توافق بد فقط بد نیست!

فردانیوز: اغلب سازمان های بین المللی امروزی محصول وقایع و نتیجه جنگ جهانی دوم هستند که سازمان ملل متحد بزرگ ترین آنها و به نوعی خود مادر بسیاری از سازمان ها و نهادهای دیگر است. اصطلاح «ملل متحد» را نخستین بار فرانکلین روزولت، رئیس جمهور آمریکا در جریان جنگ جهانی دوم برای اشاره به متفقین بکار برد و سال 1945 با امضای منشور ملل متحد توسط 50 کشور، رسماً این سازمان پایه گذاری شد. سازمان بین المللی انرژی اتمی به عنوان یکی از زیر مجموعه های سازمان ملل نیز داستانی مشابه دارد. 12 سال پس از تولد سازمان ملل متحد، رئیس جمهور وقت آمریکا -دوایت آیزنهاور- طی سخنرانی خود در مجمع عمومی این سازمان، پیشنهاد تاسیس آژانس بین المللی انرژی اتمی (IAEA) را با شعار «اتم برای صلح» مطرح کرد. این سازمان بالاخره در سال 1957 آغاز به کار کرد و ایران جزو اولین کشورهایی بود که به آن پیوست.

سازمان ها و نهادهایی مانند ملل متحد و آژانس بین المللی انرژی اتمی همگی با شعارها و اهداف پرطمطراق و دهان پرکن متولد شده اند. اما در دنیای واقعی این سازمان ها چه میزان در این راستا عمل کرده اند. پاسخ روشن است. وقتی کشوری که تنها استفاده کننده از بمب اتمی است، شعار «اتم برای صلح» را سر می دهد و سازمانی به نام آژانس بین المللی انرژی اتمی را خلق می کند، چه هدفی می تواند داشته باشد؟! طرح چنین شعاری از سوی چنین حکومتی چقدر وقیحانه یا بهتر بگوییم مضحک است؟

گذشت زمان نه تنها تغییری در ماهیت این سازمان ها و نهادها ایجاد نکرده، بلکه روند وابستگی و آلت دست بودن آنها شتاب هم گرفته است. آژانس بین المللی انرژی اتمی یک نهاد دیده بان (Watchdog) است اما نحوه عملکرد این نهاد به شکلی بوده که تحلیلگران مستقل غربی به آن Lapdog یا سگ دست آموز می گویند!

بیش از یک دهه است که این نهاد با جمهوری اسلامی ایران دست به گریبان است و ایران را به جرات می توان موردی عجیب و استثنایی در تاریخچه این سازمان دانست. پس از حدود دو سال مذاکره در دولت یازدهم با اعضای 1+5 و توافق موقت هسته ای در ژنو، قطار مذاکرات طبیعتاً و طبق انتظار همگان باید در حال نزدیک شدن به ایستگاه پایانی خود باشد. مذاکرات هفته های آخر خود را طی می کند و اگرچه اجباری برای تعیین تکلیف در یک مهلت مقرر وجود ندارد اما قرار هم نیست این قطار روی ریلی دوار و بی مقصد به حرکت خود ادامه دهد. اینجاست که یک بار دیگر نقش آژانس بین المللی انرژی اتمی پررنگ می شود. نهادی که به ظاهر فنی و غیرسیاسی است و چند نقش کلیدی و بلکه حیاتی در چارچوب اولیه توافق به آن سپرده شده است؛ اول بازرسی و نظارت بر فعالیت های هسته ای ایران و دوم داوری و قضاوت برای تغییر وضعیت تحریم ها علیه ایران.

اگر چه هنوز چیزی نهایی نشده اما تمام شواهد و قرائن حاکی است، طرف مقابل به دنبال تحمیل یک رژیم بازرسی بی سابقه و حتی فراتر از پروتکل الحاقی به ایران است که به قول ارنست مونیز وزیر انرژی آمریکا این نظارت و بازرسی با امضای توافق نهایی طلوع می کند اما غروبی نخواهد داشت!

خوش باوران معتقدند توافق احتمالی ضریب امنیت کشور را افزایش می دهد و سایه تهدید را از سر ایران برمی چیند. اگر منظور از تهدید، لفاظی های تکراری آمریکایی هاست که باید گفت این تهدیدها حتی در کوران مذاکرات نیز ادامه داشته و دارد و بعید است آمریکایی ها این عادت ابلهانه را ترک کنند. اما اگر منظور یک تهدید واقعی و عملیاتی است، باید گفت متاسفانه و برخلاف تصور عمومی و فضاسازی آگاهانه رسانه های غربی و ذوق زدگان داخلی، توافق هسته ای -با مختصات فعلی درباره بازرسی ها و کمیت و کیفیت نظارت که از آن به عنوان توافق فاجعه به جای بد نام برد- نه تنها احتمال جنگ و درگیری را کاهش نمی دهد بلکه به شدت در این راستا عمل می کند. شاید ادعای عجیبی به نظر برسد اما با دقت در جزئیات ماجرا به حقیقی بودن آن پی خواهید برد.

