مسئولان نظام بعد از فتح خرمشهر چه گفتند؟
«اگر حزب بعث در عراق توسط یک کودتا ساقط شود و صدام از صحنه سیاسی عراق حذف شود، یکی از مهم‌ترین خواسته‌های جمهوری‌اسلامی ایران تأمین شده‌است. و اگر حاکمیت جدید یک حاکمیت اسلامی و مردمی باشد، ما برای دریافت غرامت فشاری متوجه آن نخواهیم ساخت،بلکه جهت رفع مشکلات مردم عراق و مسائل منطقه با آنها همکاری نیز خواهیم کرد.
عصر خبر: دکتر علی اکبر ولایتی در کتاب “تاریخ سیاسی جنگ تحمیلی عراق بر جمهوری اسلامی ایران” به بازخوانی سخنان مسئولان نظام، بعد از آزادی خرمشهر پرداخته است.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی آیت الله هاشمی رفسنجانی، وزیر امور خارجه دوران دفاع مقدس در همین ارتباط آورده است:
” با فتح خرمشهر، دیپلماسی ایران نیرو و قدرت بیشتری گرفت، و رهبران ایران از توان بالاتری در برخورد با تجاوز عراق بهره‌مند شدند. در داخل کشور، مهم‌ترین تقدم، توجه مردم بود، و در خارج از کشور، توجیه افکار عمومی جهانیان و زدودن اتهام جنگ‌طلبی.
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، ریاست جمهوری وقت، در تاریخ اول تیرماه 1361، در دیدار با گروهی از روحانیون و مبلغین گفتند: «به مردم بایدگفته شود که با فتح خرمشهر و حتی فتح دیگر شهرها، جنگ تمام نخواهد شد، زیرا تا زمانی که متجاوز تنبیه نشده‌است، مبارزه ادامه خواهد داشت.»
آقای احمد توکلی، وزیر کار و امور اجتماعی و سخنگوی دولت، که در تاریخ 17 خرداد 1361، از طرف جمهوری‌اسلامی ایران در شصت و هشتمین اجلاس سازمان بین‌المللی کار در ژنو شرکت کرده بود، در مورد جنگ گفت: «دستگاههای تبلیغاتی امپریالیستی و صهیونیستی هیاهو راه انداخته‌اند که جمهوری اسلامی ایران با بیرون ریختن دشمن از خاک خود، امنیت منطقه خلیج فارس را به مخاطره انداخته است. من در اینجا به عنوان سخنگوی دولت جمهوری اسلامی ایران اعلام می‌کنم که این هیاهو جز حیله‌ای جدید و مزورانه از سوی آمریکا برای ایجاد تنش‌های سیاسی بیشتر در منطقه نیست، تا در این مقطه حساس، مسیر تفکر عمومی ملل عرب را از مبارزه با صهیونیسم متجاوز به درگیری با انقلاب اسلامی منحرف کند. ما صریحاً از موضع قدرت اعلام می‌کنیم که جمهوری اسلامی ایران خوی توسعه طلبی نداشته و ما طالب خاک هیچ کشوری نیستیم، ولی حق خود را به هر طریقی که اسلام اجازه می‌دهد خواهیم گرفت و مطمئن هستیم که نتیجه قهری این احقاق حق، سقوط رژیم بعث عراق خواهد بود.»
اینجانب (علی اکبر ولایتی ) در تاریخ 2 تیر 1361 در دیدار با سفیر کوبا گفتم: «عقب نشینی اجباری صدام، فقط یکی از شرایط ما برای پایان یافتن جنگ است و تا تحقق شروط دیگر، همچنان ادامه خواهد یافت.»
جناب آقای هاشمی، نماینده امام در شورای عالی دفاع و رئیس مجلس شورای اسلامی، طی مصاحبه‌ای گفتند: «باید حقوق و خسارات ما را بدهند و ما چیز اضافی نمی‌خواهیم و کسانی که عامل این جنایت بزرگ هستند، به حسابشان رسیدگی شود.»
طی مصاحبه مطبوعاتی با جناب آقای میرحسین موسوی، نخست‌وزیر وقت، از ایشان سوال شد: با توجه به فرمایش امام امت مبنی بر این‌که ما از راه شکست عراق باید آزادی لبنان و قدس و نابودی اسرائیل باشیم، آیا نیروهای ما وارد خاک عراق خواهند شد یا خیر؟ ایشان اظهار داشت: «بارها اعلام کرده‌ایم که تا تحقق تمام شرایطمان به خودمان حق می‌دهیم که در این زمینه‌ها تصمیم بگیریم. ما هرکاری را که برای دفاع از خودمان لازم بدانیم انجام خواهیم داد.»
سرهنگ سلیمی، وزیر دفاع وقت در تاریخ 17 تیرماه 1361 گفت: «در حال حاضر ابرقدرت‌های شرق و غرب هر دو از ورود سربازان اسلام به داخل مرزهای عراق وحشت دارند، ولی در شرایط فعلی این امر برای ما اجتناب ناپذیر است.»
آقای احمد توکلی، وزیر کار و سخنگوی دولت وقت در مصاحبه 17 تیر 1361، در پاسخ سوال یکی از خبرنگاران درباره ورود به خاک عراق گفت: «ما به جنگ ادامه خواهیم داد و آن را تمام شده نمی‌دانیم و ضرورت ادامه جنگ چه بسا این باشد که ما حقمان را به زور در داخل خاک عراق بگیریم. همان طور که بارها گفته‌ایم، ما طمع به خاک کشوری نداریم و اگر این کار را انجام بدهیم، تنها به خاطر احقاق حقوق خودمان است، نه به خاطر گرفتن خاک عراق. چرا که آن کشور متعلق به مردم عراق است، و کسانی که به ناحق، با پشتگرمی ابرقدرت‌ها خودشان را به ملت عراق تحمیل کرده‌اند، باید ساقط شوند تا مردم آنجا خودشان سرنوشت خویش را به دست بگیرند.»
