سال سخت و شیرین سازمان تامین اجتماعی سالاری/ تامین اجتماعی نه ورشکسته و نه بدعهد است

آستان: سازمان تأمین اجتماعی در شش ماه گذشته دوران بسیار سختی را تجربه کرده است. این سازمان در تماس مستقیم با بیش از نصف جمعیت کشور قرار دارد  و برای ارائه خدمات مستمر و حیاتی نظیر حمایت‌های مالی و درمانی تلاش می کند/ تأمین اجتماعی نماد توزیع عدالت است و به نوعی در خط مقدم احقاق حقوق مردم قرار دارد.

وضعیت مالی سازمان تأمین اجتماعی به روایت اعداد نشان می‌دهد که این سازمان ورشکسته نیست و منابع مالی آن از مصارفش بیشتر است. برخی چالش‌های اقتصادی بویژه تأخیر در وصول مطالبات از بخش کارفرمایی، باعث ایجاد مشکلات مقطعی در نقدینگی شده است، اما به گفته سالاری، مدیر عامل سازمان تأمین اجتماعی این به معنای ناتوانی یا بدعهدی سازمان نیست. در واقع سازمان توانسته است در راستای تأمین منابع مالی و اجرای تعهدات قانونی، روند وصول مطالبات از دولت را  با موفقیت به سقف ظرفیت قانون بودجه سال جاری برساند.

یکی از نکات مهم در راستای تأمین منابع مالی ، واگذاری سهامی با کیفیت بالا، از جمله سهام مربوط به شرکت خلیج فارس، به سازمان تأمین اجتماعی است. این واگذاری در تاریخ تأمین اجتماعی سابقه نداشته و گام مهم در جهت ارتقای دارایی‌های سودده و افزایش تاب‌آوری مالی سازمان محسوب می‌شود.

بخشی از نتایج و دستاوردهای کوتاه مدت این وصول مطالبات عبارتند از ؛تسویه کامل بدهی‌ها به مراکز درمانی دولتی و دانشگاه‌های علوم پزشکی، که موجب بهبود خدمات درمانی و افزایش رضایت مراکز بهداشتی و درمانی شده است. پرداخت تعهدات سازمان به بازنشستگان، که نشان از اهتمام جدی در حفظ حقوق و معیشت این قشر ارزشمند دارد. پرداخت مطالبات مراکز درمانی غیردولتی طرف قرارداد، که به ارتقای همکاری و افزایش کیفیت ارائه خدمات درمانی به بیمه‌شدگان کمک کرده است.

به گفته سالاری، سازمان توانسته سال را بدون بدهی به پایان برساند اما او  پیش از این با اشاره به روزهای سختی که در دوماه گذشته این سازمان گذرانده و با اشاره به رفتارهای غیرقانونی برخی گروه‌ها در مواجه با نوسانات مقطعی سازمان گفته بود، میزان همکاری‌ها و عدم همکاری‌ها در حافظه تامین اجتماعی ثبت می‌شود .

در هفته اخیر، مدیران کل تأمین اجتماعی در استان‌های مختلف کشور به تشریح وضعیت منابع و مصارف این سازمان پرداخته‌اند. طبق این گزارش‌ها، سازمان تأمین اجتماعی در استان‌ها از کارفرمایان بخش خصوصی و حتی دولتی طلبکار است و تعهدات آن در قبال مراکز طرف قرارداد بین ۳ تا ۱۳ برابر بدهی‌هایشان به این مراکز است. این نشان می‌دهد که سازمان، به لحاظ منابع مالی، توان تأمین هزینه‌های خود را دارد، اما مشکل اصلی در نحوه و میزان وصول مطالبات نهفته است.

مصطفی سالاری، مدیرعامل سازمان تأمین اجتماعی، در این رابطه تأکید کرد که این سازمان در بسیاری از موارد به دلیل شرایط اقتصادی کشور و حمایت از کارفرمایان بخش خصوصی، وصول مطالبات خود را به تعویق می‌اندازد تا فضای اقتصادی کشور دچار آسیب نشود. وی افزود: “اگرچه تعهدات سازمان تأمین اجتماعی به برخی از مراکز درمانی و داروخانه‌ها گاه با تأخیر پرداخت می‌شود، اما این به دلیل بدعهدی نیست، بلکه منابعی که باید به سازمان برسد، به دلیل شرایط جامعه و قوانین، دیرتر وصول می‌شود.”

