قم؛ در آستانه تحولی بزرگ
به گزارش تیترشهر: از زمان پیروزی انقلاب اسلامی که شهر قم از توابع استان مرکزی محسوب می‌شد و بعد از آن که جزء توابع پایتخت قرار گرفت، در سال 1374 قم از توابع استان تهران هم جدا و به عنوان اولین استان شهر ایران مطرح شد. سال 1380 در میان 8 کلان‌شهر کشور در ابعاد جمعیتی جای گرفت و تا امروز که 15 سال از کلان‌شهر شدن قم می‌گذرد، همواره تمام مسئولینی که در این شهر منصوب شده‌اند، در تمام سخنرانی‌ها و خبرهای خود کلید واژه‌ای را به اشکال گوناگون مطرح کرده‌اند: “فقر امکانات و نبود زیرساخت‌های شهری”
شهری که بنای اولیه‌اش بر پایه برنامه‌ریزی و طراحی صورت نگرفته و در گذر زمان نیز مورد بی‌مهری قرار گرفته و به شکل گسسته و غیر علمی توسعه پیدا کرده، اکنون به جایی رسیده که بیش 1 میلیارد و 200 میلیون نفر را در خود جای داده و نه تنها می‌بایست این جمعیت عظیم را ساماندهی و به آن‌ها خدمت‌رسانی کند، بلکه باید سالانه پذیرای بیش از 20 میلیون نفر جمعیت مسافرین و زائرینی باشد که به این شهر می‌آیند.
روند توسعه این شهر پس از انقلاب اسلامی با حرکتی کند و بسیار آهسته آغاز شد و در دهه 1380 با قرار گرفتن در بین کلان‌شهرهای کشور جهش قابل توجهی را شاهد بود و اولین نشانه‌های شهری بزرگ و توسعه یافته در این دهه پیدا کرد تا صحبت از ایجاد امکانات مدرن شهری به میان آمد که در آن سال‌ها صحبت از اینگونه امکانات با توجه به زیرساخت‌های موجود همانند خیال و آرزو بود برای شهر و شهروندان؛ در حال حاضر شهرداری قم در اقدامی تحسین برانگیزبه عنوان بزرگترین سازمان اجرائی در مجموعه شهر واستان قم جلودار دیگر دستگاه‌ها و نهادهای استان مجری اصلی توسعه و پیشرفت شهر قم است و از کارها و فعالیت‌های صرفاً خدماتی قدم در مسیر عمران و آبادانی مغفول مانده این شهر گذاشت.
در گذشته رشد یافتگی شهر هر چند روندی رو به جلو داشت اما دنبال کردن این مسیر بدون هیچگونه برنامه‌ریزی و خط مشی و گاهاً با اعمال نظرهای شخصی مسئولین همراه بود که باعث آن شد تا قسمت عمده‌ای از توان و ظرفیت اجرائی صرف انجام برخی امور بی‌حاصل و بلااستفاده برای شهر و شهروندان باشد؛ این روند بی‌برنامگی و آشفتگی‌های اجرائی آفتی شد برای به حاشیه کشاندن بسیاری از تلاش‌های صورت گرفته در مقابل اقدامات بی‌حاصل و پر سر و صدا.
از زمان روی کار آمدن دوره چهارم شورای اسلامی شهر قم در سال 1392 و تخصصی‌تر شدن این نهاد نظارتی با حضور افراد متخصص در زمینه‌های مختلف و به دنبال آن پس از 2 سال یعنی از خرداد ماه سال 1394 با تغییرات مدیریتی در مجموعه شهرداری قم و روی کارآمدن تیم مدیریت جدید شهر متشکل از مدیرانی متخصص و در رأس آن دکتر سقائیان‌نژاد با سابقه‌ی علمی و اجرائی به عنوان شهردار قم و قرار گرفتن این تیم مدیریتی در کنار کارکنان و نیروهای توانمند و کارآمد شهرداری قم، نگاه و سیاست مدیریت شهری به نگاهی علمی، دقیق و مبتنی بر اصول و قواعد در انجام امور شهر تغییر پیدا کرد و نخستین گام در این زمینه اهمیت و ضرورت تدوین سندی راهبردی برای پیشبرد و انجام فعالیت‌ها و در پس آن برنامه‌ریزی برای پیشرفت شهر بود که ما حصل این نگاه تببین 2 استراتژی کوتاه مدت و بلند مدت برای شهر قم شد.
برنامه‌هایی که تدوین آن با نظارت مستقیم شهردار قم آغاز شد و اولین سند راهبردی شهرداری قم تحت عنوان قم 1400 تهیه و به تصویب شورای اسلامی شهر قم رسید تا اقدامات شهرداری قم در پنج ساله آینده برای اولین بار بر اساس همین سند برنامه‌ریزی و اجرائی گردد. همچنین سند راهبردی قم 1414 که در حال تدوین بوده و در این برنامه‌ها جایگاه شهر در آینده ترسیم و برنامه‌های راهبردی و اجرائی برای رسیدن به آن جایگاه با نگاهی دقیق و جامع مورد توجه قرار گرفته است.