1- از ابتدای گشوده شدن پرونده بحران جعلی فعالیت هسته ای ایران، گزینه نظامی روی میز آمریکایی ها بوده است. آنها در ظاهر تجهیزات لازم برای یک حمله به تاسیسات هسته ای ایران را هم دارند. اما چرا تا کنون از آن استفاده نکرده اند؟ فارغ از بحث پاسخ سخت و شکننده ایران به چنین تجاوزی، پاسخ کلیدی این است؛ این حمله چقدر موثر است؟ به اعتراف خود غربی ها تقریباً هیچ. زیرا آمریکا از اطلاعات مفصل درباره زنجیره تامین کننده برنامه ایران که امکان تولید سانتریفیوژهای تازه را می دهد، محروم است و به این ترتیب به سرعت می تواند این چرخه را بازسازی کرده و حتی گسترش دهد.

توافق نهایی به شکلی تاسف بار جای خالی پازل اطلاعاتی آمریکا را در این زمینه پر کرده و در واقع ضریب موفقیت یک حمله را تضمین می کند چرا که براساس این توافق بازرسان پیوسته بر زنجیره تامین ایران نظارت خواهند داشت و تاکید می کند که «ساخت سانتریفیوژ ایران متوقف خواهد شد و تحت نظارت ممتد قرار خواهد گرفت.» علاوه بر این، ایران فقط اجازه خواهد داشت اقلام هسته ای را از طریق یک کانال خرید مشخص و تحت نظارت غرب تهیه کند. از جنبه اطلاعاتی، این یک فرصت بی سابقه برای جمع آوری و تحلیل اطلاعات در خصوص مولفه های اساسی توانایی ایران برای احیای برنامه هسته ای است. در چنین شرایطی حمله نظامی، برنامه هسته ای ایران را می تواند حتی بیش از یک دهه متوقف کند. در حالی که پیش از داشتن این اطلاعات، این وقفه در خوش بینانه ترین حالت کمتر از 2 سال است.

2- براساس این توافق ایران باید مجموعه سانتریفیوژهای خود را در مرکز غنی سازی نطنز متمرکز و به میزان زیادی ذخیره اورانیوم غنای پایین خود را کم کند. علی رغم زیرزمینی بودن نطنز، در برابر فردو که چندین برابر عمق بیشتری دارد این مرکز آسیب پذیرتر بوده و می تواند هدفی برای یک حمله نظامی باشد. آمریکایی ها که می دانند قادر به تخریب مرکز فردو نیستند، به شکلی عجیب و غریب اصرار دارند که این مرکز تبدیل به جایی برای تحقیق و توسعه(ده ها متر زیر زمین و در دل کوه!) شده و حتی یک گرم اورانیوم غنی سازی شده نیز در آن نباید وجود داشته باشد. آنها در حالی که پیش از این با استقرار 1000 سانتریفیوژ در این مجموعه موافقت کرده بودند، اخیراً نظر خود را تغییر داده اند که این مسئله یکی از دبه های آمریکا در روند مذاکرات است!

3- یکی دیگر از دلایل اصلی اینکه آمریکایی ها هزینه اقدام نظامی را از فایده آن بیشتر می دانند، این است که حمله نظامی صفحه شطرنج سیاسی را به هم می ریزد. فروپاشی ائتلافی که آمریکا طی سال ها و به زحمت علیه جمهوری اسلامی ایجاد کرده و پایان رژیم تحریم ها اولین و آنی ترین تاثیر حمله نظامی خواهد بود. حال تصور کنید که پس از توافق نظامی گروه های بازرسی آژانس یکی پس از دیگری وارد کشور شوند و بخواهند به هر مرکزی سر بزنند و اطلاعات جمع آوری کنند. بدون شک این روند باید جایی متوقف شود. اما اگر بنای آژانس بر عدم توقف و باز نگه داشتن این پرونده ساختگی باشد، که هست چه؟ آنوقت اجازه ندادن به بازرسان برای دسترسی به یک مرکز خاص، اول داستان خواهد بود! در چنین شرایطی بهانه ای کاملاً دنیاپسند برای یک حمله مهیا خواهد شد. ایران از توافق سرپیچی کرده و براساس فصل هفتم منشور باید تنبیه شود!

بر این اساس باید توجه داشت پذیرش یک توافقی که راه را برای بهانه جویی طرف مقابل بازگذاشته، نهادهای امتحان پس داده و آلت دست را مرجع داوری قرار داده و نقاط کور را برای سازمان های اطلاعاتی غرب روشن می سازد، نه تنها مسائل سیاسی و اقتصادی کشور را حل نمی کند بلکه می تواند در پروسه ای گام به گام مخاطرات شدید امنیتی نیز به همراه داشته باشد. نباید فراموش کنیم که توافق بد برای آمریکایی ها تنها یک توافق بد است اما برای ما فقط بد نیست بلکه خطرناک هم هست.

علت قاطعیت خاص بیانات رهبر معظم انقلاب در روز گذشته شان را باید در چنین واقعیاتی جستجو کرد. بی علت نیست که ایشان می فرمایند؛ «اجازه هیچ گونه بازرسی از هیچ یک از مراکز نظامی و همچنین گفتگو با دانشمندان هسته ای و سایر رشته های حساس و اهانت به حریم آنها، داده نخواهد شد. این موضوع را دشمنان نظام اسلامی و همه کسانی که منتظر تصمیم نظام هستند، به روشنی متوجه شوند.»