کاری که 70 سال پیش باید انجام می‌شد

عصر خبر: مدیر انجمن مجموعه‌داران ایران گفت: متأسفانه جمع‌آوری آثار فرهنگی و هنری کشور باید از 70 – 80 سال پیش شروع می‌شد تا آثار ارزشمند ملی از کشور خارج نشوند. با این حال، این انجمن 400 رشته‌ی مختلف را تحت پوشش خود قرار داده و از بین آن‌ها تا امروز 30 کمیته تشکیل داده است.
به گزارش ایسنا، منوچهر لطفی – مدیر انجمن مجموعه‌داران ایران – درباره‌ی فعالیت‌های این انجمن، اظهار کرد: انجمن مجموعه‌داران با شش سال سابقه، فعالیت خود را با مجوزی که از سوی وزارت کشور گرفته، آغاز کرده است. این انجمن برای سامان‌دهی مجموعه‌داری تأسیس شده و آن را یکی از اهداف مهم خود قرار داده است.
او ادامه داد: تا 30 کمیته مختلف مانند کمیته تمبر، اسکناس، تابلوهای نقاشی، مجسمه، خوشنویسی، عکس، اسناد، کبریت، مهر و حکاکی تشکیل شده است. در میان این رشته‌ها، مجموعه هنرهای تجسمی، بخصوص کمیته‌ی نقاشی عهده‌دار سامان‌دهی آثار ارزشمند این رشته‌ی هنری است. مهم‌ترین هدف ما، خالص‌سازی و تبادل آثار نقاشان ایرانی است که بین مجموعه‌داران پراکنده شده است. گروه‌های کارشناسی و ارزشیابی، این آثار را طبقه‌بندی می‌کنند و در معرض نمایش می‌گذارند.
لطفی به جذب مجموعه‌داران خصوصی کشور توسط انجمن اشاره کرد و گفت: شروع مجموعه‌داری معمولا به‌صورت ذوق ذاتی در برخی افراد آغاز می‌شود. هدف انجمن این است که این مجموعه‌داران را به سمت خود جذب کند و از انزوا درآورد. اولین وظیفه‌ی ما شناسایی این مجموعه‌داران است. تا امروز نیز 1200 نفر از آن‌ها را شناسایی کرده‌ایم. قدم دوم نیز آموزش و نحوه‌ی فعالیت مجموعه‌داری و ارتقای آن است.
او که در نشستی در خانه‌ی هنرمندان سخن می‌گفت، بیان کرد: تا امروز «مجموعه‌داری» در کشور ما درست اجرا نشده است. متأسفانه در این سال‌ها به این کار توجه کمی شده و به‌نظر می‌رسد در صورت اقدام نکردن برای شناسایی و نگهداری آثار ارزشمند، این آثار در پستوها و انبارها از بین می‌روند. طبیعی است که نمایش سرمایه‌ی عظیمی که در دست مجموعه‌داران است و تا به حال در اجتماع نمایش داده نشده، کار سنگینی است، اما ما این تابو را شکسته‌ایم و قرار است مکان یا محلی را به‌وجود آوریم که آثار هنری ارزشمند را تبادل یا خالص‌سازی کنیم.
مدیر انجمن مجموعه‌داران همچنین اظهار کرد: ما به‌دنبال این هستیم که مکانی به‌عنوان خانه‌ی مجموعه‌داران برای نگهداری آثار ارزشمند تأسیس کنیم. خیلی از مجموعه‌داران، حاضر به فروش یا وقف مجموعه‌های خود نیستند. وقتی این خانه تأسیس شود می‌توان مجموعه‌های آن‌ها را به‌صورت امانت یا هدیه در این مکان در معرض نمایش گذاشت. همچنین می‌توان امکان خرید و تبادل و فروش را فراهم کرد و حراج‌هایی برای تبادل آن‌ها تدارک دید. مجموعه‌دار معمولا در انزواست و احساس امنیت نمی‌کند که آثارش را به‌نمایش بگذارد. ما با مصاحبه، عکس و فیلم می‌توانیم این تابو را بشکنیم. وقتی یک نمایشگاه برگزار یا یک مصاحبه انجام شود، 10 نفر راغب می‌شوند به ما بپیوندند. مجموعه‌دار معمولا برای پرداختن به ذوق و علاقه‌اش و جمع‌آوری آثار نفیس، هزینه‌ی هنگفتی را متقبل می‌شود و طبیعی است که نسبت به آن حساسیت داشته باشد.
