سیگار: قاچاق، تناقض آماری و خسارت

عصر خبر: در حالی که در کشورهای غربی مصرف سیگار مدام در حال کاهش است، متاسفانه سود تجارت و مالیات سیگار سبب شده تا برخی از کشورهای در حال توسعه اقدامات عملی مقابله با سیگار نداشته باشند. به گزارش عصر خبر، سرانه مصرف سیگار در ایران بر اساس آمارهایی که مراکز و مسئولان داخلی اعلام میکنند چیزی نزدیک به 1050 تا 1176 نخ در سال برای هر بزرگسال است، در همین حال آمارهای خارجی مصرف سرانه سیگار در ایران برای بزرگسالان را سالانه 764 نخ اعلام میکنند.

این تمام ماجرا نیست! قاچاق سیگار و واردات رسمی سیگارهای خارجی به کشور سبب شده تا دولت به فکر توسعه صنعت دخانیات داخلی بیافتد، وزارت صنعت و تجارات اخیرا فعالیت های گسترده ای در شمال کشور برای توسعه صنعت دخانیات انجام داده است.
حامیان توسعه صنعت دخانیات داخل می گویند اگرچه مصرف سیگار مخرب و همه ساله هزینه های پزشکی گزافی را به کشور تحمیل میکند، اما در برابر واردات و قاچاق گسترده این محصول، باید صنعت داخلی را تقویت کرد.

رتبه جهانی مصرف سیگار
بر اساس آمارهای بین المللی ده کشور پر مصرف سیگار به ترتیب عبارت اند از: یونان، اسلوونی، اوکراین، بلغارستان، چک، مقدونیه، روسیه، مولداوی، اسپانیا و بوسنی مصرف سرانه سیگار توسط بزرگسالان در این کشورها به ترتیب: 3 هزار و 17، 2هزار و 537، 2 هزار و 526، 2 هزار و 437، 2 هزار و 368، 2 هزار و 336، 2 هزار و 319، 2 هزار و 239، 2 هزار و 225 و 2 هزار و 145 نخ در سال است.

برای نمایش اندازه واقعی تصویر بر روی آن کلیک کنید.
همچنین کمترین سرانه مصرف سیگار در جهان به ترتیب به کشورهای: اتیوپی، زامبیا، سودان، غنا، زیمباوه، هند، نیجریه، تانزانیا، پرو و کنگو با مصرف : 52، 71، 75، 80، 86، 99، 103، 108 و 131 نخ در سال اختصاص دارد.

به گزارش “عصر خبر” در این لیست که شامل 121 کشور جهان است، ایران با مصرف سرانه 764 نخ در سال در رتبه شصت و هفتم قرار دارد پیش از ایران، انگلیس و عراق با مصرف 790 و 784 نخ در سال قرار دارند و پس از ایران نیز سوئد و کره شمالی با مصرف 751 و 714 نخ در سال قرار دارند.

کشورهای اطراف ایران نیز آمارهای متفاوتی دارند. برای مثال عربستان با مصرف سالانه ۶۴۸ نخ در رتبه 70، امارات متحده با مصرف سالانه هزار و 92 نخ در رتبه 43، کویت با سرانه مصرف سالانه هزار و 509 نخ در رتبه 29، آذربایجان با مصرف سرانه سالانه هزار و 89 نخ در رتبه 44، ترکیه با مصرف سرانه هزار و 499 نخ در سال در رتبه 30، پاکستان با مصرف سرانه 391 نخ در سال در رتبه 91 و ترکمنستان با مصرف سالانه 498 نخ در رتبه 81 قرار دارد.

برای نمایش اندازه واقعی تصویر بر روی آن کلیک کنید.

