۵۷ هزار میلیارد تومان در بورس دود شد

بازار سهام از شهریورماه سال 1393 تا به امروز فراز‌ونشیب‌های زیادی را پشت‌سر گذاشته به طوری که اگر بگوییم در چند سال اخیر یکی از پرنوسان‌ترین دوران خرید و فروش سهام طی 12 ماه اخیر در تالار شیشه‌ای رقم خورده، با مشاهده آمار می‌توانیم آن را تایید کنیم. این گزارش در نظر دارد تا با ارزیابی اوضاع کلی بازار سهام در بازه زمانی شهریور‌ماه 93 تا 94 دو معیار اصلی ارزیابی‌کننده این بازار را مورد بررسی قرار دهد. 
به گزارش جهان صنعت، رسیدن به توافق هسته‌ای ایران و 1+5 را می‌توان مهم‌ترین تحول در 12 ماه اخیر دانست که بازار سرمایه ایران را نیز تحت تاثیر قرار داد. هرچند واکنش سهامداران به این اتفاق همه فعالان و مسوولان را غافلگیر کرد اما به هر حال یکی از بزرگ‌ترین ابهام‌های حداقل 10 سال اخیر بازار سرمایه ایران که همان تحت‌فشار بودن اقتصاد بود، در حال برطرف شدن قطعی است و گشایش‌های عمده‌ای در انتظار همه صنایع بازار سرمایه ایران در ابعاد داخلی و به خصوص خارجی است یا پایین آمدن هزینه‌های تولید در فرآیند عملکرد شرکت‌ها شکل خواهد گرفت. در سویی دیگر ورود سرمایه‌های خارجی بازار 30 سرمایه طبیعتا رونق‌بخش معاملات در این بازار خواهد بود. در کنار این موارد ایجاد شور‌واشتیاق بیشتر در بین سهامداران که براساس تحولات جاری و قطعی بالاست به راحتی فضای سرد معاملاتی فعلی را به کانونی از هیجان و طراوت داد‌وستد سهام در تالار شیشه‌ای تبدیل خواهد کرد. فضای معاملاتی فعلی که نشات‌گرفته از ترس و بیم بازیگران خرد و کلان این بازار است در یک دوره زمانی کوتاه بعد از اجرای قطعی توافق به راحتی تغییر خواهد کرد. در ادامه این گزارش به تحرک و نوسان‌های شاخص کل و ارزش بازار در طی 12 ماه اخیر می‌پردازیم.
روند شاخص کل در 12 ماه اخیر
در یک نگاه کلی شاخص کل معاملات در روز 4 شهریورماه 93 بعد از پایان معاملات آن روز روی عدد 73 هزار و 540 واحد تثبیت شد. دقیقا یک‌سال بعد یعنی در تاریخ چهارم شهریور‌ماه 94 یعنی چهارشنبه هفته گذشته شاخص کل در آخرین روز معاملاتی اولین هفته مردادماه به 64 هزار و 206 واحد رسید. نماگر بورس به عنوان پارامتری که یک نگاه کلی از وضع عمومی بازار سهام را به فعالان و مخاطبان خود نشان می‌دهد در بازه زمانی 365 روز گذشته نزدیک به 10 هزار واحد افت را در این 12 ماه منتهی به چهارم شهریور‌ماه 94 تجربه کرده و با افت 9 هزار و 334 واحدی عمیق شدن ریزش‌های بورس در یک‌سال گذشته را به خوبی نشان می‌دهد. این عدد مشخص می‌کند که شاخص بورس به طور میانگین در هر ماه 777 واحد ریزش را تجربه کرده است. براساس آمارهای موجود بیشترین رشد شاخص در یک‌سال گذشته در روز چهارم آذر‌ماه 1393 به ثبت رسیده و نماگر با رسیدن به 74 هزار و 740 واحد بالاترین صعود در 12 ماه اخیر را در تابلو‌های آمار بورس به ثبت رسانده است. اما در اتفاقی جالب برخلاف همیشه که آغاز سال معاملاتی در بورس با رونق‌های خوبی طی سالیان گذشته مواجه بود در سال 94 برخلاف همیشه و دقیقا در اولین روز معاملاتی، شاخص کل بورس با رسیدن به 62 هزار و 885 واحد بیشترین افت را در 12 ماه اخیر برای دوره زمانی «چهارم شهریور‌ماه 93 تا چهارم شهریور‌ماه 94» تجربه کرد و این رفتار سهامداران در اولین روز معاملاتی سال بورس حاوی پیام‌های خاصی از آینده این بازار بود. هرچند این افت بیشتر تحت تاثیر بازگشایی حاشیه‌ساز نمادهای گروه پالایشی در تالار شیشه‌ای روی داد اما گذشت زمان ثابت کرد که تنها این عامل باعث افت بازار نیست. افزون بر این شاخص بورس طی شش ماه اخیر معاملات در سال‌جاری تنها با 1321 واحد رشد به خوبی نشان می‌دهد که اوضاع معاملات در تالار آنچنان که باید پررونق باشد، نیست و همه چیز تحت تاثیر تحولات و رویدادهای سیاسی و اقتصادی است.
