آخرین وضعیت حذف مالیات از حق بیمه‌ها

خبرگزاری ایسنا: مدتی است در ایران موضوع شفافیت و شفاف سازی رنگ تازه ای به خود گرفته و بسیاری از داخل و خارج دولت می خواهند در نهادهای مختلف از نظر مالی شفافیت به وجود آید. صنعت بیمه هم در این بین مستثنی نیست مثلا در ماه گذشته در همایش سالیانه بیمه و توسعه بود که وزیر اقتصاد و رئیس کل بیمه مرکزی در مورد نحوه هزینه‌کرد عوارض بیمه که به وزارت بهداشت، نیروی انتظامی و دیگر نهادها می‌رسد، انتقادهایی مطرح و تاکید کردند که باید مشخص شود که عوارض صنعت بیمه در چه محلی و به چه مقدار خرج شده، چه تاثیری بر ارائه خدمات به مردم داشته و تا چه حد به کاهشِ خسارت‌ها و تصادف‌های جاده‌ای منجر شده است؟
علی طیب‌نیا در اظهاراتش صراحتا گفت که هزینه کرد این وجوه باید به صنعت بیمه کشور و دولت گزارش شود تا اطمینان بوجود آید که این وجوه به نحو موثری هزینه می‌شود و در کاهش خسارات نقش ایفا می کند. او حتی تاکید کرد که در غیر این صورت باید تصمیم جدی درباره لغو این عوارض گرفته شود.
در گذشته با این هدف در صنعت بیمه عوارض وضع شد که خسارات ها کاهش داده شود. قرار بر این بوده است که نقاط حادثه خیز حذف شده و در راستای کاهش حوادث جاده‌ای اقداماتی عملی و موثر انجام شود و در نتیجه آن اقدامات مقدار خسارات جانی و مالی کاهش یابد تا از این طریق به صنعت بیمه کمک شود. در این مورد نظر مدیر عامل بیمه ایران را خواستیم او که چندان درباره شفاف سازی این موضوع امیدوار به نظر نمی رسید گفت “تا الان که در مورد نحوه هزینه کرد عوارض بیمه اطلاعاتی داده نشده، بعد از این هم منتظر می مانیم تا ببینیم این اتفاق می افتد یا خیر” او می‌گوید بهتر است مجلس سازوکاری در این رابطه بگذارد که همه ارگان‌هایی که عوارض از حق بیمه ها دریافت می کنند پاسخگو باشند.
وقتی از پورکیانی درباره نرم افزاری سوال کردیم که خرید آن توسط بیمه ایران باعث ایجاد بحث هایی شد او با تاکید بر اینکه اجازه نخواهد داد که نرم افزاری در بیمه ایران اجرایی شود که گواهی نامه امنیتی را دریافت نکرده باشد، گفت “اگر در دوره‌های پیشین حساسیت‌هایی در این حد، وجود داشت بیمه ایران اکنون در وضعیت بسیار بهتری قرار می گرفت”
محسن پورکیانی مدیرعامل و رئیس هیئت مدیره بیمه ایران چندی پیش مهمان ایسنا بود او که کارشناسی ارشد مدیریت از دانشگاه تهران دارد بیش از ۲۰ سال است که در رده های مختلف کارشناسی و مدیرتی در بیمه ایران فعالیت می کند. وی بعد از محمود امراللهی و سید عباس حسینی سومین مدیرعامل و رییس هییت مدیره بیمه ایران در دولت یازدهم محسوب می شود.
