پویش اهدای خون از «یلدا تا نوروز»

خبرگزاری فارس: علی اکبر پورفتح الله، مدیر عامل سازمان انتقال خون در نشست خبری، گفت: طبق آمار سازمان بهداشت جهانی 150 هزار مرگ مادری در حین زایمان و دوران بارداری به خاطر دسترسی نداشتن به خون و فرآورده‌ خون اتفاق می‌افتد که با رسیدن به سلامت و کفایت خون باعث نجات جان 150 هزار مادر و کاهش مرگ و میر مادری خواهیم شد.
مدیر عامل سازمان انتقال خون، وضعیت خون در کشور را همپای کشورهای توسعه یافته عنوان کرد و درباره کفایت خون بیان داشت: 27 واحد اهدای خون به ازای هر 1000 نفر و حدود 2 میلیون و 100 هزار اهدای خون سالانه و کاملا داوطلبانه در کشور داریم.
پورفتح‌‌الله افزود: این شاخص در کشورهای با رشد شاخص متوسط حدود 13 واحد به ازای هر 1000 نفر جمعیت و در کشورهای پیشرفته دنیا، 36 واحد به ازای هر 1000 نفر است که آمار آن رو به کاهش بوده چرا که دنیا به سمت انتقال خون محافظه کارانه پیش می‌رود.
وی با اشاره به اینکه نیاز به تولید کمی خون نداریم و سرمایه گذاری در کیفیت خون باید انجام شود ادامه داد: سال گذشته کمبودی در مراکز درمانی نداشتیم و در سراسر سال جاری میانگین شاخص مصرف هیچ وقت از 5 تا 7 برابر مصرف روزانه کاهش پیدا نکرد.
مدیر عامل سازمان انتقال خون درباره وضعیت خون گفت: برای پاسخ گویی به مدیریت بحران، شبکه خون‌رسانی کشور روزانه مدیریت می‌شود تا در مراکز استانی 7 برابر مصرف روزانه خون و فرآورده‌های خون وجود داشته باشد که این شاخص در سال گذشته به کمتر از 5 نرسیده است.
پورفتح‌‌الله درباره سلامت خون به برنامه پالایش قراردادی پلاسما اشاره و تصریح کرد: پلاسمای مازاد بر مصرف مراکز درمانی به خارج از کشور فرستاده می‌شود و توسط شرکت‌های تولید کننده داروهای مشتق از پلاسما تبدیل به داروهای مشتق از پلاسما شده و به داخل کشور برگردانده می‌شود.
مدیر عامل سازمان انتقال خون با بیان اینکه دو سوم ویروس‌های موجود در خون مربوط به اهدا کنندگان بار اولی است، گفت: بر این اساس، سازمان بهداشت جهانی برنامه‌ای را ترتیب داده تا با استفاده از آن میزان اهدا کنندگان بار اول را کاهش دهد، ما نیز در کشور این برنامه را به صورت پایلوت از استان کردستان آغاز کردیم و به این صورت عمل می‌کنیم که برای اهدا کنندگان بار اول، مراحل آزمایش و غربالگری را انجام می‌دهیم و بعد از 4 ماه این اهدا کنندگان مجددا برای اهدای خون فراخوان می‌شوند، بر این اساس در استان کردستان 7000 اهدا کننده بار اولی داشتیم که بعد از فراخوان 50 درصد آنها برای اهدای خون مراجعه نکردند.
پورفتح‌الله همچنین گفت: در نظر داریم تا این برنامه را تا پایان سال در 10 استان دیگر اجرا کنیم، البته باید توجه کرد از آنجایی که 50 درصد اهدا کنندگان مجدداً برای اهدای خون مراجعه نمی‌کنند در نتیجه هزینه‌های انتقال خون هم به میزان 50 درصد افزایش می‌یابد، اما ما معتقدیم که صرف این هزینه برای حفظ سلامت خون ارزشمند است.
وی با بیان اینکه در حال حاضر میزان اهدا کنندگان مستمر ما 52 درصد و میزان اهدا کنندگان با سابقه ما 24 درصد است، گفت: امیدواریم در سال آینده بتوانیم شاخص اهدا کنندگان مستمر را به 90 درصد رسانده و فقط 10 درصد اهدا کننده بار اول داشته باشیم.
