سفته 50 ميليوني براي مسكن‌مهر
همين تعهدنامه بايگاني‌شده در سوابق پيش‌خريداران و دارندگان واحدهاي مسكوني‌مهر هم‌اكنون از سوي مسوولان به جريان افتاده و مقرر شده سازمان ثبت‌اسناد سابقه ملكي تك‌تك ثبت‌نام كننده‌هاي مسكن‌مهر را استعلام و نتيجه آن را به وزارت راهوشهرسازي اعلام كند.زنگ پايان ثبت‌نام از متقاضيان مسكن‌مهر در تهران پنج‌شنبه گذشته با تكميل ظرفيت پيش‌خريد سري آخر واحدهاي مسكوني در پرند نواخته شد، اما اين طرح پرماجرا به جاي آنكه به سكانس آخر خود نزديك شود و پرونده طرح با واگذاري تدريجي واحد به پيش‌خريداران به خوبي و خوشي ختم شود، وارد مرحله چالش‌ساز ديگري شده كه افراد براي عبور از آن باز هم بايد هزينه بپردازند.
بانك‌مسكن اعلام كرده، براي تحويل مسكن‌مهر به افراد «سفته 50 ميليون توماني» مورد نياز است. ظاهرا اگرچه واحدهاي مسكوني‌مهر را وزارت راهوشهرسازي ساخته و خودش بايد تحويل دهد، اما تسهيلات بانكي ضميمه اين واحدها، اجازه نهايي واگذاري را در اختيار بانك‌مسكن گذاشته است.
داستان تازه مسكن‌مهر فقط به «سفته» محدود نمي‌شود. پيش‌فروش آخرين مجموعه از پروژه‌هاي مسكن‌مهر مخصوص تهران كه در شهر جديد پرند در حال ساخت است دو هفته پيش شروع شد و اطلاع مردم از ته‌مانده اين واحدها باعث هجوم مراجعه و ثبت‌نام، با سرعتي بيشتر از آنچه اخيرا در شهر جديد پرديس اتفاق افتاد، شد طوري كه هم‌اكنون پرند اعلام مي‌كند همه 100 هزار مسكن‌مهر در حال ساخت خود را پيش‌فروش كرده، اما هنوز روزانه بيش از 150نفر متقاضي جديد براي ثبت‌نام از تهران به اين منطقه سفر مي‌كنند و پاسخ منفي دريافت مي‌كنند.
حالا اين استقبال دور از انتظار ساكنان تهران از مسكن‌مهر و رخداد «تقاضا بيش از عرضه در اين طرح»، دولت را متقاعد كرده به جاي تعريف ظرفيت جديد -كه علي‌القاعده فشار غيرمتعارف كنوني طرح را براي مسوولان در ماه‌هاي پاياني اين دولت بيشتر مي‌كند- از ابزار قانوني نهفته در متن طرح بهره ببرد تا شايد در اثر ريزش اجباري يكسري از پيش‌خريداران، جا براي اسم‌نويسي افراد واجدشرايط باز شود!
مسوولان وزارت راهوشهرسازي تصميم گرفته‌اند همه آنهايي كه در طول مراحل ثبت‌نام مسكن‌مهر– از ابتداي تيرماه 86 تا روز آخر ثبت‌نام يعني پنج‌شنبه‌اي كه گذشت- واجدشرايط شناخته‌شده‌اند را از بابت «نداشتن‌خانه» به صورت واقعي و غيرصوري مورد استعلام سازمان ثبت اسناد و املاك كشور قرار دهند.
ظاهرا برخي زيرمجموعه‌هاي اين وزارتخانه – برخي شهرهاي جديد- در طول 5سال ثبت‌نام مسكن‌مهر بدون آنكه اين استعلام را از متقاضيان انجام دهند فقط يك برگ تعهدنامه غيرمحضري از افراد دريافت مي‌كردند كه در آن اين قول از متقاضيان گرفته شده كه «اگر هر زمان دولت به مدركي برسد دال براينكه فرد بعد از سال84 داراي ملك و صاحب مسكن بوده است، مي‌تواند مسكن‌مهر و خسارت‌هاي احتمالي را از او مطالبه و پس بگيرد».
همين تعهدنامه بايگاني‌شده در سوابق پيش‌خريداران و دارندگان واحدهاي مسكوني‌مهر هم‌اكنون از سوي مسوولان به جريان افتاده و مقرر شده سازمان ثبت‌اسناد سابقه ملكي تك‌تك ثبت‌نام كننده‌هاي مسكن‌مهر را استعلام و نتيجه آن را به وزارت راهوشهرسازي اعلام كند.