ایسنا گفت‌وگوی تفضیلی خود با پورکیانی را در دو قسمت آماده کرده که قسمت اول آن چندی پیش منتشر شد، آنچه در ادامه می‌خوانید قسمت دوم گفت‌وگوی تفصیلی ایسنا با اوست:
چند سالی است که در بیمه های عمر و پس انداز سود مشارکت در منافع داده نشده و گفته می شود که این موضوع به این خاطر است که این بیمه ها را نمی توان جدا کرد، آیا شما برای این موضوع راهکار خاصی به ذهنتنان می رسد؟
نبود تفکیک لازم در این بخش، یکی از دلایل عدم رشد بیمه های زندگی در کشور است. الان صنعت بیمه در وضعیتی قرار دارد که باید کیک صنعت را بزرگ کرد و بزرگترین منافع برای صنعت و برای کشور در حوزه بیمه در بیمه های زندگی نهفته است. ساختار شرکت های بیمه در ایران باید به هلدینگ های مختلف بیمه ای تقسیم شود تا امکان تفکیک منابع کوتاه مدت از بلندمدت وجود داشته باشد. منابع بیمه های زندگی منابعی بلندمدت هستند و پرداختی منظم و قطعی دارند، ولی منابع بیمه های غیرزندگی اینطور نیست. در نتیجه استراتژی سرمایه گذاری و استراتژی استفاده از این منابع و استراتژی ذخیره گیری در این منابع کاملا متفاوت است.   می دانید که بیمه ایران در جهت توسعه بیمه های زندگی در کشور، مأموریت ویژه ای را به شرکت بیمه ایران معین داد و طرحی سراسری را تحت عنوان بیمه زندگی مان ارائه کرده است و هم اکنون حدود نیم میلیون نفر خریدار این طرح جدید از بیمه ایران بوده‌اند، قصد داریم این شرکت را با کمک بیمه مرکزی به یک شرکت بیمه تخصصی در بخش بیمه های زندگی تبدیل کنیم و به یکی از هلدینگ های چهار قلوی بیمه ایران تبدیل شود.
اما تا آن هنگام که این ساختار اجرایی شود ۵ سیاست راهبردی : ” حمایت فنی و فروش “، ” تفکیک حسابهای بیمه زندگی “، ” پشتیبانی نرم افزاری تخصصی”، ” نیرومندسازی بخش سرمایه گزاری منابع ” و ” خلق محصولات جدید بیمه زندگی ” در دستور کار ما قرار دارد. در این رهگذر حتی اگر نتوانیم ساختار تخصصی این شرکت را شکل دهیم، ولی کماکان سیاست های راهبردی خودمان را ادامه خواهیم داد.
مواردی دیده شده که خودروسازهای بزرگ وقتی خودروهای خود را پیش فروش می کنند حداقل شش ماه قبل از تحویل خودرو مبلغ بیمه شخص ثالثِ آن را از خریدار می گیرند در نتیجه شش ماه قبل از شروعِ بیمه نامه، هزینه آن از خریدار گرفته شده، از طرفی خریداران هم نمی توانستند شرکت بیمه ای خود را انتخاب کنند. از دیدگاه شما این موارد به صنعت بیمه خدشه وارد نمی کند؟
فارغ از مشکلات بیمه اتومبیل در ایران، اصولاً تعهد بیمه گر می بایست از زمان شماره گذاری پلاک و یا خروج خودرو از محل درب کارخانه خودروساز و یا از زمان تحویل خودرو در نمایندگی های خودروساز آغاز شود و مشتریان خودروسازان می بایست در انتخاب بیمه گر خود مختار باشند چرا که اگر در آینده اتفاقی بیفتد و بیمه گر ناتوان در پرداخت خسارت باشد ادعای زیاندیدگان در انتخاب اجباری بیمه گر ناتوان ممکن است هم صنعت بیمه و هم خودروسازان را با چالش روبرو کند. به هر حال بیمه ایران در این خصوص طرحی دارد که به سندیکا و بیمه مرکزی ارائه کرده است که پس از مشخص شدن نتایج آن در این مورد اظهار نظر خواهیم کرد.
