احتمال توافق آمریکا و روسیه بر سر سوریه

دیپلماسی ایرانی نوشت:هوشیار زیباری، وزیر امور خارجه عراق که یکی از شرکت‌کنندگان کنفرانس ژنو درباره سوریه بوده و امروز نیز در نشستی مشابه در قاهره شرکت می‌کند در گفت‌وگو با روزنامه الحیات چاپ لبنان از احتمال به توافق رسیدن مسکو و واشنگتن برای انتقال مسالمت‌آمیز قدرت در سوریه خبر داد.

وی در این باره گفت: «فضای نشست ژنو به گونه‌ای بود که نوعی از تفاهم میان روسیه و امریکا بر سر انتقال عملیات سیاسی در سوریه احساس می‌شد.»

وی تاکید کرد، عراق با تحولات سیاسی در سوریه همراه است و از تشکیل حکومت وحدت ملی حمایت می‌کند اما رسیدن به این هدف نیاز به گفت‌وگوهای دو جانبه میان حکومت و مخالفان دارد.

زیباری نزدیک بودن مواضع بغداد به مسکو در نشست ژنو را رد کرد و گفت: «موضع ما مستقل و متوازن است. عراق وارد خطی شده که به همکاری و تفاهم و نزدیکی نظرات و دیدگاه‌ها به یکدیگر منجر می‌شود و می‌خواهد از تجربیاتی که تا کنون خود کسب کرده در چارچوب سازمان ملل در امور سوریه و روند تحولات سیاسی کمک کند.»

زیباری همچنین گفت: «به شرکت‌کنندگان نشست ژنو گفتم هنگامی که اخضر ابراهیمی به عنوان نماینده سازمان ملل به بغداد سفر کرد، عراق درگیر جنگ داخلی و طایفه‌ای خیابانی بود، دولتی وجود نداشت و نیروهای خارجی در کشورمان بودند، اما ابراهیمی توانست ماموریت خود را به خوبی دنبال کند و حکومت انتقالی را با ایاد علاوی تشکیل دهد.»

وی درباره مشکلاتی که در نشست ژنو در مورد سوریه پیش آمد نیز گفت: «اختلاف‌های اساسی بر سر چند مورد وجود داشت از جمله این که آیا کشورهای خارجی و شورای امنیت صلاحیت آن را دارند که تغییر را بر سوریه تحمیل کنند یا خیر یا مثلا نماینده مشترک سازمان ملل و اتحادیه عرب باید تسهیل‌ کننده فرایند تغییر باشد یا باید تغییر را تحمیل کند؟ روسیه و چین می‌خواستند که عنان تسهیل کننده باشد نه تحمیل کننده. یا نکته اختلافی دیگر این بود که طرح عنان می‌بایست زیر نظر فصل هفت منشور شورای امنیت سازمان ملل اعمال شود برای همین این اعتقاد وجود داشت که می‌بایست قبل از برگزاری نشست تفاهمی میان امریکا و روسیه برای رسیدن به یک موضع واحد بین‌المللی حاصل می‌شد. برای همین نتایج نشست ژنو شامل یک سری کلیات شد نه این که بشار اسد می‌بایست بماند یا برود. نقطه اختلافی دیگر بر سر تحریم‌های اقتصادی اعمال شده علیه سوریه بود. سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه که نماینده کشورش در این نشست بود اعمال تحریم‌ها را رد کرد.»

وی درباره مواضع روسیه گفت: «مسکو نمی‌خواهد که نیروی نظامی سوریه ضعیف شود بلکه می‌گوید که به جای آن باید توافقی صورت بگیرد برای همین این گونه توافق شد که روسیه صادرات اسلحه به سوریه را متوقف کند در مقابل صادرات اسلحه به مخالفان حکومت نیز متوقف شود.»

زیباری تاکید کرد، اگر بنا باشد که سوریه تحت منشور هفت شورای امنیت سازمان ملل قرار بگیرد باید به طور مستقل بیانیه‌ای از سوی 5 کشور عضو شورای امنیت صادر شود که این کار هم در صورتی انجام می‌شود که کوفی عنان در ماموریت خود شکست بخورد و موضوع به شورای امنیت ارجاع داده شود.

با این حال وزیر امور خارجه عراق تاکید کرد، نوعی از تفاهم میان روسیه و امریکا برای انتقال قدرت در سوریه در فضای مذاکرات نشست ژنو حاصل شد. تماس‌های اخیرشان در مکزیک و سفر کلینتون به سنپترزبورگ و فضای مثبت مذاکرات و تعدیل لحن دو طرف در برابر هم همگی نشانه‌هایی از رسیدن به نوعی تفاهم میان دو طرف بر سر سوریه است.»

وی درباره این که آیا تفاهمی میان روسیه و امریکا بر سر مرحله انتقالی بدون بشار اسد، به وجود آمده است یا خیر گفت: «آنها بر سر این نوع از تغییر اختلافی ندارند، اما تاکیدشان بر این است که باید عملیات انتقال قدرت بسیار حساب‌ شده باشد و اوضاع از کنترل خارج نشود. یعنی این که حکومت در این کشور به دست سلفی‌ها یا اخوانی‌ها نیفتد. روسیه در سوریه منافعی دارد که می‌خواهد این منافع حفظ شود، آنها ارتش سوریه را تجهیز کرده‌اند، به آن سلاح داده‌اند و بندر طرطوس را در اختیار دارند که آخرین موضع روسیه در منطقه محسوب می‌شود. در حقیقت اختلاف اصلی در نشست ژنو میان روسیه، قطر و ترکیه بود. در این جا کوفی عنان وارد عمل شد چرا که کار به خروج طرف‌های درگیر از نشست رسید که خوشبختانه توانستیم در این زمینه موفق شویم و اجازه ندهیم نشست به شکست بینجامد.»

وی در ادامه افزود: «عراق با تحولات سیاسی سوریه همراه است، ما از تشکیل حکومت وحدت ملی حمایت می‌کنیم ولی رسیدن به این هدف نیاز به گفت‌وگوی میان دو طرف دارد، بشار اسد باید اختیاراتش را به شخص متعبر دیگری مثل فاروق الشرع یا ولید المعلم تفویض کند، در این صورت هم باید دو طرف پای میز مذاکره بنشینند چرا که حکومت واقعا وجود دارد و نمی‌توان آن را نادیده گرفت، اپوزسیون می‌تواند برای حل مشکلش با حکومت از تجربیات ما استفاده کند.»

وی تاکید کرد، ما از تداوم تغییرات تنش‌آمیز در سوریه نگرانیم و می‌ترسیم که این تغییرات به مرزهای کشورمان برسند. حتی لبنان، اردن و ترکیه نیز از تداوم این وضعیت نگران هستند. ترکیه واقعا نسبت به آینده سوریه نگران است، دیدیم که امتداد درگیری‌ها به خارج از سوریه کار را به کجا رساند، سوری‌ها جنگنده ترکیه‌ای را هدف قرار دادند. مساله فقط رفتن بشار یا نرفتن او نیست، بلکه ضرورت دارد که یک مسیر سیاسی برای ایجاد تغییر در این کشور به وجود آید، می‌خواهیم که این تغییر مطالعه شده و منضبط باشد.»