محله نسیه برها؛ اینجا مردم نان را هم نسیه می برند

عصر خبر :اینجا خبری از قصابی نیست، مردمش گوشت نمی خورند. محله ای که بقال ها سیاهه ای دارند از اسامی مقروضان. تک وتوک؛ حتی نان را هم نسیه می برند، لواش یا بربری. دوتا و سه تا و پنج تا هم ندارد. حتی اگر قیمتش یک اسکناس سبز هزار تومانی باشد. قیمتش؛ قدر نداریشان است.

شرق نوشت: اینجا نوروزآباد است. محله ای اطراف اتوبان خلیج فارس و در حاشیه غربی تهران. سنجاق شده ای به منطقه 18.

اوایل ماه رمضان بود که فاطمه دانشور، عضو شورای شهر تهران در یادداشتی در «شرق» با انتقاد از پهن کردن سفره های پرخرج افطاری از محله هایی نوشته بود که مردمش حتی پول خرید نان را هم ندارند و نسیه می برند نان را. جست وجوها به غرب تهران رسید، حاشیه آزادگان و خلیج فارس. برای پیداکردن نانوایی ها و بقالی هایی که گریزی جز نسیه دادن ندارند و اغلب مردم هم پولی برای نقدخریدن.

بقالی یک یخچال دارد که داخلش چندتایی شیر و آبمیوه است و در قفسه های نیمه خالی تخم مرغ و خرما و حبوبات و سویا جا گرفته. خبری از سوپرمارکت و هایپرمارکت ها یا قفسه های رنگ ووارنگ و یخچال های ایستاده نیست. قفسه ها خالی و خلوت است. بقالی اتاق دومتری خانه است؛ درش باز می شود به اتاق پذیرایی. کنار اتاق یا همان بقالی، راهرویی است مفروش با فرش قرمز رنگ ورورفته. «سینک» ظرفشویی هم کنار همین راهرو قرار گرفته. در خانه باز است. می شود حتی از داخل بقالی سرک کشید به اتاق پذیرایی یا حتی اتاق خواب. یک کمد است و چند دستی رختخواب که رویش قرار گرفته و فرشی رنگ ورورفته.

دخترک با روسری گره خورده زیر چانه، بلوز و دامن چمباتمه زده گوشه راهرو در انتظار مشتری. چشم های درشت رنگی دارد. می آید داخل بقالی برای پاسخ دادن به سوال ها.

دخترک گره روسری اش را سفت تر و صدایش را صاف می کند. کمی هول شده. می گوید: «نسیه؟ زیاد می خرن. نسیه بخر زیاد داریم.»

سوال را تکرار می کند و می گوید: «نون قرضی؟ نونوایی ها دیگه زیاد نون قرضی نمیدن. دوتا نونوایی داریم، یکی بربری و یکی لواش و آدرسشان را می دهد. قصابی نداریم چون مردم کم گوشت و مرغ می گیرن، چون الان دیگه همه چی گرون شده.»

محله یک خیابان بزرگ است با حاشیه ای که پارک است و چند مجتمع مسکونی اول خیابان قد علم کرده اند. آن سوی خیابان اما کوچه های با آسفالت رنگ ورورفته و خاکی مشرف به خیابان اصلی است. انتهای خیابان سرای محله «نوروزآباد» در محوطه ای خالی بنا شده با نمای «کمپوزیت» نقره ای. کوچه ها به بن بست ها می رسد و خانه های یک طبقه و دوطبقه با متراژهای پایین 40، 50متری، وسط خانه ها کارگاه های صنعتی قرار گرفته اند. جلو در خانه ها زن های خانه دار نشسته اند، با چادرهای رنگی، دمپایی های پلاستیکی و پاهای خاک آلود. در محله خبری از آرایشگاه، باشگاه و خیلی چیزهای دیگر نیست. کم دارد. «نوروزآباد»، برخلاف اسمش، بویی از نویی نبرده است. دو زن چادررنگی نشسته اند بر لبه سیمانی و داغ خیابان و آن یکی با بلوز و دامن و شلوار بالای سرشان ایستاده. بچه های خردسال اطرافشان می پلکند. زن می گوید: «بنویس اینجا مشکلات زیاد دارد. به خدا می خوایم بریم آذری، باید پیاده بریم تا چارراه خلیج فارس، اونجا اتوبوس سوار شیم بریم آذری. باید پیاده بریم و بیاییم، اونجا اتوبوس یه ساعت میاد یه ساعت نمیاد. بنویس «نوروزآباد» مدرسه نداره.»