سازمان توانسته است برخی از مطالبات خود را سال جاری از دولت دریافت کرده و صرف پرداخت معوقات و تعهدات خود کند. سازمان توانسته وصول مطالبات را  با موفقیت به سقف ظرفیت قانون بودجه سال جاری برساند. در قانون بودجه سال جاری، وصول ۱۳۰ همت مطالبات از دولت پیش‌بینی شده بود. از این میزان، حدود ۳۲ همت در ایام انتخابات ریاست جمهوری و در قالب اوراق به سازمان تأمین اجتماعی پرداخت شد. منبعی که بلافاصله نقد شد و در کوتاه‌ترین زمان ممکن، شبانه و تحت عنوان «علی‌الحساب» به بازنشستگان و مستمری‌بگیران پرداخت شد. در نیمه دوم سال، دولت مجوز انتشار ۲۵ همت اوراق دیگر را صادر کرد که این مبلغ مستقیماً به وزارت بهداشت پرداخت شد و در نتیجه، بدهی‌های سازمان به دانشگاه‌های علوم پزشکی به طور کامل تسویه شد.

در اسفندماه نیز مصوب شد که مبلغ ۲۰ همت دیگر به سازمان تأمین اجتماعی پرداخت شود. در مجموع، در شش ماهه دوم سال و در مدیریت جدید، سازمان تأمین اجتماعی دو نوبت اوراق ۲۰ و ۲۵ همت دریافت کرده است که این اقدام نقش مهمی در بهبود نقدینگی و پرداخت تعهدات این سازمان داشته است.

با احتساب این سه مرحله، یعنی ۳۲ همت،  ۲۵ همت و ۲۰ همت، سازمان در مجموع ۷۷ همت دریافت کرده است. با مصوبه جدید هیئت عالی واگذاری، قرار است حدود  ۵۳ همت دیگر نیز به سازمان تأمین اجتماعی واگذار می‌شود. با تحقق این مصوبه، مجموع وصولی سازمان از دولت به ۱۳۰ همت خواهد رسید. همانطور که گفته شد سهام‌های واگذارشده از کیفیت بالایی برخوردار بوده و نزدیک به نیمی از این مبلغ شامل سهام هلدینگ خلیج فارس است که یکی از باارزش‌ترین دارایی‌های بازار سرمایه محسوب می‌شود و باقی سهام‌ها نیز از شرکت‌های بورسی با کیفیت هستند.

منابع سازمان تأمین اجتماعی در سال ۱۴۰۳، در مجموع ۸۹۰ همت برآورد شده است. این منابع شامل درآمدهای وصولی بیمه‌ای، سود سهام و سرمایه‌گذاری، تعهدات بیمه‌ای دولت و سایر موارد قانونی است.

مصارف سازمان تأمین اجتماعی در سال ۱۴۰۳ و معوقات سال ۱۴۰۲، در مجموع ۹۷۰.۱ همت برآورد شده است.

تعهدات و هزینه‌های سازمان تا پایان سال جاری، شامل مطالبات داروخانه‌ها (از مرداد ماه)، مطالبات مراکز درمانی غیردانشگاهی (از اردیبهشت ماه)، معوقات متناسب‌سازی مستمری بازنشستگان (در طول سه سال گذشته هیچ پرداختی در ارتباط با متناسب سازی انجام نشده بود)، بیمه تکمیلی درمان و عمر و عیدی بازنشستگان و همچنین دیگر تعهدات مانند تسویه تسهیلات بانکی، پرداخت کسورات حقوق، تعهدات کوتاه‌مدت و خسارت‌های درمانی بیمه‌شدگان است.

 با احتساب تمامی این موارد، میزان کسری بودجه سازمان تأمین اجتماعی برای سال ۱۴۰۳، ۸۰.۱ همت تخمین زده شده است. منظور از کسری بودجه نوعی ناترازی است؛ یعنی تعهدات قطعی سازمان در مقابل درامد‌های قطعی سازمان بویژه از محل وصول حق بیمه است؛ همانطور که گفتیم سازمان به لحاظ محاسباتی منابع-مصارف، کسری ندارد.

به گفته سالاری  سازمان در تلاش است تا با مدیریت بهتر منابع، همکاری بیشتر با نهادها و افراد بدهکار و بازنگری در برنامه‌ها  و عملکردش بویژه در زمینه وصول (مطالبات)، این مشکلات را حل کند. تاکید اصلی رئیس سازمان این است که سازمان تأمین اجتماعی “نه ورشکسته” و “نه بدعهد” است.