به گزارش «دنياي‌اقتصاد» از آنجا كه تقريبا براي هيچ كدام از واحدهاي مسكوني‌مهر واگذار شده به افراد واجدشرايط، هنوز سند محضري صادر نشده است، مسوولان عملا صدور سندمحضري و صدور دفترچه اقساط بانكي تسهيلات مسكن‌مهر را منوط كرده‌اند به پاسخ استعلام ثبت به اين صورت كه اگر ثبت، فاقد مسكن بودن صاحب‌خانه‌هاي مسكن‌مهر را تاييد كرد، دولت مالكيت مسكن‌مهر را براي اين افراد از طريق صدور سند محضري، منتقل مي‌كند.
«نداشتن خانه» يكي از شرايط 4گانه مسكن‌مهر است، طوري كه اگر در ابتداي مسير ثبت‌نام‌ها، استعلام مربوط به آن به صورت واقعي مورد آزمون قرار مي‌گرفت، هم‌اكنون نيازي به تزريق استرس تازه به پيش‌خريداران مسكن‌مهر نبود. هر چند در ابتداي طرح مسكن‌مهر احتمالا چونكه تصور مي‌شد استقبال ضعيف خواهد بود سناريويي با مضمون «تسهيل اعمال شرايط 4گانه» در دستور كار قرار گرفته بوده و حالا اين سناريو چرخش 180درجه‌اي پيدا كرده است.
چرا سفته نياز است؟
گزارش «دنياي‌اقتصاد» از بخشنامه تازه‌اي كه جلوي اتاق تحويل واحدهاي مسكوني‌مهر در برخي شهرهاي جديد نصب شده، حاكي است: در مرحله آخر از پروسه طولاني واگذاري كليد مسكن‌مهر به افراد كه بانك‌مسكن در قالب آن، دفترچه اقساط وام مسكن‌مهر براي متقاضي صادر مي‌كند -تا به موجب آن تسهيلات از انبوه‌ساز به فرد مالك مسكن‌مهر منتقل شود- يك بند اضافي جلوي پاي افراد قرار گرفته است كه براي عبور از آن، متقاضيان بايد متناسب با مبلغ وام، سفته‌هاي 36 تا 55 ميليوني تهيه كنند. براي خريد اين سفته‌ها بين 100 تا 200 هزار تومان، هزينه لازم است آن هم در شرايطي كه فرد متقاضي دريافت كليد، همه آورده نقدي خود را در مراحل پيش‌تر، پرداخت كرده است.
خبرنگار «دنياي‌اقتصاد» درباره علت دريافت سفته از مردم در طرح مسكن‌مهر در شرايطي كه اين خانه‌ها به خاطر داشتن وام، عملا در رهن بانك‌مسكن قرار مي‌گيرد، از مركز مشاوره اطلاع‌رساني بانك‌مسكن پرسش كرد و در پاسخ شنيد: «چنانچه متقاضيان مسكن‌مهر كارمند دولت يا ضامن دولتي داشته باشند نيازي به سفته نيست». اين پاسخ البته كماكان جواب قانع‌كننده درباره وامي كه در ازاي رهن ملك نزد بانك، به افراد داده مي‌شود، نيست.
از سوي ديگر، مبلغ سفته خيلي بيشتر از ارزش وام است. بانك مسكن شيوه بازپرداخت وام 25ميليون توماني مسكن‌مهر را با احتساب نرخ سود 4درصد –اين وام با تصويب دولت به شكل قرض‌الحسنه داده شده است- به صورت 12ساله با اقساط ماهانه 210 هزار تومان تعيين كرده است. يعني اينكه متقاضيان در ازاي دريافت اين وام، بايد در نهايت 30 ميليون و 240 هزار تومان به بانك پس دهند. اين در حالي است كه بانك براي اين وام، 41 ميليون تومان سفته تعيين كرده است.
به گزارش «دنياي‌اقتصاد» شيوه اخذ سفته در ازاي تحويل مسكن‌مهر، شيوه‌اي كاملا بديع و بي‌سابقه در كشور است. چونكه بانك‌مسكن در شهر تهران هنگام ارائه وام مسكن به ساختمان‌ها، صرفا سند ملك را در رهن مي‌گيرد و براي آن سفته طلب نمي‌كند. برخي مي‌گويند دغدغه بازپس ندادن تسهيلات مسكن‌مهر توسط متقاضيان اين واحدها كه كم‌درآمد خوانده شده‌اند، باعث شده تدابير سخت‌گيرانه‌اي از سوي بانك عامل براي تسهيلاتش درنظر گرفته شود.