به یکدیگر تعارف می کنند کدامشان صحبت کند. یکی آذری حرف می زند و دیگری ترجمه و سرها به نشانه تایید بالا و پایین می رود. وضعیت اقتصادی اینجا خوب نیست. پایین شهره دیگه خودت که می دونی، اینجا همه مثل همند.

بازهم سوال با سوال تکرار می شود. تکراری از سر تعجب! «گوشت و مرغ؟ نه والا نمی خوریم. نداریم که بخوریم. چی بشه. اون سبد کالا خوب بود انگار جمعش کردن.» باز هم همه و سرهایی که به نشانه تایید بالا و پایین می رود: «میوه هم ماشین بیاد می خریم، نیاد نمی خریم.»؛ «ماشین بیاره میوه هست، نیاره نیست اینجا مغازه میوه فروشی نداره.»

کمی آن سوتر ماشین آمده و مردهای سیه پوش نفری یکی، دو کیسه خرید می کنند سه ،چهاردانه شلیل یکی، دو خوشه انگور، تهش.

زن صدایش بلند می شود و می گوید: «الان من 45متر خونه دارم، پنج نفریم. خودت ببین که چطوریه دیگه. رفتم واسه دورچینی خونه شهرداری میگه برو محضر. نمی دونم چیکار کنم. مادرشوهرمم پیش ماس. اینجا خانه ها سند نداره قولنامه ایه. پله آهنی می خواستیم بذاریم شهرداری نذاشت. اقدام کردیم واسه سند ببینیم چی میشه.»

نشسته و باز هم قسم می خورد که: «به خدا شوهرم یه راننده مینی بوسه. یه روز کار می کنه پنج روز خرج ماشین.» اشاره می کند به بقالی روبه رویی و می گوید: «الان، من به همین بقالی روبه رویی 600هزارتومن بدهکارم. اونم صاحب مغازه است بپرس.»

زنِ ایستاده صاحب بقالی روبه رویی است. می گوید: «آره؛ مردم ندارن، خب قرضی می خرند. سخت است، ندارند. یک میلیون، دومیلیون بردن پس ندادن. چیکار کنم ندارن، برم دعوا کنم؟ مشتری زیاد هست. می خرند اما همه قرضی می خرند.»زن سوم می گوید: «مشکلای ما زیاده خیلی (می خندد) شغل ها همه آزاده دیگه، یه روز کار هست، یه روز نیست، به خاطر همین یه کم تهیدستیم.»

آن طرف تر؛ در بن بستی باریک کنار جوی فاضلاب دو زن نشسته اند. یکی مشغول قلاب بافی است در گرمای ظهر تابستان تهران. می گوید: «گوشت و نون و مرغ چیه خانوم. آب افتضاحه. اصلا نمیاد. ما طبقه دوم زندگی می کنیم. سه نصفه شب باید پاشیم بریم حمام. بعد دیگه اتوبوس ها فقط تو شهرک می پیچن، در حالی که شهرک شماره دو هم اتوبوس به آذری دارد و هم آزادی. ما گفتیم یکی از این خط ها را بیندازند اینجا. ما باید برای این یه مسیر کوچیک راه اندازه سه،چهارتا مسیر کرایه بدیم. یه مسیر بریم سرچارراه. یه کرایه بدیم چارراه پیاده شیم، برویم سر شماره دو و یه کرایه بدیم و بعد واسه آزادی و آذری یه کرایه بدیم تو این نداری.»انگار فقر روی چهره زنان اینجا هم نشسته، موهایی سفید، صورت های اصلاح نشده، چهره های شکسته، پاهایی که پوششان دمپایی پلاستیکی است و خاک آلودند. با چادرهای کودری رنگ ورورفته. زن با شتاب راه می رود. لخ لخ کنان. آه کشان می گوید: «مشکلات اینجا زیاد است. نه قصابی داریم نه مرغ فروشی نه وسایل فروشی. ماشین نداره برای رفتن و اومدن. مشکلش زیاده. شوهر من بیکاره. چهارتا بچه دارم. سخت است اما مجبورم بسازم.»

