چطور پیر نشویم؟
گروهی از محققان زیست شناسی به تازگی مقالهای تحلیلی علمی درباره دلیل پیر شدن انسان منتشر کردهاند که میتوان در آن راهکارهایی برای جلوگیری از پیر شدن یافت، راهکارهایی که شاید بسیاری از آنها را بدانید اما آنها را چندان جدی نگیرید.
براساس گزارش ساينس الرت، در اين گزارش كه بازبيني چندين تحقيق علمي است و توسط محققان دانشگاه اويدو در اسپانيا انجام گرفتهاست، يكي از اصليترين عواملي كه با پيرشدن انسان در ارتباطي مستقيم است، متابوليسم يا سوخت و ساز بدن عنوان شدهاست. محققان تاكنون 9 نشانه سالخوردگي را در متابوليسم انسان يافتهاند.
متابوليسم يك يا مجموعهاي از اندامهاي بدن نيست كه ميزان كالري ورودي به بدن را تعيين كند، اين رويداد مجموعهاي از ميلياردها عمل و فعاليت سلولي در بدن انسان در مقياس روزانه است كه سوخت را به انرژي تبديل كرده و تمامي مواد مورد نياز بدن را تامين ميكند.
با بالاتر رفتن سن انسان، كارايي متابوليسم بدن افت ميكند، DNA بيشتر آسيب ميبيند و در نتيجه عملكرد سلولها به اختلال و خطاي بيشتري دچار ميشوند. روند تخريب و حذف سلولهاي كهنه در بدن كندتر شده و نتايج نامطلوبي را بر سلامت بدن از خود به جا ميگذارد. تمامي اين فشارهايي كه بدن در طول زندگي متحمل ميشود، توانايي آن را در انجام وظايف روزانهاي كه براي حفظ سلامت حياتي هستند، ناتوانتر مي سازد.
راههايي براي كنترل پيري
اگر پيري را بيماري متابوليسم در نظر بگيريم، چندان شگفتانگيز نخواهد بود اگر بگوييم سوختي كه به بدن ميرسد بر طول عمر انسان اثري غيرقابل انكار خواهدداشت. مدارك مستدلي وجود دارند كه براساس آن بهترين رژيم غذايي براي افزايش طول عمر، سبك غذايي مديترانهاي است.
اين سبك غذايي مملو از چربيهاي سالمي مانند روغن زيتون، سبزيجات، غلات، دانههاي روغني و ماهي است و بخش بسيار كوچكي از آن را گوشت قرمز و قند تشكيل دادهاست. همچنين گفته ميشود جايگزين كردن پروتئينها توسط كربوهيدراتهاي مركب نيز فوايد بسيار قابل توجهي براي افزايش طول عمر به همراه دارد.
از ديگر عوامل تاثيرگذار كه در اين گزارش بر آن تاكيد شدهاست،محدود سازي كالريهاي دريافتي است. به زبان ساده اينكار يعني زياد نخوردن. اما آنچه به اندازه كم غذا خوردن اهميت دارد، ايجاد دورههاي چند ساعته در زندگي روزمرهاست كه در طول آن بدن هيچ غذايي دريافت نميكند، مطالعات نشان ميدهد چندساعت نخوردن در طول روز فوايد قابل توجهي براي سلامت انسانها دارد.
در نهايت همانطور كه بر همه آشكار است، ورزش كردن و فعاليتهاي بدني بر كند كردن روند نشانههاي پيري در بدن اثر غيرقابل انكار دارد.
سبك زندگي غربي كشنده است
اگرچه بهبود سلامت و ايمني عمومي افزايش طول عمر افراد در كشورهاي غربي و كشورهايي كه به سبك غرب زندگي ميكنند را بهبود بخشيدهاست، اما هنوز در اين جوامع عوامل نگرانكننده زيادي وجود دارد.
رژيمغذايي پركالري مملو از قند، پروتئينهاي حيواني گوشت قرمز و چربيهاي غير سالم مانند مارگارين بر متابوليسم بدن فشار وارد آورده و ميتواند خطر ابتلا به چاقي را افزايش دهد. بسياري انسانها امروزه سبزيجات، فيبر و غلات مصرف نميكنند و علاوه براينكه ورزش نميكنند،براي ساعتهاي طولاني نيز ثابت مينشينند.
اين مشكل به اندازهاي حاد است كه نويسندگان اين گزارش در پايان مقاله خود درخواست كردهاند دراين زمينه اقدامي جدي صورت بگيرد و انسانها به داشتن زندگي سالمتر تشويق شوند.
ندانستهها فراوانند
اصليترين بخش اين گزارش تدوين بخشهاي مختلفي از دهها گزارش علمي است كه درباره سالخوردگي و پيري منتشر شدهاست كه در آن بر تعدادي از موضوعات رايج در علوم زيستي و خلائهاي بزرگ در دانش بشر تاكيد شدهاست.
يكي از بزرگترين مشكلات در تحقيقات پيري اين است كه تنها بخش كوچكي از دانستههاي بشر درباره پيري از مطالعاتي به دست آمدهاند كه روي انسان انجام گرفتهاند. درعوض بيشترين بخش اين مطالعات در آزمايشگاهها و روي حيواناتي مانند كرمها، پشهها و موشها انجام گرفتهاند.
شواهد بسيار محكمي از تاثير مثبت تغييراتي مانند محدودسازي كالري دريافتي بر طول عمر حيوانات مورد مطالعه به دست آمدهاست، اما جزئيات دقيقي از اين مدارك در دست نيست. با اينهمه با افزايش پژوهشهاي علمي درباره اين موضوع، در آينده دانش بشر درباره پيري بهبود خواهد يافت و دانشمندان قادر خواهند بود در آينده به تمامي انسانها از هر مليت و سطح اجتماعي كمك كنند تا عمري طولانيتر داشتهباشند.