آمار داخلی تعداد سیگار مصرفی در ایران
همچنانکه ملاحظه شد، وضعیت ایران در بین همسایگان از نظر مصرف سیگار زیاد بغرنج نیست، اما بازهم مصرف سیگار سالانه هزینه های گزافی را به کشور تحمیل میکند.
بر اساس آمارهای داخلی در سال 1383 سالانه 54 میلیارد نخ سیگار به ارزش یک هزار میلیارد در کشورمان مصرف شده است. (سالانه 10 هزار ميليارد ريال بر اثر مصرف سيگار در ايران دود مي شود، جمهوری اسلامی، 13 مرداد 1383)

در سال 1390 بر اساس اعلام اتحادیه جهانی مبارزه با دخانیات اگرچه میزان مصرف همچنان 54 میلیارد نخ در سال عنوان شد، اما هزینه آن بالغ بر هزار و 500 میلیارد تومان اعلام شد(سالانه حدود 15هزار ميليارد ريال براي خريد سيگار هزينه مي شود، خبرگزاری ایرنا،11 شهریور 1390)
این در حالیست که حدود یک ماه قبل  قائم مقام وزیر صنعت، معدن و تجارت با بیان اینکه سالانه 55 تا 65 میلیارد نخ سیگار در کشور مصرف می شود، دو سوم از این میزان را از مسیر قانونی، تولیدات داخل و واردات رسمی دانست و در عین حال خاطرنشان کرد: متأسفانه یک سوم از مصرف سیگار کشور از طریق مسیرهای غیرقانونی همچون قاچاق تأمین می شود.( رشد 1150 درصدی سرمایه گذاری صنعتی و معدنی در استان گیلان، پایگاه اطلاع رسانی دولت، 15 اسفند 1390)

تناقض آماری
آمارهای جهانی سرانه مصرف سیگار در ایران را 764 نخ اعلام میکنند. این آمارها بر اساس تعداد سیگار مصرفی بزرگسالان تهیه و منتشر شدند. بر اساس آخرین نتایج سرشماری نفوس و مسکن، در هرم سنی ایران از مجموع 9/77 میلیون نفر جمعیت کشور نزدیک به 26 میلیون نفر زیر 19 سال سن دارند، بر این اساس تعداد افراد بزرگسال کشور چیزی نزدیک به 51 میلیون نفر برآورد میشود.
اگر آمار اتحادیه جهانی مبارزه با دخانیات را که در نیمه سال قبل اعلام شد اصل بگیریم یعنی سرانه مصرف سیگار در ایران هزار و 58 نخ در سال است. حال اگر آمار قائم مقام وزیر سعنت و تجارات را در نظر داشته باشیم، این میزان به هزار و 176 نخ در سال برای هر ایرانی بزگرسال خواهد رسید. هر کدام از این دو آمار اصل قرار گیرند، یعنی رتبه ایران متفاوت از چیزی است که در آمارهای جهانی ثبت شده است!

کاهش مصرف سیگار درغرب و سوداگری در شرق
مصرف شش هزار میلیارد نخ سیگار در جهان برای 100 میلیون نفر ایجاد اشتغال کرده است. براساس تازه ترین گزارش اطلس دخانیات، سیگار کشیدن سالانه هزینه ای معادل یک تا دو درصد از کل تولید ناخالص جهان را تشکیل می دهد و در عین حال می تواند باعث مرگ یک میلیارد نفر در طول قرن فعلی شود.

برای نمایش اندازه واقعی تصویر بر روی آن کلیک کنید.

به گزارش “عصر خبر” در سال بیش از 1/1 میلیارد نفر در جهان بر اثر مصرف سیگار جان خود را از دست می دهند، با این حال در اکثر کشورهای در حال توسعه، مصرف سیگار اگر رشد نداشته باشد، لااقل کاهش هم نداشته، این در حالیتس که مصرف سیگار در ایالات متحده امریکا(از جمله سلاطین برندهای سیگار) از 1996 تا سال 2006 به نصف کاهش یافته و میزان مصرف آن در بین بزرگسالان از 42 درصد بزرگسالان این کشور به نزدیک به 20 درصد جمعیت بزرگسال امریکا رسیده است.

این در حالیست که در کشوری مثل چین که از نظر اقتصادی نیز به یکی از بزرگترین غول های جهانی تبدیل شده است، بیش از 300 میلیون نفر سیگاری وجود دارد، دولت چین به دلیل در اختیار داشتن انحصار تولید و عرضه توتون و تنباکو از برنامه های مبارزه با دخانیات استقبال چندانی نمیکند.

بر اساس گزارشی که بنیاد خیریه بلومبرگ به تازگی توسط رویترز منتشر کرده است، صنعت تنباکو 10 درصد درآمدهای مالیاتی چین را به خود اختصاص داده و درآمدهای دولت چین از این محل در سال 2011 با افزایش 22 درصدی به 119 میلیارد دلار رسیده است.