بیمه ایران چندی پیش با کمیته ملی المپیک تفاهم نامه ای را امضا کرد و قرار شد ورزشکاران المپیکی را بیمه کند، حتی صحبت شد که امکان دارد در آینده به این ورزشکاران پولی به عنوان بیمه بازنشستگی بدهند. این موضوع به کجا رسید؟
بیمه ایران تمامی ورزشکاران اعزامی و هیأت همراه اعزامی را در چارچوب تفاهم نامه ای که امضا کرد تحت پوشش بیمه ای خود درآورد و در این خصوص متعهدانه و در چارچوب مسئولیت های اجتماعی خود اقدام کرد. اضافه بر این پوشش جامع که شامل جبران هزینه های پزشکی و فوت و نقص عضو بود، بیمه ایران طی فراخوانی عامه مردم را به مشارکت در طرح بیمه بازنشستگی قهرمانان المپیکی دعوت کرد که متأسفانه چندان با استقبال و مشارکت عمومی مواجه نشد. ولی علیرغم عدم مشارکت مذکور، از کمیته ملی المپیک تقاضا کردیم که مشخصات کامل قهرمانان المپیک ریو را به ما بفرستند تا بتوانیم رأساً و یا با مشارکت شبکه نمایندگی ‌ایمان، حداقل پوشش بیمه ای با پرداخت حق بیمه یکجا را برای این قهرمانان در مورد بیمه بازنشستگی پس از سپری شدن ۲۰ سال فراهم کنیم. انشاءالله به محض دریافت مشخصات و اطلاعات از کمیته ملی المپیک اطلاع رسانی لازم را خواهیم داشت.
تقریباً دو ماه پیش بود که لایحه تأسیس صندوق بیمه همگانی در جلسه علنی مجلس تصویب شد، برطبق آن قرار است از ۵۰۰ هزارتومان تا هزارتومان روی قبض برق منازل مسکونی بیاید، باتوجه به اینکه دولت می خواهد خودش را کوچک کند به نظر شما این موضوع عقبگرد در این مورد نیست؟ از طرفی برخی آینده صندوق را چندان جالب نمی دانند، آنها می گویند اگر قرارباشد بیمه ای اجباری شود بهتر بود مردم از شرکتهای بیمه، بیمه نامه بخرند، نظر شما در این موارد چیست؟
قضیه تأسیس انواع صندوق های بیمه ای در چند شکل مطرح می شود، در مواردی که صنعت بیمه ریسکهای آنرا بیمه پذیر نمی‌داند و یا تمایل به مشارکت در آنها ندارد و یا بطور کلی علاقه ای برای ایجاد سازوکار بیمه ای نداشته باشد، متولیان امر که با ریسک مواجه اند بحث تأسیس صندوق بیمه را مطرح می کنند در مقابل مواقعی هم وجود دارد که صنعت بیمه کشور بیمه‌نامه‌هایی را بصورت اختیاری مانند آتش سوزی یا خطرات تبعی مانند زلزله، سیل و … ارائه می دهند، ولی مردم تمایل به خریداری آن را ندارند و یا قیمت آنرا بالا می‌دانند و در مقابل نیز خطر و ریسک بالایی وجود دارد، در این نوع مواقع دولت وارد عمل شده و به جهت ضرورت حمایت از مردم و جامعه برای جبران ریسکهای فاجعه آمیز، صندوقی را تأسیس می کند. صندوق حوادث طبیعی نیز در این مقوله بوده که درواقع این نوع اجبار، جنبه حمایتی عمومی و برای منافع اجتماعی درنظرگرفته می شود.
البته کف حداقلی پوشش‌ها، در صندوق تأمین داده می شود و مشارکت صنعت بیمه نیز در آن وجود دارد.
آیاشما این موضوع را خوشایند می‌دانید؟
به هرحال قانون است، همه ما باید در مقابل قانون مطیع باشیم، حتی اگر از منظر کارشناسی اختلاف نظر داشته باشیم. در مقطع حاضر، باتوجه به ماهیت صندوق در دست بررسی، موضوع مدیریت جامع ریسک و بیمه جامع شهر تهران را در ابعاد جانی و مالی و با مشارکت بیمه گران بین المللی بویژه در مورد خطر زلزله ضروری می‌دانم و توجه سازمان مدیریت بحران شهر تهران و صنعت بیمه کشور را به آن جلب می کنم.
