چرايي كسب دانش در سرزمين هاي دور …

عصر خبر به نقل از شبكه مجازي آستان: در دنیای امروزتحصیل کردن ارزش و اهمیت ویژه ای پیدا کرده است به طوری که بسیاری از دانشجویان برای ادامه ي تحصیل حاضر می شوند تا از محل اقامت خود مهاجرت کنند و در شهر یا در کشور دیگری به تحصیل بپردازند. ادامه ي تحصیل در خارج از کشور در سال های اخیر در ایران نیز توسعه یافته است و دانشجویان ایرانی بسیاری به کشورهای مختلف در قاره های مختلف برای تحصیل سفر می کنند که برخی از آن ها به کشور خود باز می گردند و برخی دیگر زندگی جدیدی را آغاز می کنند.
تحصیل در خارج از کشور مزیت ها و سختی های بسیاری دارد که یکی از اصلی ترین مزیت های آن را یادگیری زبان و فرهنگ جدید می توان دانست و اصلی ترین سختی آن را می توان دوری از خانواده و دوستان و تنهایی بیان کرد.
 در این پرونده سعی کردیم از افرادی که تحصیل خود را در کشورهای دیگر گذرانده اند دلیل انتخاب دانشگاه خارجی و مزیت ها و سختی های تحصیل در خارج از ایران را توضیح دهند.

پروانه “پ”/ دكتراي خود را از دانشگاه مسكو گرفته و اكنون در ايران مشغول به كار است
   
عدم اعتبار دانشگاه های ايران در مقایسه با میزان سختی قبولی در كنكور
مهمترین دلیلی که من تحصیل در دانشگاه خارجی را انتخاب کردم، عدم اعتبار دانشگاه های داخلی در مقایسه با میزان سختی قبولی در آن است. یعنی علاوه بر این که در دانشگاه های داخلی قبول شدن بسیار سخت است ( که آن هم به نوبه خود به دلیل فرایند غلط انتخاب دانشجو است که معمولاً بر اساس روابط است نه ضوابط و میزان تلاش دانشجو)، اما اعتبار چندانی ندارند. دلیل دیگری که دانشگاه خارجی را بر دانشگاه داخلی ترجیح دادم، میزان هزینه ای است که در ایران برای ادامه تحصیل باید بپردازیم و یا در صورت بورسیه شدن، فرایند پیچیده ي بورسیه گرفتن و پس از آن سالیان متمادی موظفی در قبال حقوق اندک.
مزیت های تحصیل در دانشگاه های خارجی: اولاً  آشنایی با یک زبان خارجی ثانیاً  آشنایی با شیوه های مختلف آموزش که معمولاً به روزتر از روش های رایج در دانشگاه هاي ایران است و ثالثاً دریافت مدرکی با درجه اعتبار مقبول در سطح جهانی
مشکلات تحصیل در دانشگاه های خارجی: گردآوری و نگارش پایان نامه به زبان خارجی- دفاع به زبان خارجی- منطبق شدن با سیستم آموزشی ای که کاملاً با رویه ي ما متفاوت بوده و ما سالیان سال با آن در داشنگاه های داخلی اخت شده ایم و نهایتاً با توجه به وضعیت ارز در کشور و تورم فزاینده، هزینه های بالای تحصیل و زندگي در خارج از كشور.

فاطمه “ت”/ كارشناسي ارشد خود را از دانشگاه دهلي هند اخذ نموده و اكنون در اروپا زندگي مي كند
   
