جاسوسان چینی در اروپا به دنبال چه هستند؟

رسول سلیمی: درحالی‌که شی جین پینگ، رئیس‌جمهور چین، برای دومین مرحله از تور اروپایی خود وارد صربستان شده بود، مقامات چین در سراسر قاره با موجی از اتهامات در مورد جاسوسی دست‌وپنجه نرم می‌کردند.

در اولین گام، ریشی سوناک، نخست‌وزیر بریتانیا، فاش کرد که یک “بازیگر بدخواه” سوابق حقوق و دستمزد نظامی بریتانیا را به خطر انداخته است و با استناد به گزارش‌هایی انگشت اتهام را به سمت چین نشان داد. در المان نیز سه شهروند المانی ماه گذشته به ظن انتقال اطلاعات مربوط به فناوری‌های حساس به چین دستگیر شدند، درحالی‌که در مورد دیگری در این کشور، مردی به نام جیان جی که برای یک عضو راست افراطی پارلمان اروپا کار می‌کرد، به ظن جاسوسی دستگیر شد.

همچنین حدود یک هفته پس از سفر نخست‌وزیر آلمان به چین، دو رسوایی جاسوسی در المان رخ داد که پکن مستقیماً مقصر آن نشان داده شد. در ۲۲ آوریل، دادستان فدرال المان اطلاع داد که سه شهروند المانی به ظن انجام فعالیت‌هایی جاسوسی برای جمهوری خلق چین دستگیر شدند.

بازداشت‌شدگان قرار بود اطلاعاتی در مورد مدرن‌ترین قطعاتی که در موتورهای کشتی‌های دریایی به کار می‌رود را به سرویس اطلاعات چین ارائه دهند. سه متهم مرد و یک زن و شوهر متأهل که شرکت خود را در دوسلدورف اداره می می‌کردند توافقنامه همکاری با یک دانشگاه المانی را باهدف آماده‌سازی یک طرح پژوهشی برای یک کارمند وزارت امنیت ملی آلمان PRC در مورد قطعات ماشین‌آلات کشتی‌های جنگی پشتیبانی می‌کردند، دستگیر شدند.

به گفته دادستان آلمان، یکی از دستگیر شدگان مامور رسمی سرویس اطلاعات چین بوده و آلمان احتمال می دهد بازداشت شدگان در پروژه های تحقیقاتی شرکت داشته اند که می تواند برای چینی ها مفید باشد تا قدرت دریایی چین را افزایش دهد. نانسی فزر وزیر کشور المان، در بیانیه خود بر فعالیت های دولت در نظارت بر جاسوسی که تهدید امنیتی جدی برای کسب و کار، صنعت و علم المان است، تاکید کرد. جمهوری خلق چین نیز از طریق سفارت خود در برلین، اتهامات المان به جاسوسی علمی را قاطعانه رد کرد و از جمهوری فدرال المان خواست “استفاده از اتهام جاسوسی برای دستکاری سیاسی تصویر چین و بدنام کردن چین در جامعه اروپا را متوقف کند.”

اما پس از تنها یک روز، فرد دیگری مظنون به جاسوسی برای جمهوری خلق چین دوباره در المان دستگیر شد. در ۲۳ اوریل، پلیس المان یکی از همکاران حزب راست افراطی المان را دستگیر کرد. بر اساس اطلاعات ارائه شده توسط دفتر دادستانی المان، مظنون به جاسوسی فردی به نام جیان جی (گوا) بود که به عنوان دستیار یکی از نامزدهای اصلی در انتخابات پارلمان اروپا خدمت می کرد. کسانی که در حال تحقیق در مورد این پرونده هستند معتقدند فرد بازداشت شده، اطلاعات مربوط به بحث هایی را که در ساختارهای قانونی اتحادیه اروپا انجام می شده، به وزارت امنیت ملی چین منتقل می کرده است. دادستان آلمان بر این باور است که این مرد ممکن است سال ها فعالیت های جاسوسی خود را انجام داده باشد.

