هماهنگی استراتژیک ایران و روسیه در سوریه

عصرخبر به نقل از مهر:   «ولادیمیر پوتین» رئیس جمهوری روسیه روز گذشته به منظور شرکت در اجلاس سران کشورهای صادرکنندگاه گاز در تهران به ایران سفر کرد. وی در بدو ورود به تهران به دیدار مقام معظم رهبری رفته و با ایشان دیداری ۲ ساعته برگزار کرد. دو طرف در جریان این دیدار تأکید کردند که نسخه پیچیدن خارجی برای سوریه حل سیاسی بحران این کشور را محال می سازد. در همین ارتباط، «دیمیتری پسکوف» سخنگوی دفتر ریاست جمهوری روسیه اعلام کرد: «محور اصلی این دیدار گفتگو درباره بحران های جاری در منطقه بود. بحران سوریه هم مسأله ای بود که دو طرف به طور ویژه درباره آن رایزنی کردند». وی ادامه داد: «پوتین و رهبر عالی ایران تأکید کردند که تنها راهکار برون رفت از بحران کنونی سوریه مراجعه به خواسته مردم این کشور برای تعیین سرنوشت خودشان است».
کارشناسان معتقدند سفر پوتین به ایران برای اولین بار پس از گذشت حدود هشت سال، سرآغاز فصل نوینی از روابط استراتژیک میان تهران و مسکو خواهد بود. به اعتقاد آنها دیگر نشانی از آن بی اعتمادی میان دو طرف در ادوار گذشته دیده نمی شود. علت این مسأله را هم می توان در هماهنگی های تنگاتنگ ایران و روسیه در زمینه بحران سوریه جستجو کرد. آنها حتی به کمک یکدیگر موفق شدند یک جبهه قوی برای مبارزه با تروریسم و حمایت از سوریه تشکیل دهند.
در حال حاضر، مسأله سوریه مهمترین زمینه همکاری مشترک میان ایران و روسیه به شمار می رود. در همین ارتباط پایگاه خبری «بازفید نیوز» می نویسد: «نقش ایران و روسیه در سوریه مکمل یکدیگر است. از یک سو ایران اقدام به اعزام مستشاران نظامی به خاک سوریه کرده است و از سوی دیگر روسیه با ارسال جنگنده های خود به آسمان کشور، مواضع تکفیریها را هدف قرار می دهد». به گفته کارشناسان همکاری های نظامی گسترده میان ایران و روسیه در سوریه تنها نقشه های غرب و هم پیمانان منطقه ای آن یعنی عربستان، ترکیه و قطر را نقش بر آب نکرده است، بلکه این همکاری منجر به تشکیل یک ائتلاف قدرتمند برای مبارزه با بزرگترین تهدید یعنی تروریسم شده است.
به طور کلی می توان گفت مهم ترین نتایج همکاری های نظامی ایران و روسیه در زمینه بحران سوریه افزایش اعتماد متقابل میان سران دو کشور بوده است. در همین ارتباط روزنامه «فایننشال تایمز» می نویسد: «هماهنگی های نظامی گسترده میان ایران و روسیه در سوریه به یک قرن سوء تفاهم و بی اعتمادی حاکم بر روابط دو کشور پایان بخشید». گزارش این روزنامه در حالی منتشر شد که حدود یک ماه پیش «مهدی سنایی» سفیر ایران در روسیه اعلام کرده بود: «در حال حاضر فصل نوینی از روابط استراتژیک میان ایران و روسیه آغاز شده است».
می توان گفت که سفر اخیر «ولادیمیر پوتین» رئیس جمهوری روسیه به ایران با سفری که وی هشت سال پیش به این کشور انجام داده بود کاملا متفاوت است، چراکه تعمیق و گسترش روابط میان دو کشور از مهمترین نتایج سفر پوتین به ایران به شمار می رود؛ نتایجی که بدون شک به مذاق غربی ها و به ویژه آمریکایی ها خوش نیامده است. آمریکا و غرب بر این باورند نزدیکی روزافزون ایران و روسیه به یکدیگر یک فرصت جدید برای دو کشور در منطقه به وجود می آورد؛ فرصتی که منافع آنها در خاورمیانه و همچنین اوکراین را با مخاطره جدی مواجه می سازد.
شبکه «روسیا الیوم» در خصوص تعمیق و تحکیم روابط میان ایران و روسیه گزارش می دهد: «طی سال های اخیر روابط اقتصادی میان ایران و روسیه پیشرفت چشمگیری داشته است به طوریکه اخیرا وزیر انرژی روسیه اعلام کرده این کشور قصد دارد حجم مبادله بازرگانی با ایران را از حدود یک میلیارد دلار به ۱۰ میلیارد دلار برساند». این شبکه روسی ادامه می دهد: «روابط اقتصادی میان تهران و مسکو مسأله ای نیست که غربی ها را نگران کرده باشد، بلکه آنچه موجب نگرانی آنها شده نزدیکی بیش از پیش دو طرف به یکدیگر در مواضع سیاسی به ویژه در زمینه بحران سوریه است».
این در حالی است که روزنامه روسی «نیزاویسیما گازتا» به نقل از برخی از مقامات مسکو گزارش می دهد: «آمریکا با تکیه بر ضرب المثل «تفرقه بیانداز و حکومت کن» در تلاش است تا میان ایران و روسیه فتنه انگیزی کند. این سیاست، به طور دقیق همان سیاستی است که همواره آن را در قبال شیعیان و اهل تسنن به کار گرفته است».
تلاش آمریکا و غرب برای ایجاد تفرقه میان ایران و روسیه در حالی انجام می شود که گویی آنها به این موضوع که هر دو کشور با نفوذ غرب در منطقه به طور جدی مشکل دارند، پی نبرده اند. آنها همچنین فراموش کرده اند که ایران و روسیه دو بازیگر منفعل در سوریه محسوب نمی شوند، بلکه بازیگرانی فعال و تأثیرگذار در بحران این کشور به شمار می روند و این مسأله را طی پنج سال گذشته به خوبی به اثبات رسانده اند.
امروز دیگر بر افکار عمومی جهانیان پوشیده نیست که آمریکا و غرب تمام تلاش خود را برای به زیر کشیدن بشار اسد رئیس جمهوری سوریه به کار بسته اند. همین هدف، علت اصلی تلاش های بی وقفه آنها برای فاصله انداختن میان ایران و روسیه است. آنها برای تحقق هدف خود (فتنه انگیزی میان ایران و روسیه) طی سال های اخیر تلاش کردند تا دو کشور را به عنوان رقبای اصلی یکدیگر در برخی زمینه ها از جمله در زمینه فروش نفت و گاز به اروپا معرفی کنند. غربی ها از این حد هم فراتر رفته و اینگونه القا کردند که سال ها بی اعتمادی در روابط میان ایران و روسیه و همچنین رویکرد ایدئولوژیک متضاد این دو با یکدیگر در نهایت منجر به جدایی آنها از هم خواهد شد.
در هر صورت، تمامی تلاش ها و توطئه های غرب و همپیمانان منطقه ای آن برای فاصله انداختن میان ایران و روسیه و جلوگیری از گسترش همکاری ها و هماهنگی های دوجانبه آنها بی نتیجه مانده است. روسیه همچنان به مواضع اصولی خود در سوریه پایبند است به طوریکه پوتین در جریان سفر اخیر خود به تهران و در دیدار با رهبر معظم انقلاب به صراحت اعلام کرد: «روسیه ملتزم است که به هم‌پیمانان خود خیانت نکرده و علیه آنها توطئه چینی نکند».