برای پذیرفتن شدن در دانشگاه های دولتی باید وقت زیادی صرف می کردم
من در ایران به فعالیت رسانه ای مشغول بودم که فشار كاري زیادی را تحمل می کردم و به طور کلی می توانم بگویم که فرصتی برای درس خواندن نداشتم. با توجه به تجربیات کاری زیادی که کسب کرده بودم نیازمند تحصیلات آکادمیک برای برقرار کردن توازن میان اطلاعات و تجربیاتم بودم تا بتوانم به این تجربیات عمق ببخشم. این کار عملا در ایران میسر نبود چون برای پذیرفتن شدن در دانشگاه های دولتی یا حتی آزاد باید وقت زیادی رو صرف می کردم.
خارج از ایران به خصوص کشور هند دارای مزیت ها و سختی های زیادی است. مزیت های تحصیل درخارج از کشور قابل تامل است. به رغم کشور محل تحصیل، کلا دانشجویان از رشد فکری و زبانی ( به خصوص زبان انگلیسی) زیادی برخوردار می شوند و قرار گرفتن در محیط و تبادل افکار مختلف به آگاهی و داشتن فکری بازتر کمک می کند. بسیاری از همین تبادلات فرهنگی، اجتماعی و شناخت از طریق دوران دانشجویی صورت می گیرد چون معمولا دانشگاه ها نمونه ي کوچکی از همین دنیای بزرگ هستند. مزیت دیگر، عدم وجود محدودیت و فشارهای سیاسی برای طرح افکار و آزادی کامل در ارائه مطالب در کنفرانس ها و … هست.  یکسری از این سختی ها را  شرایط کشور هند بر من تحمیل می کرد، مثل شرایط اسفناک بهداشتی، پایین بودن سطح فهم افراد حتی برای استفاده درست از همان  امکانات اندک به دلیل زندگی کردن در روستا  یا فقر، دزدی، ناامنی، آلودگی محیط، هوای بسیار سرد و خشک در زمستان و به شدت گرم و شرجی در تابستان، عدم امکانات گرمایشی در زمستان و خنک کننده در تابستان، نقل و انتقال پول از ایران به هند و هم چنین عدم اجازه ي کار دانشجویی به دلیل کثرت جمعیت و بیکاری در هندوستان.

فاطمه صبحي/ اخذ مدرك دكتر از هلند و سابقه ي تحصيل در سوئد را نيز دارد
 
تحقیق به معنای واقعی کلمه در ایران جایگاهی ندارد
تحصیلات آکادمیک در سطوح مختلف دانشگاهی در ایران تفاوت های زيادي با بسیاری از کشورهای اروپایی علی الخصوص کشورهای اروپای غربی دارد. مهمترین این تفاوت ها را می توان این طور خلاصه کرد که در ایران تحصیلات عالی بر اساس کلاس و ساعات حضور دانشجویان در کلاس ها و عملکرد و نمرات میان ترم ها و پایان ترم های آنها خلاصه می شود. به عبارت ساده تر روش آموزش دانشگاهی همان سیستم تحصیلات دبیرستانی در ابعادی وسیع تر و با موضوعاتی پیچیده تر را شامل می شود و از دانشجویان تنها انتظار می رود که در جلسات حضور داشته باشند و از سخنرانی ها و صحبت های استادان جزوه تهیه کنند و در پایان ترم بر اساس آن امتحان بدهند. در رشته های مهندسی و پزشکی وضع تا حدی بهتر است زیرا دانشجویان حداقل بخش های عملی و یا استفاده از فرامین و آموزه های جدید را فرا می گیرند، اما در رشته های علوم انسانی کیفیت تحصیلات چندان چنگی به دل نمی زند، زیرا استادان مربوطه یا خود سواد کافی برای تدریس مخصوصا در مقاطع کارشناسی ارشد به بالا را ندارند، یا سال هاست اطلاعات خود را به روز نکرده اند، زیرا در ایران اصولا علوم انسانی جزو علوم کم اهمیت محسوب می شوند و به قبول شدگان این رشته ها به چشم داوطلبانی که نتوانسته اند در رشته های مهندسی و پزشکی قبول شوند نگاه می شود. بنابراین تفاوت عمده بین تحصیلات عالی در ایران و اروپا و آمریکا و یا حتی اکثر کشورها جهان در این است که تحقیق به معنای واقعی کلمه در ایران جایگاهی ندارد. چنانچه واحد درسی جزو تکالیف دانشجویان ارایه تحقیق را نیز در نظر گرفته باشند تنها نمره کمی به آن اختصاص داده می شود. به علاوه به خاطر کمبود منابع خوب و به روز علی الخصوص در رشته های علوم انسانی اکثر تحقیق ها یا ترجمه مقاله و یا کپی برداری از تحقیقات دیگران خواهد بود. لذا نوشتن تحقیق به دانشجویان به صورت حرفه ای نه آموزش داده می شود و نه دانشجویان به یادگیری آن تشویق می شوند زیرا سیستم تحصیلاتی ایران بر مبنای حفظ کردن منابع موجود پایه ریزی شده و اندیشه خلاقانه عموما در دانشگاه ها تبلیغ نمی شود و حتی در برخی موارد با آن مقابله نیز می شود.
تفاوت تحصیلات بین ایران و کشور هلند علاوه بر موارد ذکر شده شامل جزییات دیگری نیز می شود. در تمامی مقاطع تحصیلی در هلند به کار گروهی اهمیت خاصی داده می شود. بسیاری از مواقع نیمی یا حتی اکثر وقت کلاس ها به بحث های گروهی پیرامون مطالب از پیش خوانده شده اختصاص داده می شود. به این معنی که استاد در کلاس متکلم وحده نخواهد بود و دانشجویان می بایست مطالب روز را که بعضی اوقات شامل یک کتاب و یا 100 صفحه مقالات متعدد می شود را از پیش خوانده باشد و در کلاس روی موضوعات همفکری یا brainstorming کنند. بدین ترتیب بر خلاف سیستم آموزشی ایران در پایان ترم دانشجویان تنها یک یا دو کتاب را  به پایان نرسانده اند بلکه گاها متجاوز از 10 کتاب را مطالعه کرده اند. در پایان ترم نیز نمره قبولی به کسی داده خواهد شد که بتواند با استفاده از تمامی منابعی که خودش خوانده و یا استاد پیشنهاد داده بتواند مقاله جامع مرتبطی ارایه دهد.
از جمله تفاوت های اساسی دیگر بین ایران و هلند و یا حتی هلند و سایر دنیا در مقطع دکتری مشهود استد. مقطع دکتری در هلند صرفا بر اساس تحقیق پایه ریزی شده است و دانشجویان در سال های اول و دوم هیچ کلاس آموزشی نخواهند داشت. با این حال چنانچه دانشجویان از نظر علمی در خود کمبودی احساس کنند می توانند به صلاح دید خود و یا استاد راهنمای خود در کلاس هایی که در سطح دانشگاه تشکیل می شوند به صورت مستمع آزاد شرکت کنند. اهمیت استاد راهنما در این میان راهنمایی صحیح دانشجویان برای انتخاب منابع مرتبط و یا کلاس های ضروری است تا مبادا دانشجویان بیش از حد وقت خود را در کلاس ها و سمینارها تلف کنند.

