شالیزارهای مازندران همچنان آب می‌رود
بالا رفتن هزینه نیروی کار و قیمت نهاده‌های کشاورزی سبب شد تا در سال زراعی جاری انگیزه شالیکاران مازندران برای کشت برنج به پایین‌ترین حد خود در سال‌های اخیر برسد.
به گزارش ایرنا، کشاورزان برنج کار مازندران بر این اعتقادند که اگر امسال برنج طارم محلی را کمتر از 55 هزار ریال در هر کیلوگرم به فروش برسانند به این معنی است که دیگر نباید کشت برنج را ادامه دهند زیرا صرفه اقتصادی آن از بین رفته است. کارشناسان جهادکشاورزی مازندران می‌گویند که حدود 60درصد هزینه تولید برنج در مازندران را مزد کارگری تشکیل می‌دهد. شالیکاران نیز معتقدند دستمزدها و هزینه‌های کارگری در فصل جاری کشت نسبت به دوره قبل، افزایش جهشی و در بعضی موارد، صد در صدی داشته است. امسال در فصل نشای برنج دستمزد روزانه هر کارگر نشاکار تا 600هزار ریال رسید و هر کیسه کود شیمیایی 50کیلویی نیز تا 600هزار ریال عرضه شد؛ قیمت‌هایی که برای بسیاری از کشاورزان غیرقابل باور بود. ضرب‌المثلی بین شالیکاران مازندرانی رواج دارد که می‌گوید «برنج‌کاری زمانی به صرفه است که محصول آن سبز فروخته نشود. » زمانی که هزینه تولید کشاورزی به‌ویژه به‌صورت پیش‌بینی‌نشده افزایش می‌یابد، کشاورز با کمبود یا نبود نقدینگی برای ادامه کار مواجه می‌شود و برای برون‌رفت از این وضعیت اقدام به قرض گرفتن پول از دیگران و تعهد بازپرداخت آن پس از برداشت محصول می‌کند یا در بعضی مواقع محصول را به صاحبان کارخانه شالیکوبی یا سلف‌خرها پیش‌فروش می‌کند.
با توجه به اینکه از 240 هزار هکتار اراضی شالیزاری فقط حدود 35هزار هکتار آن تسطیح و یکپارچه‌سازی شده و در کمتر از 25درصد آن به‌صورت مکانیزه کشت و کار می‌شود، ادامه کشت و کار فقط از روی ناچاری و نیاز است که نسل گذشته در پی آن هستند. در حالی‌که خوشه‌های شالی برنج در آستانه به بار نشستن است، اکنون شالیکاران به فکر برداشت سنتی و هزینه کارگری آن، فرسوده بودن کمباین، برداشت و شالیکوبی‌ها، بالا رفتن ضریب شکستگی، نوسانات قیمت و واردات برنج در زمان برداشت هستند و همه این عوامل موجب کاهش انگیزه کشت و کار در سال بعد خواهد شد. به گفته شالیکاران قیمت نهاده‌های کشاورزی از جمله بذرهای گواهی شده، کود و سم، گازوئیل، قطعات یدکی تیلر و تراکتور، کارمزد تراکتور برای شخم و شیار و آب تخت کردن، تعمیرکاران و دستمزد نشاکاران به نسبت سال پیش حدود 70درصد افزایش یافته است که به‌طور یقین قیمت برنج سفید امسال به نسبت سال پیش، چنین افزایشی را به‌خود نخواهد گرفت. به‌نظر می‌رسد کشت و کار برنج در وضعیت کنونی از روی ناچاری باشد زیرا دستمزد هر یک ساعت شخم و شیار با تراکتور از 60 هزار ریال سال پیش به 170هزار ریال در سال‌جاری رسیده است.
دولت برای تشویق شالیکاران به کشت ارقام پرمحصول خرید تضمینی را در دستور کار خود قرار داده است ولی به‌دلیل مهیا نبودن زمینه‌های کشت و کار و بالاتر بودن هزینه تولید، شالیکاران نسبت به کشت ارقام پر محصول کمتر رغبت نشان می‌دهند. از سوی دیگر، به‌دلیل اینکه حدود 75درصد اراضی شالیزاری مازندران به‌صورت سنتی کشت و کار می‌شود و مصرف نهاده‌های کشاورزی نیز هر ساله بالاتر می‌رود، روند انتخاب نوع شالی برنج از ارقام پر محصول به ارقام طارم محلی که زودرس است و قیمت مناسبی دارد، تغییر کرده است.
یکی از شالیکاران آملی با بیان اینکه مسئولان جهادکشاورزی بر کشت نشا به‌صورت مکانیزه و تهیه نشا از بانک نشا تأکید دارند گفت: برای انجام نشای مکانیزه، اجرای طرح تسطیح و تجهیز شالیزار ضروری است زیرا در غیراین صورت به‌دلیل کوچک بودن زمین، کم‌آبی یا فراوانی آب و مسطح نبودن زمین، کشت مکانیزه امکان‌پذیر نیست.
ذبیح‌الله صالحی با اشاره به اینکه در اراضی شالیزاری که طرح تسطیح و تجهیز آن انجام نشده است، مدیریت مزرعه در آبیاری و سمپاشی در اختیار زارع نیست، افزود: مدیریت آبیاری مهم‌ترین بخش شالیکاری است ولی به‌دلیل نبود زهکش، اراضی خشک یا ماندابی هستند.
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهادکشاورزی مازندران نیز با بیان اینکه در حال حاضر 16 بانک نشا در استان فعال است، گفت: از آنجا که با کشت نشای مکانیزه، هزینه تولید برنج تا 50درصد کاهش می‌یابد، افزایش بانک‌های نشا یک امر ضروری است. ابطالی افزود: مسئولان ارشد وزارت جهادکشاورزی، امسال به اجرای برنامه‌های مکانیزاسیون برنج مازندران توجه لازم را نشان ندادند. معاون جهادکشاورزی مازندران به تفاوت هزینه انجام کشت مکانیزه و سنتی در یک هکتار اشاره کرد و گفت: با توجه به بالا رفتن دستمزد نشا کاران، برای کشت نشای سنتی در یک هکتار حدود هفت و نیم تا هشت میلیون ریال هزینه می‌شود که این رقم با استفاده از بوته بانک نشا و کشت مکانیزه به حدود چهار و نیم میلیون ریال کاهش می‌یابد. او ادامه داد: نمی‌توان بالا بودن هزینه تولید برنج سفید به روش کشت و کار سنتی را کتمان کرد و اینکه 50تا 60 درصد هزینه تولید برنج فقط در بخش نشا و برداشت صرف می‌شود، واقعیتی کارشناسی شده است.
وی با اشاره به اینکه افزایش تولید در واحد سطح، توسعه کشت دوم و انجام کشت و کار مکانیزه مهم‌ترین برنامه سازمان جهادکشاورزی مازندران برای اقتصادی کردن فعالیت‌های کشاورزی در استان است، ادامه داد: اعلام بموقع قیمت تضمینی خرید برنج یکی از راهکارهای حمایت از شالیکاران است که امسال این کار انجام نشد. معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهادکشاورزی مازندران روند استفاده از ماشین آلات کشاورزی برای انجام کشت و کار مکانیزه را نیز کند دانست.
