الهه جعفرزاده: طبق تحقیقات انجام‌شده توسط مؤسسه ملی سلامت کودکان و توسعه انسانی، که بخشی از مؤسسه ملی بهداشت است، مصرف زیاد کافئین در دوران بارداری با کوتاه‌ترشدن قد فرزندان تا ۸ سالگی مرتبط است.

بر اساس مطالعات، حتی مقادیر اندک مصرف روزانه کافئین توسط زنان باردار (چیزی حدود دو فنجان قهوه در طول روز) ممکن است [در مقایسه با رشد کودکانی که مادرانشان از مصرف کافئین پرهیز کرده‌اند] منجر به کوتاه‌تر شدن قد فرزندان در اوایل دوران کودکی شود. طبق گفته کارشناسان، با توجه به اینکه از هر ۱۰ زن باردار آمریکایی، ۸ نفر کافئین مصرف می‌کنند، تعیین اینکه آیا مصرف زیاد کافئین عوارض طولانی‌مدت در رشد جنین دارد یا نه، مهم است.

محققان در تحقیقات اولیه خود اعلام کردند: «هرچند که پیامدهای بالینی اختلاف قد (حدود ۲ سانتی‌متری)، نامشخص است؛ اما یافته‌های ما در این زمینه، مشابه اثرات منفی در کودکانی است که مادرانشان در دوران بارداری سیگار می‌کشیدند».

همچنین این مطالعه نشان داد بین مصرف کافئین در دوران بارداری و اضافه وزن یا چاق شدن نوزادان ارتباط چندانی وجود ندارد.

نتایج این مطالعه در مجله JAMA منتشر شده است.

محققان غلظت کافئین و متابولیت اولیه آن، یعنی پاراگزانتین (paraxanthine)، در پلاسمای خون مادر را طی سه ماهه‌ی اول بارداری بررسی کردند. در این مقاله تحقیقاتی آمده است: «مولکول کافئین، نیمه عمر کوتاهی دارد و در زنان باردار در سه ماهه‌ی اول بارداری عمدتاً در عرض سه ساعت به پاراگزانتین، که یک ترکیب شیمیایی است، متابولیزه می‌شود».

یافته‌ها نشان می‌دهند که هم کافئین و هم این متابولیت (پاراگزانتین) از جفت عبور می‌کنند و جنین توانایی تجزیه کردن این ترکیبات را ندارد.

حتی مصرف ناچیز کافئین، طی دوران بارداری منجر به کوتاهی قد نوزاد می‌شود

این تحقیقات با استفاده از داده‌های نشانگر زیستی و غلبه بر محدودیت‌ها، نه فقط کافئینِ موجود در قهوه بلکه کافئینی که از مصرف برخی مواد غذایی مانند شکلات، چای و نوشیدنی‌های گازدار ناشی می‌شود را مورد بررسی قرار داد؛ سپس تجزیه‌ی کافئین و ترکیب آزادشده‌ی آن (پاراگزانتین) در دو جمعیت ۸۰۰ و ۱۶۰۰ نفره از زنان باردار انجام شد. پس از مدتی، دانشمندان شاخص توده بدنی، وزن و قد را در میان کودکانی که مادرانشان در طی بارداری کافئین کمی مصرف می‌کردند را اندازه‌گیری کردند. نتایج تحقیقات نشان داد: شکاف قد در سنین ۴ تا ۸ سال بیشتر است.

این مطالعات اثبات می‌کند که مصرف روزانه کافئین حتی در مقدار ناچیز، طی دوران بارداری منجر به کوتاه‌ترشدن قد نوزاد می‌شود.

محققان می‌گویند تحقیقات آتی پیرامون «مصرف کافئین در دوران بارداری» و اثرات آن بر رشد کودکان، می‌بایست تا دوران بلوغ و حتی بعد از آن، ادامه پیدا کند تا به دو سؤال اساسی پاسخ داده شود؛ اول اینکه مشخص شود آیا رشد قدیِ نوزادی که در جنینی در معرض کافئین بوده است، در بزرگسالی تغییر می‌کند یا نه؟ و دوم اینکه آیا کوتاهی قدی که ناشی از مصرف کافئین در بارداری است، خطر اختلال در عملکرد قلبی متابولیک را افزایش می‌دهد یا خیر؛ زیرا به باور دانشمندان، کوتاه‌ترشدن قد با افزایش خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی متابولیک متعدد مرتبط است.

جسیکا گلیسون (Jessica Gleason)، نویسنده اصلی این مطالعه و اپیدمیولوژیست در مؤسسه ملی سلامت کودک و توسعه انسانی، در مارس ۲۰۲۱ هم یک مطالعه دیگر روی بیش از ۲۰۰۰ زن انجام داده بود که نتایج آن تحقیق نیز نشان داد سطوح بالای مصرف کافئین، به طور قابل توجهی با وزن پایین نوزاد در هنگام تولد، کوتاهی قد، اندازه‌ی کمِ دور سر، بازو و ران نوزادان مرتبط است.