از قصه کارمزدها تا واردات کارتخوان‌ از آمریکا

خبرگزاری مهر: کارتخوان‌های فروشگاهی هم در ایران، سرنوشتی خواندنی دارند. از روزی که اولین دستگاه وارد مغازه‌ها شد تا امروز که در هر کوچه و پس‌کوچه و خیابان و قطار مترو هم به سهولت، دستگاههای کارتخوان برای خریدهای غیرنقد مردم در دسترس است، این دستگاهها در ایران فراز و نشیب داشته‌اند.  
آنگونه که آمار رسمی بانکی می‌گوید، در مهرماه سال جاری بالغ بر پنج میلیون و ۵۵۵ هزار دستگاه کارتخوان فروشگاهی در کشور فعال بوده‌اند که البته نسبت به شهریورماه گذشته، رشدی ۶ درصدی داشته‌اند؛ این را می‌توان تحولی در حوزه نقل و انتقالات پولی خرد در میان مردم جامعه دانست؛ اما به هرحال نباید از مشکلات آن هم غافل بود.
البته کارشناسان بانکی و دست‌اندرکاران تولید می‌گویند که نیاز سالانه کشور سالانه ۸۰۰ هزار تا یک میلیون دستگاه کارتخوان است که البته نباید عمر مفید هر دستگاه و تعمیرات احتمالی آن را هم  از نظر دور داشت؛ اما نکته حائز اهمیت آن است که برای همین تعداد دستگاه نیز، سالانه بالغ بر ۱۳۰ میلیون دلار ارز از کشور خارج می‌شود.
تمام اینها در شرایطی است که هنوز تکلیف اخذ مبلغ کارمزدهای دستگاههای کارتخوان فروشگاهی از مردم مشخص نیست و این بانکها هستند که دریافت این کارمزدها را به عهده گرفته‌اند؛ اما باز هم توزیع این دستگاهها از سوی بانکها به دلیل تراکنش‌های بالایی که دارند، جذاب است و هر یک از بانکها تلاش دارند تا بتوانند مغازه‌داران را تشویق کنند که از کارتخوان‌ها و پایانه‌های فروشگاهی آنها بهره بگیرند.
تمام اینها در شرایطی است که آمارهای رسمی می‌گوید که هر تراکنش بین ۳۰۰ تا ۵۰۰ تومان برای بانک هزینه دارد که به هر حال، هر بانک برای ورود هر دستگاه باید حدود ۱۰۰ تا ۱۳۰ دلار هم هزینه بپردازد که همین امر ممکن است ارایه خدمات در قالب این طرح را با ضرر و زیان برای بانکها همراه کند.
اما تولید این دستگاهها در کشور هم داستان خاص خود را دارد. تولیدکنندگان می‌گویند که سالانه توان تولید ۲۰۰ هزار دستگاه در داخل کشور را دارند؛ در حالیکه اشتغالزایی آن را نیز نمی‌توان نادیده گرفت؛ یعنی همان ۱۳۰ میلیون دلاری که هر سال به جیب کارگران چینی، فرانسوی، تایوانی و حتی آمریکایی می‌رود، می‌تواند با رونق تولید، در اختیار اشتغالزایی برای کشور قرار گیرد.
آمار رسمی گمرک حکایت از آن دارد که اکنون دستگاههای کارتخوان فروشگاهی با تعرفه ۵ درصدی وارد کشور می‌شود که سالانه ۸۰۰ هزار تا یک میلیون دستگاه از کشورهای فرانسه، چین، تایوان و حتی آمریکا وارد ایران می‌شوند. این در حالی است که حمایت از تولید داخلی می‌تواند زمینه‌ساز انتقال تکنولوژی به داخل کشور هم بشود.
آنگونه که اطلاعاتی دریافتی از وضعیت قیمت دستگاههای کارتخوان در اختیار است، واردات هر دستگاه کارتخوان فروشگاهی بین ۱۰۰ تا ۱۳۰ دلار هزینه دارد که اگر بتوان بخشی از این تولید را در داخل کشور انجام داد، می‌توان صرفه‌جویی ارزی مناسبی را در این زمینه حاصل کرد.
موضوع مهم‌تر، انتقال دانش فنی است که اکنون برای تولید دستگاههای کارتخوان فروشگاهی به داخل کشور انجام شده است و اگرچه در گذشته این دستگاهها به صورت بلک‌باکس وارد کشور می‌شد و هیچ اطلاعاتی از شیوه تولید آن در دسترس نبود، اما اکنون تولید در داخل کشور صورت می‌گیرد و ارزش افزوده خوبی هم ایجاد کرده است که صرفه‌جویی ارزی را هم در پی خواهد داشت.
بر این اساس، آنگونه که تولیدکنندگان می‌گویند، امسال که کشور به جمع تولیدکنندگان دستگاههای کارتخوان فروشگاهی در دنیا پیوسته است، دو میلیون دلار صرفه‌جویی ارزی صورت گرفته که در صورت تکمیل ظرفیت‌های تولید و سهل‌تر شدن شرایط برای واحدهای تولیدی، به نظر می‌رسد بتوان صرفه‌جویی لازم را صورت داد، به خصوص اینکه اکنون صحبت از وجود ۵ میلیون دستگاه کارتخوان فروشگاهی در مغازه‌های کوچک و بزرگ کشور می‌شود.