن زنان در جامعه، آمارها نمی‌توانند جمعیت واقعی زنان سیگاری را نشان دهند.
دیباجی با بیان اینکه در ایران هیچ‌گونه سابقه‌ای از مطالعات اجتماعی درباره سیگار کشیدن زنان وجود ندارد، بیان کرد: برای مطالعه مصرف سیگار درمیان زنان از روش مطالعه کیفی استفاده شد و از زنان شاغل، دانشجو وخانه‌دار با طبقات اجتماعی متفاوت درباره دلایل آنان برای مصرف سیگار سوال شد.
کشیدن سیگار عاملی برای هنجار شکنی
دانشجوی دکتری توسعه اجتماعی دانشگاه تهران اظهار کرد: یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد برخی از زنان سیگاری از این عمل به عنوان نماد و برخی نیز برای شکستن هنجارهایی که مورد قبولشان نیست استفاده می کنند.
وی در توضیح این مطلب گفت: برخی از زنان روسپی و دختران فراری، از سیگار به عنوان نمادی برای نشان دادن وضع اجتماعی خود استفاده می‌کنند نمادی که مردم به راحتی آن را درک می‌کنند اما برخی از دختران سیگاری به منظور شکستن هنجارها و از بین بردن تفاوت‌های زنان و مردان دست به این کار می زنند، که به طور معمول این رفتار آنها به همین صورت توسط افراد جامعه درک نمی‌شود و مردم به زنان سیگاری دید بدی دارند.
دیباجی درباره عوامل گرایش زنان و دختران به مصرف سیگار گفت: بیشتر افراد، خود را عامل اصلی سیگاری شدنشان دانسته و اثر دوستان را کم و در بعضی موارد فقط عاملی کمک کننده قلمداد می‌کردند و تنها در مواردی معدود مهم‌ترین عامل سیگاری شدن را دوستان‌شان می‌دانستند.
وی با توجه به پاسخ‌های ارائه شده در این تحقیق از طرف گروه مورد سوال، تمایل به زندگی بر اساس خواسته‌ها و باورهای خود، فرار از ارزشهای سنتی تعریف شده برای دختران، احساس واخوردگی درمیان نخبگان و تحصیل‌کردگان و پرکردن اوقات فراعت را از مهم‌ترین دلایل گرایش دختران به مصرف سیگار خواند.
جامعه، زنان سیگاری را تقبیح می‌کند
دیباجی در ادامه سخنانش، به برخورد ارزشی نسبت به سیگار کشیدن زنان اشاره و بیان کرد: به طور معمول مردان سعی می‌کنند زنان سیگاری را که هنجارها و تابوهای جامعه را می‌شکنند با نگاه‌ها یا کلام آزاردهنده تقبیح و مجازات کنند اما به نظر می‌رسد جامعه زنان نسبت به این موضوع مدارای بیشتری از خود نشان می‌دهد.
این جامعه‌شناس با بیان اینکه برخورد خانواده‌ها با دختران سیگاری متفاوت است، گفت: برخی تنها به خاطر سلامتی، نگران دختران خود هستند اما برخی از خانواده‌ها با دختران خود برخوردی ارزشی دارند. همچنین پژوهش انجام شده نشان داد که شروع مصرف سیگار در سنین پایین ناشی از علل اجتماعی بوده و در سنین بالا علل روانشناختی داشته است.
دیباجی ترس از تاثیر بدداشتن روی دیگران ، نگرانی از برخورد سنگین خانواده، ترس از تغییر نگرش دیگران،ترس از برچسب زن خیابانی خوردن،ترس از مقامات اداری و دانشگاهی و حفظ شئون خانوادگی و بعضی از حریمها را از مهم‌ترین عوامل مخفی نگه داشتن مصرف سیگار در میان زنان و دختران برشمرد.
قدرت اعتیاد آور سیگار را دست کم نگیرید
وی در خصوص احساس و نگرش زنان سیگاری نسبت به این موضوع گفت: به طور معمول احساس افراد نسبت به سیگار در طی چند سال تغییر می‌کند بدین معنی که افراد سیگاری در ابتدا ژست آن را زیبا، هویت‌بخش، نشان از قدرت و توانایی و سبب موجه شدن دانسته ومصرف آن را باعث لذت‌بخشی، آرام‌بخشی و هویت‌بخشی قلمداد می‌کنند ولی بعد از چند سال مصرف، سیگارکشیدن را عملی بیهوده می‌دانند که سبب مشکلات جسمی و اعتیاد می‌شود.
دیباجی تاکید کرد: افرادی که تجربه ترک سیگار را داشتند اعتیاد آور بودن سیگار را امری مسلم دانسته و ترک آن را سخت توصیف می‌کردند .
این پژوهشگریادآور شد: به رغم اینکه سیگار نمادی از آزادی و استقلال زنان را به دوش می کشد اما زنان برای مصرف آن باید محدودیتهای مکانی و زمانی زیادی را تحمل می کنند.
آموزش بهترین راه حل برای کاهش مصرف سیگار
وی با بیان اینکه بهترین راه حل برای کاهش مصرف سیگار درمیان زنان آموزش دادن به گروه‌های در معرض خطر است گفت: برای تاثیر بیشتر برنامه‌های آموزشی برجامعه هدف می‌توان نقاط مثبت و منفی مصرف سیگار را به افراد گوشزد کرد تا افراد بتوانند با بررسی همه جانبه نتایج مصرف سیگار تصمیم بهتری را اتخاذ کنند.
این جامعه شناس در ادامه آموزش مقابله با مصرف سیگار توسط افرادی با دانش و درک بالا از موضوعات اجتماعی، ترویج فرهنگ ضد سیگار توسط فعالان و تشکیل سازمانهای غیر دولتی طرفدارحقوق زنان که یکی از اهداف اصلی آن سلامت زنان باشد را از مهم‌ترین راهکارهای برای مقابله با مصرف سیگار درمیان زنان و دختران دانست.