حسين مختار زاده/ دانش آموخته دانشگاه تهران، دانشگاه صنعتي شريف و دانشگاه ملبورن استراليا ودانشجو فوق تخصص پزشكي ملبور
 
در برخي موارد در ايران از ين جا بر تريم ولي با يك گل بهار نمي شه
تقريبا هر فردي كه در دانشگاه شريف يا تهران تحصيل مي كند به رفتن از ایران فكر مي كند. من هم مستثني نيستم. من عضو هيات علمي دانشگاه شريف هم شدم، ولي انصراف دادم و بورس داشنگاه ملبورن را پذيرفتم و از اين تصميم هنوز هم راضي هستم. با اين كه به مسوولان وقت دانشگاه شريف گفتم موقعيت من را نگه داريد، ولي راهي براي اين مورد پيدا نشد!
دسترسي به افراد علمي قوي و منابع و امكانات علمي بسيار پيشرفته در خارج از ايران و تا حدي توجه مناسب و ارزش انساني گذاشتن به فرد محقق از اصلی ترین دلایل من برای تحصیل در خارج از ایران بود.
مزيت هاي تحصيل در خارج از ايران
بورس دكتري – به دليل داشتن بورس فرد مي تواند تمركز بروي يك كار را انجام دهد و كيفيت كار را بالا ببرد – يادگيري كار گروهي – يادگيري نوشتن مقالات علمي با همكاران – دسترسي به بهترين مقالات به صورت رايگان – امكان سفرهاي علمي و بورس براي سفر – امكان شركت و دريافت جايزه هاي معتبر علمي ( به دليل شناخت خوب از دانشگاههاي خارج از ايران) اين امكان در ايران براي همه مهيا نيست – امكان آشنايي با فرهنگ هاي و ملل ديگر و پختگي و تجربه بين المللي – امكان دريافت بورسهاي فوق دكتري و يا كارهاي با حقوق مكفي
سختي هاي  تحصيل خارج از ايران
عدم آشنايي با زبان، فرهنگ و روابط انسان ها كه بسياري را با مشكلات روحي و رواني مواجه مي كند – يادگيري نوع ارتباط با همكاران و استادها كه گاهي عدم رعايت برخي نكات مشكلات زيادي را به بار مي آورد – مسايل و مشكلات ويزاهاي موقت – يافتن خانه و محل زندگي خوب معمولا در ابتداي ورود.
 تفاوت علمي بسيار زياد است. در برخي موارد ما حتي در ايران از اينجا برتريم ولي نكته اينجاست كه با يك گل بهار نمي شه. در حال حاضر كار علمي حتي در استراليا هم سخت شده و بودجه كم است ولي هر سال ميليون ها دلار براي كار علمي هزينه مي شود كه مسلما به كشوري مثل امريكا نمي رسد. اين امكانات به هيچ عنوان در ايران نيست. در برخي موارد بسيار بهتر و در جايي هايي كاملا ضعيف تر. استراليا سيستم دانشگاهي خوبي دارد، ولي من سفرهاي علمي به امريكا نيز كردم و متوجه شدم كه برخي دانشگاه هاي امريكا برتري بسياري دارند و بيشتر به مديريت و رهبري و نوع نگاه ان ها بر مي گردد كه در نتيجه افراد بسيار قوي را نيز جذب مي كنند.