آقای موسوی، نخست‌وزیر وقت در راه سفر به الجزایر، در مصاحبه‌ای با روزنامه ملیت (چاپ ترکیه)، در پاسخ به این سوال که تا چه حد در خاک عراق پیشروی خواهید کرد، گفت: «ما تا اندازه‌ای که برای دفاع از مناطق مرزی کشورمان لازم باشد، به این پیشروی ادامه خواهیم داد.»
آقای هاشمی رفسنجانی، رئیس وقت مجلس شورای اسلامی، پس از دیداری با امام راحل گفت: «ما تا آنجا در خاک عراق پیش می‌رویم که خواسته‌هایمان را بگیریم. اگر قرار باشد حقوقمان را در بغداد بگیریم، تا آنجا پیش خواهیم رفت. ما می‌خواهیم که جنگ زود تمام بشود، و به همین دلیل، وقتی دیدیم این آقایانی که واسطه هستند کاری نمی‌کنند، تصمیم گرفتیم خودمان مسأله را حل کنیم، و راه را تشخیص دادیم که فشار نظامی به صدام بیاوریم تا او را تسلیم کنیم.»
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، رئیس جمهوری وقت، در دیدار با فرمانده نیروی زمینی گفتند: «آنها (عراقی‌ها) به جاهایی عقب‌نشینی کرده‌اند که بتوانند بر مواضع ما مسلط باشند، و به هیچ وجه ما آن را عقب‌نشینی نمی‌دانیم، و چون چنین است، حق دفاع از حقوق تضییع شده همچنان متعلق به ماست. ما همانطور که قبلاً هم اعلام کرده‌ایم، این قدرت را در خود میبینیم که از هر نقطه‌ای از این خط مستمر جبهه که اراده کنیم، وارد شده، و هر هدفی را که با تأمین منافع ما منطبق باشد، تصرف می‌کنیم. ما این کار را برای منافع ملت ایران و انقلاب اسلامی که در حقیقت برای منافع ملت عراق نیز هست، انجام می‌دهیم.»
جواب آقای هاشمی رفسنجانی، رئیس وقت مجلس شورای اسلامی، در جلسه مورخ 23 فروردین 1362 مجلس گفتند: «به دنیای استکباری اخطار می‌کنیم و به حامیان عراق اخطار می‌کنیم به جای فشار آوردن به جمهوری اسلامی و به جای فشار آوردن به مجلس برای گذشتن از حقش، به متجاوز و ظالم فشار بیاورند و ما مجبور نکنند که حقمان را و حق مردم و حق منطقه را با زور بگیریم.»
تسخیر شبه جزیره فاو به دست نیروهای جمهوری اسلامی ایران، فصل جدیدی را در منازعه ایران و عراق گشود. انجام عملیات پیروزمندانه فاو باعث شد که ملک فهد بار دیگر از آمریکا تقاضای کمک کند. حکام عربستان سعودی و کویت، این فکر عراق را مبنی بر این‌که تنها راه حل مشکلات مناقشات خلیج فارس، بین‌المللی کردن آن از طریق ابرقدرتهاست، بپذیرند؛ سیاستی که پیش‌تر آن را رد می‌کردند. هنگامی که ریاض به شدت تمام اعتراض خود را نسبت به حضور قدرت‌ها در خلیج فارس اعلام داشت، شاهزاده بندر بن سلطان، سفیر عربستان در آمریکا، کوشید برای مقابله با به اصطلاح تهدید ایران و دخالت شوروی‌ها در منطقه، از کمک آمریکا استفاده کند. ریاض، برای کشاندن تهران به پای میز مذاکره، هواپیماهای عراقی را در استفاده از خطوط هوایی‌اش برای حمله به تأسیسات نفتی ایران در نزدیکی تنگه هرمز مجاز داشت.
عربستان سعودی و یارانش در اوپک، با اشباع بازار جهانی نفت در نیمه دوم سال 1986، باعث سقوط قیمت نفت شدند. آقای هاشمی رفسنجانی، رئیس مجلس و سخنگوی شورای عالی دفاع، طی یک مصاحبه رادیو تلویزیونی در تاریخ 7 شهریور 1365 گفت: «اگر حزب بعث در عراق توسط یک کودتا ساقط شود و صدام از صحنه سیاسی عراق حذف شود، یکی از مهم‌ترین خواسته‌های جمهوری‌اسلامی ایران تأمین شده‌است. و اگر حاکمیت جدید یک حاکمیت اسلامی و مردمی باشد، ما برای دریافت غرامت فشاری متوجه آن نخواهیم ساخت،بلکه جهت رفع مشکلات مردم عراق و مسائل منطقه با آنها همکاری نیز خواهیم کرد. ولی در صورتی که حکومت غیر بعثی در عراق حاکم شود، اما با باورها و نظریات جمهوری اسلامی ایران هماهنگ نباشد، چون مسئول جنگ نیست، ما تنها خواسته‌های دیگرمان را که همان دریافت غرامت و بازگشت مهاجرین عراقی به کشورشان است، طلب خواهیم نمود.» وی تأکید کرد که ایران برای احقاق حقوق خود، هرگز خاک عراق را ضمیمه خاک خود نخواهد کرد.