آلمان همچنین گوا را به جاسوسی از فعالان اپوزیسیون چینی که در تبعید در المان زندگی می کنند، متهم کردند. طرف چینی در همان روز به اتهامات المان پاسخ داد. وانگ ونبینگ، سخنگوی وزارت امور خارجه چین در یک کنفرانس مطبوعاتی در این باره اظهار نظر کرد و گفت که این در درجه اول “هیاهوی رسانه ای” برای بی اعتبار کردن چین در چشم افکار عمومی و تضعیف “جو همکاری بین چین و اتحادیه اروپا” است. علاوه بر این، او ابراز امیدواری کرد که “افراد مربوطه در المان ذهنیت جنگ سرد را کنار بگذارند و دستکاری سیاسی با هدف برجسته سازی خطرات جاسوسی چین متوقف کنند.”

بااین‌حال در ماه فوریه نیز این موضوع به طور گسترده‌ای در هلند موردبحث قرار گرفت، زمانی که گزارش شد که هکرهای چینی به مؤسسات دفاعی هلند حمله کردند. همچنین در ماه آوریل حادثه مشابهی در انگلستان رخ داد. پلیس بریتانیا دو مرد را به جاسوسی برای چین متهم کرد که یکی از آنها به‌عنوان محقق برای یکی از نمایندگان حزب محافظه‌کار، کار می‌کرد. در همین حال، روزنامه‌نگاران چینی از سوئد اخراج شدند و سوئد اعلام کرد که آنها را به‌عنوان “تهدیدی برای امنیت کشور” شناسایی کرده است.

اولویت جاسوسان چینی در اروپا چیست؟

جاسوسان چینی نه‌تنها برای امنیت اتحادیه اروپا بلکه برای کشورهای عضو ناتو نیز دردسرساز شدند. در همین حال مقامات بلژیک، تحقیقات جنایی در مورد فرانک کریلمن سیاستمدار راست افراطی را در ماه ژانویه و پس از آن آغاز کردند که فایننشال تایمز، اشپیگل و لوموند ادعا کردند که او چندین سال به‌عنوان یک منبع اطلاعاتی چین مورداستفاده قرار گرفته است. کارشناسان سیاسی می‌گویند افزایش اخیر دستگیری‌ها و تحقیقات نشان‌دهنده تغییر روحیه در اروپا نسبت به تهدیدات چین است.

مقالات اطلاعاتی انگلیس به رسانه‌ها گفتند که اروپا از سال 2019 بر تهدید فعالیت های اطلاعاتی چین متمرکز شده است. در مقابل چین اتهامات جاسوسی را به عنوان “تهمت مخرب” رد کرده است.

اما کارشناسان می‌گویند جاسوسان چینی سه اولویت اصلی دارند:

• شکل‌دادن به روند سیاسی و اقتصادی در راستای منافع چین
• جمع‌آوری اطلاعات در مورد صنایع حساس
• نظارت بر جمعیت گروه‌های اقلیت مانند تبتی‌ها، اویغورها و هنگ‌کنگی‌ها

ناظران سیاسی می‌گویند هدف قرار دادن گروه های اقلیت در چین با این هدف است تا انها احساس “ناامنی” کنند و این پیام را گسترش دهند که المان نمی‌تواند از مردم در خاک خود محافظت کند.

تقابل سرویس‌های اطلاعات شرقی و غربی

عملیات اطلاعاتی چین به طور سنتی توسط وزارت امنیت ملی (MSS) اداره می‌شود که ترکیبی از جمع اوری اطلاعات، سرویس های امنیتی و پلیس مخفی است. در مقایسه با امریکا این به عنوان ترکیبی از FBI و CIA توصیف شده است.

در ماه‌های اخیر، MSS به طور آشکار در مورد فعالیت‌های خود صحبت می‌کند و صفحاتی را نیز در شبکه‌های اجتماعی فعال کرده تا عملکرد خود را برای مردم چین رسانه‌ای کند. سال گذشته، این آژانس عملکرد خود را برای نابودی جاسوسان و تروریست‌ها منتشر کرد. کارشناسان سیاسی معتقدند که یک “شبکه پنهان” از شرکت‌ها و سازمان‌های خصوصی در انگلستان وجود دارد که برای پیشبرد منافع حزب کمونیست چین تلاش می‌کنند. آنها معتقدند که چین نیز مانند سایر برخی سرویس‌های اطلاعاتی شرقی، ” نامتقارن عمل می‌کند” ازاین‌رو تشخیص پیچیدگی کار آنها بسیار دشوار است؛ زیرا منبعی از درون چین برای انطباق اطلاعات وجود ندارد یا کمتر دسترسی برای غربی‌ها در درون سرویس‌های چین وجود دارد.