فاطمه خدادادي/ دانش آموخته دانشگاه بريتانبا
 
تحصیل در انگلستان را به دانشجویی پیشنهاد نمی کنم
دلایل من برای تحصیل در انگلیس:
پذیرش بدون آزمون: در ایران کنکور مانع بزرگی بود با توجه به اینکه من کار می کردم و نمی توانستم تمام وقت برای آزمون ارشد با پذیرش محدود برای سراسری و آزاد مطالعه کنم.
هزینه: زمانی که من تصمیم به تحصیل در انگلستان گرفتم، هزینه یکساله تحصیل در این کشور با هزینه دانشگاه آزاد برابری میکرد. ضمن این که ارزش مدرک غیر قابل چشم پوشی بود.
ارزش مدرک : با توجه به دوره کوتاه دوره کارشناسی در این کشور در مقایسه با دیگر کشورها، مدرک معتبر تری نسبت به مدارک ایران به خصوص دانشگاه آزاد دارد.  هدف من ادامه تحصیل تا مقطع دکتری بود و مدرک دانشگاه انگلیس کمک بیشتری برای گرفتن پذیرش میکرد در مقایسه با مدرک کشور ایران.
تحصیل به زبان انگلیسی: به عنوان مزیت و چالش برایم جذابیت داشت . در ایران تقریبن تمام دروس ترجمه شده بود و من برای تحصیل رشته ای به زادگاه این رشته میرفتم.
امکان انتخاب رشته: در دوره کارشناسی من به دلیل علاقه به ریاضیات ، رشته کامپیوتر را انتخاب کردم، چون دسترسی من به رشته ی برق و مکانیک محدود بود. در واقع من انتخاب سوم ام را داشتم. اما در این کشور فارغ از رشته ی کارشناسی، دانشجو امکان انتخاب هر فیلدی را حتی بعد از گرفتن پذیرش دارد. حتی در فیلد کامپیوتر  امکان انتخاب رشته ای مشترک با رشته های دیگر را دارد. گرچه من از این انتخاب استفاده نکردم و کمی به نظرم جنبه تجاری دارد.
 آشنایی با فرهنگ های جدید: آشنایی با دانشجویان از کشورهای مختلف، غذا ها و آداب و رسوم، جشن ها یشان. به خصوص کشور میزبان از جمله هالویین و کریسمس.
آشنایی با معماری و ساختارشهری جدید: سهولت دسترسی به نقاط مختلف. معماری جذاب  که حتی در پاب هم میشود آن را لمس کرد و لازم نیست بلیط برای دیدنش خرید.
فعالیت های مختلف: فعالیت های ورزشی و هنری. از جمله کلاس اسکچ و فیگوراتیو با فیگور انسانی. گروه های دانشجویی در زمینه های مختلف و فعالیت های چریتی های مختلف مثل حمایت از محیط زیست.
مدیا: دسترسی به اطلاعات و مدیا بدون فیلتر و با سرعت بالا. دسترسی به مقالات به روز و کتابخانه های مجهز دنيا.
استقلال: در همه زمینه ها باید خودم تصمیم می گرفتم و درمحیطی که دیگر سنت و مذهب پررنگ نبود. من بیشتر می توانستم خودم باشم.
سختي ها …
تنهایی: به این معنا که باید خودم هم غذا میپختم، هم درس میخواندم، هم دنبال اتاق جدید برای ماه بعد میگشتم و دیگر ماشین پدرم را نداشتم تا وسایلم را جا به جا کنم. تعداد دوستانم خیلی محدود تر شده بود و امکان ارتباط با والدینم. چون هزینه بیشتری داشت.
هزینه: سقوط ارزش واحد پولی ایران باعث شد برای خرید هر چیزی احساس گناه کنم. تمام مدت من به دنبال تبدیل قیمت ار پوند به تومان بودم. مثلن یک بطری کوچک آب معدنی اگر یک پوند بود، 5000 تومان میشد.بعضی از دوستانم برای تهیه مابقی هرینه تحصیل دچار مشکل شده بودند.
دوری از وطن: کم کم فشار دوری از خانه و وطن من رو مجبور به پذیرش کرد. تنها راه مقابله صحبت با والدین و دوستان نزدیکم در ایران و کار بیشتر بود.
 فشرده بودن دوره ي ارشد در بریتانیا: كه باعث افت کیفیت در بعضی موارد شده است به نظرم.
سیاست های انگلستان در قبال دانشجوهای غیر بومی و غیر اروپایی: هزینه ی ویزا و تحصیلی بیشتر. اولویت برای پذیرش در مقطع دکتری به خصوص برای بورسیه، بومی، اروپایی و هندی و بعد بقیه کشور ها هستند که خیلی نا امید کننده بود. همین طورحذف ویزای کار بعد از تحصیل. با توجه به هزینه و سیاست های کنونی تحصیل در این کشور را به دانشجویی پیشنهاد نمی کنم.