دوباره با تاکید می گوید: «شوهرم رنگ کار مبل است. می بینی یه هفته می رود یک ماه بیکار است. الان که همه چیز «ام دی اف» شده اون هم بیکار شده، نه بیمه ای نه چیزی. خیلی سخت است. الان بچه مدرسه ای دارم نمی تونیم برسونیم. شهریه مدارس زیاد است. 37تومن لباسشه، 70تومن ثبت نامشه. دولتی هم هست. نداریم.» اشاره می کند به خانه اش و می گوید: «اینجا خونه است ما زندگی می کنیم؟ 50متر خانه است. این چیه؟ زندگیه؟»

در کوچه های پایین تر هم وضع همین است. در های بزرگ آهنی کارگاه ها، خانه های کوچک. آسفالت نیمه خاکی. زن جوان با همان پوشش دست دختر سه،چهارساله اش را گرفته و کشان کشان می بردش. چادرش را سفت چسبیده و حلقه کرده دور بینی اش. سایه ای از چشم هایش پیداست. می گوید: « اینجا یه مدرسه نداره. بچه ها باید از اینجا تا آب کرج بروند دنبال مدرسه، من زمستان و تابستان از اینجا تا آب کرج خودم تنها تو برف و بارون پیاده و تنها باید می رفتم و می آمدم تا دیپلم گرفتم. نیم ساعت مسافت. یک بیمارستان دم دست ندارد. من خودم حالم چندبار بد شده. بدحال مینداختنم تو آژانس می بردنم بیمارستان. فقط تا می تونن درخت کاشتن پارک درست کردن. پارک به چه درد مردم می خورده؟»

نانوایی، خلوت است. اینجا خبری از صف نان نیست. یه شاطر و دوتایی کارگر و باز هم تعارف حرف زدن. بالاخره یکی از کارگران که پسر جوانی است با موهای ژل زده و تی شرت و شلوار جین پوشیده می گوید: «تا دلتان بخواهد نسیه می برند، آره. می گن بعدا میاریم. مام میدیم، میگیم الله اعلم. حالا بعدا آورد آورد نیاورد هم چه کار کنیم؟»

با دستانش چانه می گیرد و ادامه می دهد: «معلوم نمی کنه، یه روز، دونفر میان نسیه می خوان، یه روز هیچی. یه روز پنج نفر. هزارتومن، دوهزار تومن. لواش را 160قیمت زده اند اما ما 150 می دهیم. چه کار کنیم سطح مردم پایین است. اینجا فقط همین دو، سه تا آپارتمان بچه تهرانند بقیه شهرستانی اند و سطحشان پایین است.»

دو کوچه پایین تر نان بربری است. پختش تمام شده و چندتایی نان روی پیشخوان مانده است. مرد نانوا باز سوالم را تکرار می کند: «نسیه!؟ نه نسیه نمی برن فقط در و همسایه میان می برن و بعدا پولش را میدن.»

جلو یکی از بقالی ها پیرزنی نشسته به جداکردن ذغال ها. صفی از النگوهای طلا دستش را حلقه کرده است می گوید: «هرچه می خوایی از پسرم بپرس.» پسر 17، 18ساله به نظر می رسد. می گوید: « بله؛ زیاد نسیه می گیرند. فقیر نیستند، دستشان به دهنشان می رسد. اکثر اونایی که آشنان نسیه می برند. از صدتا مشتری 70تا نسیه می برند. مونده به طرفش که تا چقدر نسیه بدیم اگه خوش حساب باشه تا 200هزار اگه خوش حساب نباشه همین 10، 15هزارتومن.»

