سه ميليارد اسكناس دور ريخته مي‌شود
بالا بودن سرانه اسكناس در ايران يكي از موضوعات مورد انتقاد كارشناسان و حتي خود مقامات بانكي است. با وجود اين، آمارهاي بانك مركزي نشان مي‌دهد كه ميزان سرانه هر برگ اسكناس در ايران افزايش چشم‌گيري داشته است.
در
حالي كه در شهريور ماه سال گذشته دبير كل بانك مركزي تعداد اسكناس‌هاي
موجود را هشت ميليارد قطعه اسكناس ذكر كرده بود، هم‌اكنون مدیر اداره
بررسی‌ها و سیاست‌های اقتصادی بانک مرکزی تعداد اسكناس‌هاي موجود را هفت
ميليارد قطعه اعلام كرده و از برنامه بانك مركزي براي كاهش سه ميلياردي
اسكناس خبر داده است.
بالا بودن سرانه اسكناس در ايران يكي از
موضوعات مورد انتقاد كارشناسان و حتي خود مقامات بانكي است. با وجود اين،
آمارهاي بانك مركزي نشان مي‌دهد كه ميزان سرانه هر برگ اسكناس در ايران
افزايش چشم‌گيري داشته است.
طبق اعلام مدیر اداره بررسی‌ها و
سیاست‌های اقتصادی بانک مرکزی در حال حاضر در حالي سرانه هر برگ اسكناس در
ايران 95 برگ است كه اين ميزان در سال 1356 سرانه 15 برگ بود.
به
زعم پيمان قرباني، سرانه اسكناس در كشوري مثل تركيه زير 15 برگ و در حوزه
يورو اين رقم 40 برگ است و اين در شرايطي است كه بخش عمده‌اي از
اسكناس‌هاي يورو خارج از حوزه جغرافيايي اين واحد پولي است.
وي تصريح مي‌كند: اين اعداد نشان مي‌دهد از استاندارد‌ي كه در دنيا وجود دارد، بسيار فاصله داريم.
اين
انتقاد را در سخنان رييس كل بانك مركزي نيز مي‌توان مشاهده كرد. وي با
ابراز گلايه از بالا بودن سرانه اسكناس در كشور اظهار كرده است كه سرانه
اسكناس در ايران 118 برگ است. هرچند رقم اعلام شده توسط وي 23 برگ با رقم
اعلام شده مدير اداره بررسي‌ها و سياست‌هاي اقتصادي بانك مركزي فاصله دارد
اما موضوع مشترك در سخنان اين دو مقام بانكي بالا بودن سرانه اسكناس در
ايران است.
336 ميليارد تومان هزينه اسكناس‌هاي موجود
طبق
اعلام مدير اداره بررسي و سياست‌هاي بانك مركزي هم‌اكنون تعداد اسكناس‌هاي
موجود هفت ميليارد برگ است كه بانك مركزي قصد كاهش دادن آن را دارد. از
سوي ديگر طبق اعلام رييس كل بانك مركزي براي يك برگ چك و اسكناس 48 تا 52
تومان هزينه مي‌شود. قرار دادن اين دو رقم كنار يكديگر نشان مي‌دهد كه براي
هفت ميليارد برگ اسكناس موجود در بازار ايران حداقل 336 ميليارد تومان
هزينه شده است.
حذف يك ميليارد اسكناس طي يك سال اخير
شهريور
ماه سال گذشته دبير كل بانك مركزي اعلام كرده بود كه بيش از هشت ميليارد
قطعه اسكناس در كشور وجود دارد و سالانه 700 ميليون قطعه خارج مي‌شود.
محمود
احمدي، هزينه‌هاي مرتبط با چاپ و اسكناس جديد و امحاء 700 ميليون اسكناس
را 100 ميليارد تومان در سال عنوان كرده و گفته بود: با حذف صفرها قطعا اين
هزينه‌ها كاهش مي‌يابد. اما هم‌اكنون مدير اداره بررسي و سياست‌هاي بانك
مركزي در گفت‌وگو با يك نشريه وابسته به ارگان بانك مركزي اين ميزان را هفت
ميليارد برگ اسكناس اعلام كرده كه مقايسه اين ارقام حاكي از كاهش يك
ميليارد برگي اسكناس طي شهريور ماه سال گذشته تاكنون است. از آنجايي كه طبق
گفته دبير كل بانك مركزي براي امحاء 700 ميليون اسكناس نياز به 100
ميليارد تومان هزينه است مي‌توان برآورد كرد كه براي امحاء يك ميليارد
اسكناس حدود 142 ميليارد تومان هزينه نياز بوده است.
برنامه كاهش سه ميلياردي اسكناس
با
توجه به آن گلايه‌هاي مقامات بانكي به نظر مي‌رسد بانك مركزي برنامه كاهش
اسكناس را در پيش گرفته و گويا با كاهش يك ميلياردي اسكناس طي 9 ماه اخير،
بانك مركزي اين برنامه خود را وارد فاز اجرايي كرده است.
پيمان
قرباني در مورد برنامه بانك مركزي در اين مورد مي‌گويد: در گام اول هدف
بانك مركزي اين است كه هفت ميليارد برگ اسكناس در گردش را به حدود چهار
ميليارد برگ كاهش دهد. اين اقدام موجب مي‌شود يك ظرفيتي در كارخانجات چاپ
پول ايجاد شود كه اين ظرفيت اضافي را مي‌توان براي توليد و چاپ اسكناس جديد
به كار گرفت. حالا اگر ما اين ظرفيت را ايجاد نكنيم و بخواهيم با همان هفت
ميليارد برگ اسكناس جلو برويم، بايد همه ظرفيت كارخانه توليد كاغذ اسكناس و
كارخانه چاپ اسكناس را براي توليد اسكناس قديم به كار گيريم و امكاني براي
چاپ اسكناس جديد وجود نخواهد داشت. به همين دليل ما بايد ابتدا، سرانه
اسكناس را پايين بياوريم تا يك گشايش ظرفيت ايجاد شود و سپس به برنامه‌هايي
مثل حذف صفر از پول ملي توجه كنيم.
مدير اداره بررسي‌ها و
سياست‌هاي بانك مركزي تصريح مي‌كند: برنامه دقيقي در سازمان توليد اسكناس و
مسكوك در بانك مركزي ديده شده و هدف اين است كه در يك زمان مشخصي سرانه
اسكناس‌ها را به حدو چهار ميليارد برگ برسانيم و از ظرفيت خالي ايجاد شده
براي چاپ اسكناس‌هاي جديد استفاده كنيم.