حفظ کردن اسرار بیمه‌گذاران و پرداخت خسارت در اسرع وقت از وظایف قانونی بیمه گران است، اگر شما از صد بخواهید نمره ای به صنعت بیمه ایران در این خصوص بدهید چه نمره ای خواهید داد؟
در مورد شرکت‌های بیمه دیگر بنده اطلاع خاصی ندارم، ولی در بیمه ایران از لحاظ قاعده و اصل حفظ اسرار بیمه گذاران، ما نباید هیچگونه اطلاعاتی را در زمینه بیمه گذاران افشا و یا منتشر کنیم. اطلاعات بیمه گذاران برای شرکت ما محفوظ و غیرقابل ارائه به غیر است مگر اینکه از سوی مراجع ذیصلاح قانونی استعلام و پرسش شود.
اینکه در مواردی با حضور بیمه گذاران چک خسارتی را تحویل بیمه گذار می دهیم و یا مراسمی را در این نوع موارد برگزار می کنیم با اطلاع، رضایت و حضوربیمه گذاران است و قصد و نیت هر دو طرف، ارتقای فرهنگ بیمه و اطلاع به عامه مردم است که به اهمیت بیمه و پیامدهای خسارت پی ببرند.
گفته می شود که بیمه عمر و زندگی در آینده یکی از مناسب ترین و پرفروش ترین بیمه ها خواهد بود، بیمه ایران به عنوان تنها بیمه دولتی کشور آیا تبلیغات خاصی در این زمینه انجام می دهد. در این روزها تبلیغات در این زمینه بسیار کمرنگ است آیا در زمینه فرهنگ سازی در این زمینه برنامه خاصی دارید؟
بیمه های عمر و پس انداز باید بتدریج در کشور جا بیفتد، در ژاپن، آلمان و دیگر کشورها عمده حق بیمه‌ای که می‌گیرند مرتبط به بیمه‌های عمر و پس انداز می شود این شرایط مربوط به شرایط اقتصادی آن کشورهاست. وقتی اقتصاد کشور ما دچار نوسان است در نتیجه خیلی نمی شود مردم را به سمت بیمه های عمر و زندگی پیش برد. باید وضعیت زندگی مردم، یک شرایط عادی و طبیعی پیدا کند تا مردم را با فرهنگ سازی، آگاهی دهی و تبلیغات به این سمت سوق دهیم. هم اکنون چند سالی است که ثبات بیشتر شده و تورم کاهش پیدا کرده و به زیر ۱۰ درصد رسیده است. الان فرصت خوبی برای رفتن به این سمت است. کلا بیمه‌های عمر مهمترین پرتفوی شرکت‌های بیمه در دنیا هستند و به لحاظ ساختاری هم بسیار متفاوت از کشور ما اداره می شوند که درباره‌اش توضیح دادم. ما با تغییر ساختار و با تبلیغات هدفمند در این موضوع به سمت پیشرو بودن در بیمه های زندگی حرکت خواهیم کرد.
بارها رئیس بیمه مرکزی درباره اینکه از بیمه ها نباید مالیات بر ارزش افزوده گرفته شود صحبت کرده وزیر اقتصاد و معاون اول رئیس جمهور هم در این مورد صحبت کردند، اما هنوز این موضوع تحقق پیدا نکرده است شما چقدر امیدوار هستید که در آینده نزدیک مالیات از حق بیمه ها حذف شود؟
به نظر می رسد که این بار با پیگیری هایی که علی طیب نیا – وزیر امور اقتصاد و دارایی –و عبدالناصر همتی-رئیس کل بیمه مرکزی- انجام می دهند این موضوع به نتیجه برسد. هم اکنون همه ارکان حاکمیتی بالاسری در صنعت بیمه به این موضوع معتقد هستند. سال گذشته هم در سمینار بیمه توسعه در این مورد صحبت کردند و امسال هم در لایحه این موضوع را آوردند. فضای موجود حاکی از به نتیجه رسیدن حذف مالیات است که قطعاً به نفع مردم، توسعه فرهنگ بیمه، کاهش هزینه های خرید بیمه و در نهایت به نفع صنعت بیمه کشور خواهدبود.