علي اكبر عسگري/ فوق ليسانس از لهستان و دكتري از كانادا
   
مهم ترین تفاوت در تامین مالی صنعت پژوهش در کشورهای توسعه یافته است
ادامه ی تحصیل در خارج از ایران و به طور خاص در کشورهای اروپایی و آمریکای شمالی در مقطع تحصیلات تکمیلی فوق لیسانس و دکترا تفاوت های اساسی با ایران دارد. مهم ترین تفاوت در تامین مالی صنعت پژوهش و فناوری در کشورهای توسعه یافته و در کل اندازه ی اقتصاد علم و فناوری در این کشورها است. به عنوان مثال بودجه ی پژهشی دانشگاه اتاوا در سال ۲۰۱۳ سیصد میلیون دلار بودکه تقریبا چیزی بیشتر از بودجه ی پژوهشی کل وزارت علوم ایران است. این نوع تامین مالی باعث می شود ماهیت تحصیلات تکمیلی که تحقیق و نوآوری است امکان پذیر شود.
تفاوت مهم دیگر در زیرساخت هاست امکانات آزمایشگاهی و دسترسی نامحدود به منابع علمی و زیرساخت ارتباطی با سرعت بسیار خوب باعث تسهیل کار و ارتباطات محققان و انتشار آثار علمی می شود.
آخرین نکته از نظر من ارتباط تنگاتنگ سرمایه گزاران با دانشگاه ها و مراکز علمی است نگاهی به ورود سرمایه کلان به دانشگاه ها از طریق صنعت و بنگاه های خصوصی نشان از سود آور بودن پژوهش و نوآوری در دانشگاه هاست.
این ها به نظر من باعث می شود دانشجوی تحصیلات تکمیلی با سطح علمی بالاتر و کارنامه ی علمی پربارتری فارغ التحصیل و وارد جامعه شود و در نتیجه فرد موثرتری برای کمک به رفع مشکلات و بهبود زندگی مردم باشد.