تاکید بر اجرای پروژه‌های عمرانی و ایجاد زیرساخت‌های شهری بخش عمده‌ای از سندهای راهبردی را شامل می‌شود، پروژه‌هایی که اجرایی شدن آن‌ها می‌تواند نقشی ارزنده را در بهبود سطح کیفی زندگی شهری داشته باشند؛ پروژه‌هایی نظیر سیستم‌های حمل و نقل جدید و مدرن شهری، شبکه راه‌ها و معابر شهری، هوشمندسازی و شهر الکترونیک، احداث اماکن اقامتی و مجموعه‌های تفریحی و رفاهی بخشی از این پروژه‌هاست که نه تنها در اسناد راهبردی، بلکه در اقدامات انجام گرفته در 18 ماه گذشته به یکی از اصلی‌ترین محورهای عملیاتی شهرداری قم تبدیل شده است.
اولین اقدام در این زمینه تعیین تکلیف پروژه‌هایی بود که در گذشته آغاز شده بودند ولی به دلایل مختلف ناتمام باقی مانده و هنوز به نتیجه نرسیده بودند، پروژه‌هایی نظیر تقاطع غیرهمسطح 15 خرداد، پل روگذر میثم، تقاطع‌های شهید کریمی و شهید حکیم، مجتمع تجاری امام خمینی(ره)، احداث بلوارهای زائر، مرجعیت و جمهوری اسلامی، تکمیل مجموعه پل‌ها و تقاطع غیر همسطح نهم دی، احداث خط یک قطار شهری قم(مترو) و مونوریل قم که علی‌رغم آن که زمان بسیاری از آغاز عملیات اجرائی این پروژه‌ها سپری شده بود، متأسفانه به دلایل مختلف مراحل اجرایی آن به اتمام نرسیده و شهر را دچار رخوت و خستگی اجرای این پروژه‌های نا تمام کرده بود.
با برنامه‌ریزی‌های انجام گرفته از نخستین ماه‌های استقرار تیم جدید مدیریت شهری، موتور محرک اینگونه پروژه‌های ناتمام با رفع برخی از مشکلات و انجام برخی اقدامات از جمله رفع دغدغه‌های مالی پیمانکاران روشن شد و اینبار با نظارتی بیشتر و اصولی‌تر بر پیمانکاران و نحوه اجرای پروژه‌ها عملیات اجرائی آن‌ها دنبال شد و تا آخر سال 1395 اکثر این پروژه‌ها به بهره‌برداری می‌رسد.
در کنار پروژه‌های ناتمام، اجرای پروژه‌های جدید نیز مغفول نماند، پروژه‌هایی که بر اساس همان اسناد راهبردی تعریف شده و بایستی به اجرا در می‌آمدند و تأخیر در اجرای آن نه تنها منفعتی نداشت، بلکه مشکلات و معضلاتی را نیز برای شهر و شهروندان به دنبال داشت پروژه‌هایی نظیر تقاطع غیر همسطح شهدای مدافع حرم و تقاطع غیر همسطح مقداد. قرارداد اجرایی این پروژه‌ها با پیمانکارانی توانمند بسته شد و با دقت و حساسیت عملیات اجرائی آن‌ها آغاز شد.
اکنون پس از گذشت 18 ماه از فعالیت تیم جدید مدیریت شهری قم، به جرأت می‌توان ادعا کرد که شهر قم در مسیر تحولی بزرگ قرار گرفته است، تحولی که ثمره‌ی تلاش‌هایی خستگی ناپذیر و بر اساس قاعده و قانون بوده و شهر قم را امروز به کارگاهی بزرگ از پروژه‌های عمرانی تبدیل کرده است. پروژه‌هایی که بهره‌برداری از آن‌ها یکی در پس دیگری انجام شده و حلاوت و شیرینی آن ارمغانی است برای شهروندان این شهر.
• پل روگذر میثم پس از 5 سال از آغاز عملیات عمرانی به بهره‌برداری رسیده و انتظار چندین ساله ساکنین مناطق 3 و 6 را پایان بخشیده است.
• مسیر روگذر تقاطع غیرهمسطح شهدای 15 خرداد نیز به اتمام رسیده و با انجام باقیمانده پروژه در سطح و منفی یک توسط شهرداری قم نویدبخش پایان این تقاطع تا پایان سال جاری و پس از 4 سال خواهد بود.
• فاز اول بلوار مرجعیت به بهره‌برداری رسیده و فاز دوم آن نیز تا پایان سال در اختیار شهروندان قرار خواهد گرفت.