لطفی به تاریخچه‌ی طولانی مجموعه‌داری در ایران اشاره کرد و گفت:‌ تاریخچه‌ی مجموعه‌داری در ایران به 170 سال پیش می‌رسد. در آن زمان، میرزامحمود آشتیانی در شهر آشتیان موزه‌ای داشت که متأسفانه امروز از آن فقط سردرش باقی مانده است. بنابراین قبل از این‌که دولت‌ها بخواهند اقدام به ساخت موزه کنند، ما مجموعه‌دار داشته‌ایم. متأسفانه به‌علت نبود قوانین و فرهنگ صحیح، بسیاری از این آثار و مجموعه‌ها معدوم شدند. نگاه ما به سمت آثار مجازی است که از 100 تا 200 سال قدمت دارند. ما آن‌ها را شناسنامه‌دار می‌کنیم و اعتقاد داریم که تبادل برخی از آن‌ها با خارج از کشور به‌لحاظ اقتصادی و ارزآوری مفید خواهد بود.
او اظهار کرد: انجمن مجموعه‌داران با سازمان‌ها و نهادهای مختلفی مانند کتابخانه ملی،‌ سازمان میراث فرهنگی و موزه‌ها در ارتباط است. حضور NGOها و انجمن‌هایی مانند انجمن ما برای تمرکز روی آثار فرهنگی ایران لازم است. نمی‌توان همه‌ی کارها را برعهده دولت گذاشت. اگر این کار زودتر انجام شده بود، خیلی از آثار ارزشمند ما از کشور خارج نمی‌شدند. چند سال پیش، وقتی برای شناسایی آثار به روستاها و شهرهای کوچک می‌رفتیم و می‌خواستیم موزه‌های کوچکی درست کنیم به ما می‌خندیدند؛ اما حالا بیش از 60 موزه‌ی کوچک در روستاها و شهرها تأسیس شده و در 10 سال آینده پیش‌بینی می‌کنم به کمک انجمن، 400 موزه از این دست خواهیم داشت.
وی درباره‌ی مشکلات انجمن در سال‌های فعالیتش نیز گفت: یکی از مشکلات ما برگزاری نمایشگاه است. خانه‌ی هنرمندان 14 ماه طول کشید تا درباره‌ی برگزاری نمایشگاه آثار پیشکسوتان نظرش را بدهد و در نهایت هم مجبور شدیم به‌خاطر سنگ‌اندازی‌ها، در خانه‌ی هنرمندان نمایشگاهی نداشته باشیم. من از آقای سرسنگی و کارشناسان‌شان می‌خواهم به نمایشگاه ما بیایند و خودشان کیفیت آثار و نمایشگاه را ببینند.
در بخش دیگری از این نشست، جواد عقیلی – نقاش قهوه‌خانه‌ای و مسوول گالری عقیلی – درباره‌ی برگزاری نمایشگاه آثار نقاشی هنرمندان صاحب‌نام و پیشکسوت در این گالری، گفت: خوشحالیم که توانستیم امکاناتی را در اختیار انجمن مجموعه‌داران قرار دهیم تا آثار هنرمندان پیشکسوت معاصر که همه‌ی آن‌ها از اساتید مسلم نقاشی هستند‌ در معرض نمایش گذاشته شود.
در این نمایشگاه، آثاری از سهراب سپهری، ژازه تباتبایی، مرتضی ممیز، جلیل رسولی، جلال‌الدین سلطان کاشفی، صادق تبریزی، گیزلا وارگا سینایی، محمد ناصری‌پور، محمدعلی حیدریان، فریده لاشایی، کوروش شیشه‌گران، منوچهر نیازی، علی‌اکبر صنعتی، رحیم نوه‌سی، غلامعلی ذابحی، رسام ارژنگی، ویگن مرادیان، محمدرضا منزه، فرح نوتاش، حسین بختیاری، فرامرز پیلارام، رضا بانگیز، میترا اسپهبد، هاروتیان میانسیان و رعنا فرنود به‌نمایش درخواهد آمد.
محمدرضا منزه – نقاش و رییس بخش نقاشی انجمن مجموعه‌داران ایران – نیز در این نشست درباره‌ی تعداد آثار این نمایشگاه و همچنین قیمت آن‌ها، گفت: براساس چیدمان گالری، 27 تا 30 اثر برای نمایش انتخاب خواهد شد. سعی کرده‌ایم آثار پیشکسوتانی را به‌نمایش بگذاریم که از قدما هستند و نگاه نویی به این هنر دارند. از 60 – 70 سال پیش و قبل از سهراب سپهری دیدگاه‌ها عموما نو بوده و آثار به سبک امپرسیونیسم و اکسپرسیونیسم کار می‌شدند. ما سعی کردیم آثاری را جمع کنیم که مبتنی بر همین دیدگاه‌ها باشند. برای قیمت‌گذاری آثار هم تکنیک آن‌ها، سوژه، نظر کمیته‌ی نقاشی، نظر انجمن مجموعه‌داران و گالری‌دار، لحاظ خواهد شد.
مجموعه‌داران سراسر کشور می‌توانند برای ارتباط با انجمن مجموعه‌داران ایران به سایت این انجمن به نشانی majmouedar.com مراجعه کنند یا با شماره‌ی 44074464 تماس بگیرد.