فکر می کنید تاکنون که مالیات بر ارزش افزوده روی بیمه نامه ها گرفته شده، اگر مجلس تصویب کند این مبالغ قابل بازگرداندن هم هستند؟
قاعده حاکم بر قوانین از تاریخ تصویب و ابلاغ است بدون تردید قانون عطف به ماسبق نمی شود، لذابرگشتی در کار نخواهد بود.
بازارهای مالی دنیا به سه بخش بازار پول، بازار سرمایه و بازار بیمه تقسیم بندی می شود. در ایران بازار بیمه و بازار سرمایه به مراتب از بازار پول کمرنگ تر است فکر می کنید چه باید کرد تا بازار بیمه که خود شما سال ها در آن هستید پررنگ تر شود و همچنین می تواند با بازار سرمایه تعاملاتی داشته باشد؟
بازار مالی شامل بیمه، بورس و بانک را می‌توان مثلث توسعه مالی نامید که در مثلث توسعه مالی، بیمه پایگاه اطمینان است که برای توسعه هر دو بازار ضروری است. در نتیجه این مثلث بدون بیمه، کم رنگ و ناکارا باقی می ماند. حتی در بسیاری از کشور های جهان از بانک به عنوان نهاد تامین مالی کوتاه مدت و میان مدت استفاده می کنند و تامین مالی در بلند مدت به عهده نهادهای دیگر از جمله صنعت بیمه است. صنعت بیمه در جهان ضریب نفوذی برابر با حدود ۸ الی ۱۲ درصد دارد. این ضریب نفوذ در کشور ما حدود ۲ درصد است. یعنی صنعت ما یک پنجم اندازه ای را دارد که باید داشته باشد. این یعنی این صنعت اصلا به جایی که باید برسد نرسیده و هنوز بسیار کوچک است. این در مورد بانک های کشور صادق نیست. بیمه‌ها و بازار سرمایه در کشور ما وظیفه تامین مالی خود را انجام نمی دهند و همه این وظیفه بر دوش بانک‌هاست و این همان است که می‌گویند اقتصاد ایران بانک محور است. ما برنامه‌های مشخصی برای تغییر این روند داریم و انشالله موفق خواهیم شد این تغییر روند در صنعت بیمه را بوجود بیاوریم.
رئیس کل بیمه مرکزی ایران اعلام کرده که بیمه ایران قراراست ریسک های جدیدی را پوشش دهد و بیمه نامه های جدیدی قرار است طراحی شود. آن بیمه نامه ها چه ریسک هایی را قرار است پوشش دهد؟
یکی از سیاست های ما تهیه و طراحی بیمه نامه های جدید از سوی بیمه ایران بمنظور حمایت از اقتصاد ملی و ایفای نقش پیشرو خود در صنعت بیمه است. در این رابطه مدیریت جدیدی را تحت عنوان ” مدیریت تحقیق و توسعه ” ایجاد کردیم و در زمینه های مختلف بیمه های سرمایه گذاری، بیمه های اعتباری و تضمین، ریسکهای بیمه پذیر بخش کشاورزی و انواع بیمه های زندگی حمایتی طرح هایی را در دست مطالعه و اقدام داریم. ممکن است در برخی طرح ها مشارکت سایر شرکتهای بیمه خصوصی را هم داشته باشیم و از همکاری و مشارکت آنها در این زمینه استقبال می کنیم.