در یک بقالی دیگر مردی جوان و پسر خردسالش پشت دخلند، مرد جوان می گوید: «هرکی میاد می خواد جنس نسیه ببره. ما نمی دیم. وضعیت اقتصادی مردم اینجا افتضاحه، همه اینجا کارگرن. بیمه ندارن. مستاجرن. هزارجور بدبختی دارن. نسیه یه موقع میبره برمی گردونه، خیلی کم مشتری اینطوری دارم که برگردونه، بیشتر میبرن و نمیارن. در روز پنج، شش تا مشتری داریم که نسیه می برن و نمیارن.»

پسربچه می پرسد: «بابا اون زنه که برد آورد؟» مرد فروشنده می خندد و می گوید: «نه نیاورد. اینجا که خوبه مردم حتی نونم قرضی میبرن.»

خلیج فارس نرسیده به آزادگان و در حاشیه خیابان خروجی خاکی به شهرک مفید می رسد. همه چیز اینجا شبیه هم است. ظاهر زنان و مردان، بافت منطقه و خانه ها و بالاخره حرف فروشنده ها. پیرمرد فروشنده سوپرمارکتی بزرگ که تقریبا از نوشت افزار و سیب زمینی و پیاز و خواروبار می فروشد می گوید: اینجا مشکلات زیاد است خیلی هم زیاد است. مشکل منطقه 18 خصوصا اینجا، شماره دو. هیچ کس هم به داد ما نمی رسد. ضعیف ترین مردم تهران همینجان، شماره دو. هیچ کس هم نیست به داد مردم برسد. نسیه هم زیاد می برن بله.

دفترش را می آورد و شروع به ورق زدن می کند: «بله که نسیه می دیم. مجبوریم بدیم. بیش از 150نفر نسیه میبرن در ماه. کلا همه. اینجا همه کارگرن. یه روز کار دارند سه هفته ندارند. همه کارمندای شهرک را جمع کنیم فکر نکنم 20 تا شوند. مردم خدایی نه گوشت، نه مرغ و نه میوه می خورند. من پنج سال، 10سال جنس دادم نیاوردن پس بدن، ندارن. دعوا هم که نمیشه کرد.»

دفتر را سر جایش می گذارد، از سر تاسف و ناچاری، سری تکان می دهد و می گوید: «مردم اینجا ضعیفند. شما اینجا قصابی دیدی؟ قنادی دیدی؟ آرایشگاه دیدی؟ اصلا اینا هیچی، پارک، ورزشگاه، یه آسفالت صاف دیدی؟ از همه شهرک، خرابتر شهرک مفید است. از نظر همه چیز. هرچی ضعیف ترن میان اینجا. 50درصد ساکنان اینجا افغانند. چون ارزان ترین جاست. شهرداری منطقه 18 هیچ وقت به اینجا نرسید الان هم نمی رسد. من 29ساله اینجام. اهالی محل خودشان آسفالت و جوب ها را به سختی درست کردند. همین خود ما به هزار زحمت.» اشاره می کند به مردی که در چارچوب در ایستاده و می گوید: «با کمک همین ها درستش کردیم و بعد از آن هشت سال شهرداری یکم آسفالت با درگیری برایمان ریخت. آب هم که نمیاد اصلا. همه که پمپ ندارن. آب خراب است. وضع خیلی خراب است. سه ماه است دارند می کنند برای لوله کشی هنوز هیچی. ما کنار قرار گرفته ایم. آن ور منطقه 21 است. این ور منطقه 9. هرچی منطقه 21 خواست تهرانسر را بگیرد منطقه 18 نداد. درآمدش هم از همه مناطق تهران بیشتر است. معادن شن و ماسه و فرودگاه اینجان اما هیچ کس به اینجا نمی رسد.»

مرغ و خروس ها در کوچه می چرخند. زن دست پسر برهنه اش را می کشد می بردش لبه جوی می شویدش و دوباره پسربچه را گریه کنان می کشد داخل خانه. بچه ها وسط کوچه مشغول بازی اند. یک آجر را علم کرده اند و با سنگ نشانه اش می گیرند.