• پروژه‌ی تقاطع غیرهمسطح مقداد پیشرفت فیزیکی بیش از 70 درصد دارد و تا پایان سال 1395 به بهره‌برداری خواهد رسید.
• پروژه تقاطع غیر هسمطح شهدای 15 خرداد نیز پیشرفت فیزیکی 60 درصدی داشته و تلاش شهرداری آن است که تا پایان سال، این پروژه نیز در اختیار شهروندان قرار گیرد.
• حفاری مکانیزه تونل خط یک مترو قم مراحل نهائی خود را سپری می‌کند و همزمان ایستگاه‌های مترو این خط نیز در حال اجرای عملیات عمرانی هستند تا طبق برنامه‌ریزی‌های انجام شده در سال 1396 شامل بهره‌برداری از این خط مترو باشیم. در کنار آن با رایزنی‌های انجام شده خط دو مترو قم نیز احیاء شده و پس از پایان عملیات حفاری خط یک، حفاری این خط نیز آغاز خواهد شد.
• مونوریل قم در حال تست خطوط است و به شرط انجام تعهدات و خریداری واگن‌ها فاز اول آن به طول 4.7 کیلومتر به عنوان اولین و تنهاترین مونوریل کشور در شهر قم به بهره‌برداری خواهد رسید.
• ایجاد پروژه‌های تفریحی و رفاهی که شهر قم به شدت به آن نیاز دارد در دستور کار قرار گرفته، سورتمه ریلی در بوستان علوی قم به بهره‌برداری رسیده و با استقبال چشمگیر شهروندان مواجه شده، اولین پارک آبی قم به بهره‌برداری رسیده و نه تنها از شهر قم بلکه از شهرهای اطراف نیز با حضور در این مجموعه از آن بهره‌مند می‌شوند. پروژه‌های دیگری نیز همچون تله سیژ، آکواریوم، دریاچه مصنوعی، باغ پرندگان و … نیز در حال آغاز عملیات اجرائی هستند و بهره‌برداری از آن‌ها در یکی دو سال آینده می‌تواند قسمت عمده‌ای از فقر اماکن تفریحی و رفاهی قم را بر طرف نماید.
• با برنامه‌ریزی‌های انجام شده و مطالعات صورت گرفته با توجه به اقلیم شهر قم، توسعه فضای سبز شهر و ایمن‌سازی فضاهای شهری و همچنین استاندارد سازی وسایل بازی کودکان مورد توجه جدی قرار گرفته و احداث بوستان‌های شهری در تمامی مناطق هشتگانه و اجرای کمربند سبز شهر در حال انجام است.
• جذب سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی برای حضور در شهر قم و سرمایه‌گذاری در بخش‌های مختلف از جمله احداث هتل‌ها و مراکز تفریحی تقویت شده و بسته‌های تشویقی برای آنان در نظر گرفته شده که ما حصل آن تا کنون عقد قرارداد احداث 5 هتل 5 ستاره در شهر قم است که عملیات اجرائی آن‌ها به زودی آغاز خواهد شد.
• ایجاد کمپینگ‌های مسافری در ورودی‌های شهر قم نیز با جدیت در حال پیگیری است تا به همراه دیگر اقداماتی که به آن اشاره شده بتوان مدت زمان حضور مسافرین در شهر قم که در حال حاضر تنها 4 ساعت برای هر مسافر است را به حداقل 28 ساعت افزایش داد و از این طریق اقتصاد شهر و شهروندان را نیز تقویت نمود.
آن چه از روند انجام این فعالیت‌ها می‌توان نتیجه گرفت، حرکت پرشتاب شهر قم در مسیر توسعه، عمران و آبادانی است که نوید بخش رقم خوردن تحولی چشمگیر در این شهر خواهد بود و شهر قم در آینده‌ای نزدیک به شهری توسعه یافته در ابعاد مختلف تبدیل خواهد شد که نمادی است از تمدن ایرانی و اسلامی.
مواردی که در این گفتار به آن اشاره شد ما حصلی است از گزارش‌های عملکردی که توسط بخش‌های مختلف شهرداری قم ارائه شده و تنها بخشی است از اقدامات و عملکرد 18 ماه گذشته این دستگاه و مسلماً بسیاری از اقدامات در حوزه‌های مختلف و متونع دیگر مدیریت شهری از جمله در حوزه شهرسازی و معماری، بافت فرسوده، امور خدمات شهری، اقدامات حوزه معضلات اجتماعی، حمل و نقل عمومی، ترافیک، هوشمندسازی و شهر الکترونیک، تبلیغات شهری و اطلاع‌رسانی عمومی، تعاملات ملی و بین‌المللی، محیط زیست، امنیت و ایمنی، اقدامات فرهنگی به خصوص در حوزه فرهنگ شهروندی و… نیز انجام شده وبرنامه‌ریزی‌های جامعی برای این امور نیز انجام گرفته که بیان آن مجالی بیشتر طلب می‌کند.
