به جریان انرژی و تأثیرات آن در ذهن انسان اعتقاد دارم
دکتر صادق حسن‌نیا، متخصص بیوشیمی بالینی، در برنامه «اکنون» با اشاره به تحقیقات علمی اروپا، بر تأثیرگذاری جریان انرژی و مدیتیشن بر فرآیندهای ذهنی انسان تأکید کرد.
به گزارش عصرخبر، در گفت‌وگوی سروش صحت با دکتر صادق حسن‌نیا، متخصص بیوشیمی بالینی، در برنامه اکنون، موضوعات متعددی پیرامون بازسازی بافت‌ها، آینده پزشکی و پیچیدگی‌های حیات انسانی مورد بحث قرار گرفت. دکتر حسن‌نیا در این گفت‌وگو به چالش‌های درمانی در زمینه بازسازی استخوان و پیشرفت‌های تکنولوژی در این حوزه اشاره کرد و توضیح داد که چگونه علم به سمت ساخت بافت‌های مصنوعی پیش می‌رود.
حسن‌نیا تأکید کرد که دانش بشری همچنان محدود است و باید به یاد داشت که بسیاری از پدیده‌های طبیعی همچنان نیازمند کشف و بررسی بیشتر هستند. «ما هنوز بسیاری از جنبه‌های جهان و علم را نمی‌شناسیم و باید با ذهنی باز به یادگیری ادامه دهیم.»
در ادامه، دکتر صادق حسن‌نیا به توضیحاتی در مورد تأثیرات مثبت تعاملات اجتماعی و انرژی‌های ذهنی پرداخت. وی اشاره کرد که پیشرفت‌های فردی و موفقیت‌ها به‌طور ذاتی، شادی و نشاطی در فرد به‌وجود می‌آورد که قابل انتقال به دیگران است. این انرژی مثبت به‌ویژه در میان دوستان و همکاران احساس می‌شود و می‌تواند تأثیرات مثبت و سازنده‌ای بر روابط میان افراد بگذارد. دکتر حسن‌نیا در این زمینه تأکید داشت که این نوع انرژی و تعاملات نه‌تنها بر جنبه‌های روان‌شناختی بلکه بر فرآیندهای زیستی نیز اثرگذار است.
وی افزود: «من به طور شخصی به جریان انرژی و تأثیرات آن در ذهن انسان اعتقاد دارم. کسانی که مدیتیشن انجام می‌دهند، از نظر علمی به این نتیجه رسیده‌اند که در فرآیندهای ذهنی افراد، به‌ویژه در امواج مغزی، تغییرات قابل‌توجهی ایجاد می‌شود. امواج گاما که در فرآیند مدیتیشن به‌ویژه در خواب عمیق ظاهر می‌شود، نشان‌دهنده سطح بالای آگاهی و تسلط بر ذهن است. این افراد معمولاً قادر به کنترل احساسات و واکنش‌های فوری خود هستند و این توانایی به آن‌ها کمک می‌کند تا وضعیت‌های استرس‌زا را به‌طور مؤثری مدیریت کنند.»
دکتر حسن‌نیا همچنین به تحقیقات علمی جدیدی که در اروپا انجام شده اشاره کردند که در آن‌ها رویدادهای مغزی ثبت و بررسی شده است. این تحقیقات نشان می‌دهند که افراد با توانایی بالای کنترل ذهن، قادر به حفظ تعادل در برابر فشارهای روانی هستند. در بخش دوم گفت‌وگوی سروش صحت با دکتر صادق حسن‌نیا در برنامه «اکنون»، محور بحث به نقش انرژی ذهنی، تعادل هورمونی و تفاوت‌های فیزیولوژیک میان زنان و مردان اختصاص یافت.
دکتر حسن‌نیا با اشاره به نقش انرژی ذهنی در روابط انسانی گفت: «جریان انرژی پدیده‌ای واقعی در ذهن انسان است. هر چه این انرژی بیشتر باشد، تأثیرگذاری آن بر دیگران نیز افزایش می‌یابد. افرادی که مدیتیشن انجام می‌دهند، سیگنال مغزی گاما را با شدت بالاتری تولید می‌کنند و این موضوع باعث می‌شود که ذهن آن‌ها در برابر عوامل بیرونی واکنش‌های هیجانی کمتری نشان دهد.»
او افزود: «در مغز افراد دارای تمرکز ذهنی بالا، امواج گاما در مرحله خاصی از خواب به اوج می‌رسد. این افراد ثبات روانی بیشتری دارند و کمتر دچار نوسانات احساسی می‌شوند. در آزمایش‌های ثبت فعالیت مغزی در اروپا نیز تفاوت آشکاری میان این افراد و افراد عادی مشاهده شده است.»
در ادامه گفت‌وگو، موضوع به تفاوت هورمونی میان زنان و مردان کشیده شد. دکتر حسن‌نیا توضیح داد: «۹۹ درصد هورمون‌ها در زنان و مردان یکسان است. تفاوت تنها در نوع پاسخ بدن به این هورمون‌هاست. تنها درصد اندکی از هورمون‌ها، نظیر استروژن و تستوسترون، ویژگی‌های ثانویه زنانه و مردانه را ایجاد می‌کنند.»
