رژیم پهلوی چه قسمت هایی از خاک ایران را بخشید؟/ محمدرضا شاه گفت بحرین به چه درد من می خورد، دیگر نه مروارید دارد نه نفت!
مهدی پیراسته سفیر کبیر ایران در بغداد طی سال‌های۱۳۴۳ تا ۱۳۴۶ در خاطرات خود، درباره واکنش شاه به جدایی بحرین از ایران می‌نویسد: «(شاه گفت) بحرین به چه درد من می‌خورد؟ دیگر نه مروارید دارد و نه نفت .
روزنامه همشهری نوشت:
یکی از مهم‌ترین گزاره‌ها برای سنجش میزان ایران دوستی پهلوی‌ها، واکنش آنها به جدایی بخش‌هایی از ایران است.
روزنامه اطلاعات در ۲۴مردادماه۱۳۵۰در تیترهای بالای صفحه خود نوشت: «شاهنشاه استقلال بحرین را تبریک گفتند؛ ایران از عضویت بحرین در سازمان ملل حمایت می‌کند.»
بحرین دیگر اهمیتی نداشت
محمدرضا پهلوی در ۵شهریور۱۳۴۵ به کلر هولینگورث، خبرنگار روزنامه گاردین گفته بود که «با توجه به اینکه نفت دارد به اتمام می‌رسد و مروارید به پایان رسیده است، بحرین از نظر ما اهمیتی ندارد.»
بحرین به چه درد من می‌خورد؟
مهدی پیراسته سفیر کبیر ایران در بغداد طی سال‌های۱۳۴۳ تا ۱۳۴۶ در خاطرات خود، درباره واکنش شاه به جدایی بحرین از ایران می‌نویسد: «(شاه گفت) بحرین به چه درد من می‌خورد؟ دیگر نه مروارید دارد و نه نفت و اگر هم جزو ایران شود، مثل تسلط اسرائیلی‌ها در خاک فلسطین خواهد شد که همیشه ترور و خونریزی در آن ادامه خواهد داشت.»
تصویب بی‌اعتراض در مجلس
جدایی بحرین از ایران آن هم با رضایت شخص محمدرضا پهلوی، سبب شد نمایندگان مجلسین نیز برای «رضایت خاطر همایونی»، بدون کوچک‌ترین مقاومتی، این جدایی را به تصویب برسانند.
خاری در گلوی سیاست‌خارجی ایران
داریوش همایون، از دولتمردان متنفذ پهلوی در دهه۵۰شمسی در کتاب «من و روزگارم» درباره جدایی بحرین می‌نویسد: «بحرین خاری در گلوی سیاست‌خارجی ایران بود… شاه به واقعیت موجود احترام گذاشت.»
بخشش خاک ایران در دوره پهلوی‌ها/ آمار کلی واگذاری‌ها
تعداد مناطق واگذارشده: ۹ منطقه استراتژیک
دوره زمانی: ۱۳۰۲ تا ۱۳۵۰ شمسی
مساحت کل: بیش از ۱۰,۰۰۰ کیلومترمربع
پیامدهای بلندمدت: تشدید اختلافات مرزی، جنگ ۸ساله با عراق، ازدست‌دادن منابع طبیعی
مهم‌ترین مناطق بخشیده‌شده
منطقه قره‌سو در سال ۱۳۰۲
– دلیل واگذاری: دستور رضاخان به عدم پیگیری مالکیت
– کشور دریافت‌کننده: ترکیه
منطقه کوه‌های آرارات در سال ۱۳۱۰
– دلیل واگذاری: قرارداد مرزی ۱۹۳۲
-کشور دریافت‌کننده: ترکیه
منطقه دشت ناامید در سال ۱۳۱۶
-دلیل واگذاری: پیمان سعدآباد
-کشور دریافت‌کننده: افغانستان
منطقه اروندرود در سال ۱۳۱۶
-دلیل واگذاری: پیمان سعدآباد
-کشور دریافت‌کننده: عراق
مناطق مرزی شوروی در سال ۱۲۹۹
-دلیل واگذاری: سکوت رضاخان در برابر اشغال
– کشور دریافت‌کننده: شوروی
منطقه فیروزه در سال ۱۳۳۳
-دلیل واگذاری: موافقتنامه مرزی با شوروی
-کشور دریافت‌کننده: شوروی
منطقه بحرین در سال ۱۳۴۹
– دلیل واگذاری: فشار انگلیس و تصویب مجلس پهلوی
– کشور دریافت‌کننده: بحرین
منطقه جزایر آریایی و زرکوه در سال ۱۳۵۰
– دلیل واگذاری: بی‌توجهی به حاکمیت ایران
– کشور دریافت‌کننده: امارات
جزئیات کلیدی واگذاری‌ها
۱. قره‌سو (۱۳۰۲)
دستور رضاخان: «مالکیت ایران بر قره‌سو مختومه اعلام می‌شود!»
پیامد: ترکیه منطقه را اشغال کرد و در قرارداد ۱۳۱۰ مالکیتش رسمی شد.
۲. آرارات (۱۳۱۰)
قرارداد: واگذاری کوه‌های آرارات کوچک و بزرگ به ترکیه
پیامد: اتصال ترکیه به نخجوان و تشدید چالش مرزی زنگزور
۳. دشت ناامید (۱۳۱۶)
پیمان سعدآباد: واگذاری ۳۰۰۰ کیلومترمربع به افغانستان
پیامد: بحران حقابه هیرمند تا امروز ادامه دارد.
۴. اروندرود (۱۳۱۶)
امتیاز به عراق: اداره کامل اروندرود و پرداخت حق عبور نفتکش‌ها توسط ایران
پیامد: جنگ ۸ساله با عراق!
۵. فیروزه (۱۳۳۳)
قرارداد با شوروی: واگذاری قصبه فیروزه و زمین‌های اطراف
اهمیت: منطقه راهبردی با منابع طبیعی و موقعیت مرزی
۶. بحرین (۱۳۴۹)
نقش انگلیس: فشار برای جدایی بحرین با برگزاری همه‌پرسی نمایشی
پیامد: ازدست‌دادن حاکمیت بر خلیج فارس و چالش جزایر سه‌گانه
۷. جزایر آریایی و زرکوه (۱۳۵۰)
بی‌توجهی پهلوی: اشغال توسط امارات به دلیل عدم حضور نظامی ایران
پیامد: محرومیت از منابع نفتی