روند ارزش بازار در 12 ماه اخیر
از سویی دیگر یکی از آمارهایی که همیشه مورد توجه سرمایه‌گذاران و تحلیلگران بازار سهام در همه بازارهای مالی دنیا و البته ایران قرار می‌گیرد، ارزش بازار است که این پارامتر هم طی یک‌سال اخیر و در بازه زمانی «چهارم شهریور‌ماه 93 تا چهارم شهریور‌ماه 94» نوسان‌های زیادی را به ثبت رسانده است. تنها مقایسه ارزش بازار سهام در چهارم شهریور‌ماه 93 با شهریور‌ماه 94 به روشنی عمق فاجعه دود شدن سرمایه‌ها را در بورس ایران به خوبی نشان می‌دهد. بر اساس آمارهای موجود ارزش بازار در روز چهارم شهریورماه 93 به میزان 333000 میلیارد تومان بوده است که این ارزش در چهارم شهریور‌ماه 94 به 276000 میلیارد تومان رسیده که مشخص می‌کند حداقل نزدیک به 57000 میلیارد تومان از سرمایه سهامداران در بورس ایران دود شده و به آسمان‌ها رفته است. بزرگی و ارزش این عدد را وقتی می‌توان بیشتر درک کرد که بگوییم 57000 میلیارد تومان، 19 برابر ارزش بزرگ‌ترین فساد قطعی در اقتصاد ایران است که به تازگی از سوی محسنی‌اژه‌ای، معان اول قوه قضاییه و البته سخنگوی قوه قضاییه اعلام شد و پرونده متهم این پرونده 209 جلد دارد که هر جلد حداقل 200 صفحه است. حال به خوبی می‌توان قضاوت کرد این حجم از پول در بورس دارای چه اندازه‌ای است. اینکه بورس ذاتا با نوسان همراه بوده و خواهد بود، بر هیچ تحلیلگر و فعالی در این بازار پوشیده نیست اما آمارهای جهانی نیز به روشنی نشان می‌دهد کمتر بورسی در دنیا وجود دارد که این حجم از سرمایه‌ها به‌راحتی در بازار سهام از بین برود. 
افزون بر این چهارم شهریور‌ماه 94 ارزش بازار با رسیدن به 336000 میلیارد تومان بیشترین رشد را به ثبت رسانده است اما در اتفاقی جالب روز چهارم شهریور‌ماه 94 یعنی دقیقا سه روز قبل و در آخرین روز معاملاتی بورس در اولین هفته شهریورماه ارزش بازار با رسیدن به 276000 میلیارد تومان بیشترین سقوط را در دوره زمانی 12 ماه اخیر «چهارم شهریور‌ماه 93 تا چهارم شهریور‌ماه 94» را تجربه کرده که این افت و زمان آن نیز به خوبی اوضاع بورس را در این روزها نشان می‌دهد. به هر حال این گزارش تنها به دو آمار اصلی از میان چندین آمار مهم و تاثیرگذار همانند «شاخص بازار‌ها، حجم معاملات، تعداد معاملات و…» پرداخته و با ارزیابی سایر پارامترها به روشنی مشخص می‌شود که وضعیت بورس در همه آمارها خیلی نمی‌تواند مثبت باشد. با این وضعیت و تحولات پیش‌رو می‌توان امید داشت که اتمسفر تالار به سمت چشم‌اندازهای مثبت حرکت کند اما این امر مستلزم برنامه‌ریزی هدایتگران و مسوولان این بازار است که در حال حاضر فقط مشغول نظاره‌کردن هستند و در یک انفعال کامل قرار دارند و ادامه این روند و در پیش نگرفتن سیاست‌های اجرای صحیح و دقیق‌تر، این فضا را نه‌تنها عوض نمی‌کند بلکه عمق ریزش‌ها را بیشتر خواهد کرد.