چند وقت پیش صحبت هایی شد مبنی بر این که بیمه ایران نرم افزاری را از یکی از کشورهای خارجی خریداری کرده و در این مورد انتقادهای زیادی صورت گرفت. این درحالی است که بانک های ما هم چنین نرم افزارهایی را از کشورهای خارجی می خرند، در صحن علنی مجلس هم در این مورد صحبت شد، این موضوع در حال حاضر به چه نقطه ای رسیده است؟
خرید نرم افزار بحث مهمی است. اینکه چگونه و از کجا خرید شود علاوه بر نگاه به منفعت اقتصادی شرکت باید به امنیت موضوع هم توجه شود. بالاخره همه حق دارند نسبت به عملکرد یک شرکت دولتی حساس باشند. من این حساسیت را خوب می‌دانم و معتقدم وقتی این حساسیت ها وجود دارد، مدیران با دقت بیشتری عمل می کنند و اگر در دوره‌های پیشین این حساسیت ها در این حد وجود داشت بیمه ایران اکنون در وضعیت بسیار بهتری قرار می گرفت. سیاست من در این موضوع این است که سیستم یکپارچه بیمه گری باید با قوت در بیمه ایران اجرا شود. این مهمترین قدم در مسیر کاهش فساد، افزایش کارایی و اقتصاد مقاومتی است.
اکنون من خودم به صورت جزئی در این امر ورود کرده ام و اعلام کردم که باید تمام مراحل امنیتی نرم افزار چک شود و مورد تایید نهادهای مسئول قرار گیرد. اگر این کار انجام شود دیگر حساسیتی در حوزه امنیتی وجود نخواهد داشت و بیمه ایران به عنوان بزرگترین بیمه کشور، امنیت نرم افزار خود را مهمترین موضوع می داند و به دقت در این موضوع عمل خواهد کرد و اطمینان می دهم که هیچ نگرانی در این خصوص نداشته باشید. من به شخصه اجازه نخواهم داد نرم افزاری در بیمه ایران اجرایی شود که گواهینامه های امنیتی را دریافت نکرده باشد.
اما اگر موفق شویم این نرم افزار را اجرا کنیم، بزرگترین قدم در مسیر نوآوری و نوسازی بیمه ایران پس از انقلاب را برداشته ایم و این امر نه تنها باعث تحولی بزرگ در بیمه ایران بلکه باعث تحولی بی نظیر در صنعت بیمه کشور خواهد شد.
رئیس کمیسیون اقتصاد مجلس صحبتی کرده درباره این که دستگاه هایی که مقداری از عوارض بیمه را می گیرند باید دقیقاً مشخص کنند که این مبلغ را کجاها خرج می کنند، به نظر شما این اتفاق عملی می شود و در آینده نزدیک واقعاً گزارش می شود که این عوارض ها کجا خرج می شوند؟
تا الان که نشده، بعد از این هم منتظر می مانیم تا ببینیم این اتفاق می افتد یا خیر. جاهایی مثل نیروی انتظامی، وزارت بهداشت گزارش کلی در این مورد می دهند ولی جزئیات آنها بطور دقیق مشخص نیست. اصولاً باید مشخص شود که هزینه هایی که صورت گرفته در چه زمینه هایی بوده و تأثیر آنها در کاهش ریسک‌ها و حوادث چه بوده است، به نظر می رسد شفافیت لازم در این رابطه باید وجود داشته باشد.
احتمال دارد این موضوع به صورت جدی تر از طرف بیمه ای ها پیگیری شود؟
گرچه بیمه مرکزی و سندیکای بیمه گران پیگیر موضوع هستند، ولی بهتر است مجلس سازوکاری در این رابطه بگذارد که همه پاسخگو باشند.
درست است، ولی چند وقت پیش دبیر سندیکای صنعت بیمه و رئیس کل بیمه مرکزی با رئیس کمیسیون اقتصاد مجلس صحبت کردند، فکر می کنید لازم باشد که جلساتی با دیگر نمایندگان مجلس هم در این باره گذاشته شود و این موضوع جدی پیگیری شود؟
احتمال دارد. چندی پیش اعضای کمیسیون اقتصادی مجلس با شرکت های بیمه جلسه داشتند و این موضوع آنجا مطرح شد. بالاخره ارتباط مستقیم با تصمیم سازان در مجلس برای هر صنعتی از جمله صنعت بیمه ضروری است.