وی گفت: «آغاز چرخه‌های هورمونی در هر دو جنس از مغز است، یعنی از محور هیپوتالاموس، هیپوفیز و غده جنسی. در زنان، این محور با تخمک‌گذاری و چرخه قاعدگی همراه است، در حالی که در مردان با تولید اسپرم و ترشح تستوسترون مرتبط است. تفاوت اصلی در پاسخ بدن است، نه در سازوکار مغزی.»
او در توضیح پدیده یائسگی و آندروپوز افزود: «در زنان، یائسگی یا منوپوز زمانی رخ می‌دهد که تخمک‌گذاری متوقف می‌شود و سطح استروژن و پروژسترون کاهش می‌یابد. در مردان نیز پدیده‌ای مشابه اما تدریجی به نام آندروپوز اتفاق می‌افتد که در آن سطح تستوسترون به مرور کاهش می‌یابد. در مردان این تغییر ناگهانی نیست بلکه به‌صورت تدریجی و شبانه‌روزی رخ می‌دهد.»
به گفته او، کاهش تستوسترون در مردان با بروز اضطراب و تغییرات متابولیک همراه است: «وقتی تستوسترون پایین می‌آید، هورمون کورتیزول در بدن بالا می‌ماند. این وضعیت باعث افزایش قند خون و چربی شکمی می‌شود و به تدریج بر تعادل شیمیایی بدن اثر می‌گذارد. به همین دلیل است که در میانسالی اضطراب و نوسانات خلقی در مردان افزایش پیدا می‌کند.»
او این فرایند را «پدیده‌ای سایکو-سوشال» توصیف کرد و گفت: «یک تغییر هورمونی در بدن می‌تواند پدیده‌ای روان‌شناختی و اجتماعی ایجاد کند. در درمان آندروپوز، روان‌درمانی و حمایت اجتماعی نقشی اساسی دارند و دارودرمانی آخرین مرحله درمان است.»
حسن‌نیا با اشاره به تجربه‌ای در دوران تحصیل خود در کره جنوبی اظهار کرد: «در تلویزیون کره برنامه‌هایی برای خانواده‌ها پخش می‌شود که در آن از همسران و فرزندان خواسته می‌شود در دوران میانسالی مراقب پدر خانواده باشند. زیرا این دوران، مرحله‌ای حساس در سلامت جسم و روان مردان است و اگر به‌درستی سپری شود، می‌تواند سلامت دوران پیری را تضمین کند.»
او افزود: «تحقیقات نشان داده است که تعامل اجتماعی در میان مردان، مانند شرکت در فعالیت‌های گروهی، می‌تواند موجب افزایش سطح تستوسترون شود. در حیوانات نیز رفتار مشابهی مشاهده شده است. تعامل و رقابت سالم میان نرها موجب تقویت ویژگی‌های فیزیولوژیک مردانه می‌شود.»
وی بر اهمیت حفظ روابط اجتماعی در میانسالی تأکید کرد و گفت: «انزوا در مردان میانسال یکی از نشانه‌های آندروپوز است. فرد تمایلی به ارتباط با دوستان ندارد و ترجیح می‌دهد در خانه بماند. در حالی که شرکت در جمع‌های دوستانه و فعالیت‌های اجتماعی، بخشی از فرآیند درمان به شمار می‌رود.»
در ادامه، دکتر حسن‌نیا به وظایف متقابل زنان و مردان در دوران میانسالی اشاره کرد و گفت: «وظیفه مردان در حمایت از زنان در دوران یائسگی بسیار مهم است، زیرا یائسگی با تغییرات شدید خلقی، گرگرفتگی و افسردگی همراه است. زنان در این دوران احساس می‌کنند بخشی از توان فیزیولوژیک خود را از دست داده‌اند. در مقابل، مردان نیز در دوران آندروپوز نیازمند حمایت، درک و توجه اطرافیان هستند.»
او افزود: «کاهش استروژن در زنان پس از یائسگی باعث افزایش احتمال پوکی استخوان می‌شود، بنابراین انجام اسکن استخوان در این دوره ضروری است. در مقابل، تغییرات هورمونی در مردان ملایم‌تر اما طولانی‌تر است و بیشتر با علائم روانی و اجتماعی بروز می‌کند.»
دکتر حسن‌نیا در پایان گفت: «تعادل زیستی و روانی انسان تنها در بستر روابط اجتماعی سالم و درک متقابل میان افراد حفظ می‌شود. هر مرحله از زندگی نیازمند نوعی حمایت، همدلی و همراهی است. همان‌گونه که سلول‌ها در بدن برای عملکرد صحیح به تعامل متقابل نیاز دارند، انسان‌ها نیز در سطح اجتماعی به همین پیوند نیازمندند.»
در بخش پایانی این گفت‌وگو با دکتر صادق حسن‌نیا، صحبت‌ها به سمت آینده بشر و نقش علم و فناوری در تحولات آن پیش رفت. دکتر حسن‌نیا که یکی از پیشگامان در تولید مواد بایومواد برای استفاده در جراحی‌های مختلف است، به دیدگاه‌های خود در مورد پیشرفت علم و تکنولوژی و تأثیر آن بر سلامت بشر اشاره کرد. او به شکلی تخصصی و دقیق توضیح داد که چگونه علم و تکنولوژی با استفاده از هوش مصنوعی و منابع جدید در حال تحول است و همچنین نظرات جالبی در مورد آینده طول عمر انسان و چالش‌های آن بیان کرد.