این مقام مسئول با بیان اینکه در نظر داریم مراکز انتقال خون استان‌ها را به مراکز جامع اهدای خون تبدیل کنیم، گفت: چرا که در این مراکز جامع، امکان اهدای پلاکت، سلول‌های بنیادی و … نیز وجود دارد، باید توجه کرد که ما امسال 100 هزار واحد پلاسمای مازاد بر مصرف‌مان را برای تبدیل به داروهای مشتق از پلاسما به خارج از کشور فرستادیم و در نظر داریم تا در سال 1400 این میزان به یک میلیون لیتر پلاسما در کشور برسد و بتوانیم 100 درصد داروهای مشتق از پلاسما را از پلاسمای ایرانی تامین کنیم.
جمعیت اهدا کنندگان‌ خون را مدیون دوران جنگ هستیم
مدیرعامل سازمان انتقال خون در ادامه صحبت‌هایش با بیان اینکه ما جمعیت اهدا کنندگان‌مان را مدیون دوران جنگ هستیم، گفت: در آن زمان حس همبستگی مردم باعث شد تا برای اهدای خون مراجعه کنند؛ به طوریکه ما در سال‌های جنگ تحمیلی افزایش 7 برابری اهدای خون را نسبت به سال‌های پیش از جنگ داشتیم و هنوز هم از آن حس همبستگی دوران جنگ استفاده می‌کنیم چرا که عمده جمعیت اهدا کننده ما افرادی هستند که در دوران جنگ کار اهدای خون را انجام داده‌اند، در عین حال باید توجه کرد که اگر نسل بعدی را نسازیم و این نسل به 60 سالگی برسند و از چرخه اهدای خون خارج شده باشند، با مشکل مواجه می‌شویم.
پور فتح الله ادامه داد: باید توجه کرد که متولدین سال 83 به بعد در کشور واکسن هپاتیت B دریافت کردند، بنابراین می‌توانیم با فرهنگ‌سازی اهدای خون در آن‌ها خطر صفر هپاتیت را در کشور تجربه کنیم. در چند روز اخیر نیز در حادثه پلاسکو دیدیم که انتقال خون چه جایگاهی دارد و می‌تواند حس مشارکت مردم را فراهم کند.
وی افزود: باید توجه کرد که در بسیاری از کشورها مراکز انتقال خون محلی برای فراهم کردن حس مشارکت مردم هستند. ما در حادثه پلاسکو نیازی به خون نداشتیم اما باید این بستر را در کشور ایجاد کنیم که مردم بتوانند مشارکت‌شان را در جایی نشان دهند و همین فرصت‌ها است که جمعیت اهدا کنندگان را برای ما می‌سازد.
افزایش اهدای خون 17 درصدی زنان تهران در حادثه پلاسکو
این مقام مسئول ادامه داد: به عنوان مثال میزان بانوان اهدا کننده خون در کشور کمتر از 5 درصد است اما در 24 ساعت اول بعد از حادثه پلاسکو میزان مراجعه بانوانی که در تهران موفق به اهدای خون شدند به 17 درصد رسید، بنابراین ما از این بستر می‌توانیم تغییر نگرش و تغییر رفتار ایجاد کنیم و این افراد را به جمعیت اهدا کننده خون متصل کنیم.
مدیرعامل سازمان انتقال خون در بخش دیگری از صحبت‌هایش به ایجاد بانک سلول‌های بنیادی اشاره و اظهار کرد: در کشور ما تا کنون 8000 پیوند مغز استخوان انجام شده که تنها 100 مورد آن غیر خویشاوند است، این در حالیست که در دنیا 50 درصد پیوندهای مغز استخوان از غیر خویشاوند انجام می‌شود.
پورفتح‌الله افزود: بنابراین بخشی از هموطنان ما به سلول‌های بنیادی سازگار دسترسی ندارند که بر این اساس ما به سرعت بانک داوطلبان سلول‌های بنیادی را تکمیل می‌کنیم؛ به طوریکه در حال حاضر 13 هزار مورد داوطلب اهدای سلول‌های بنیادی و بند ناف در این بانک ثبت شده‌اند. همچنین 17 هزار نفر هم در بیمارستان شریعتی ثبت شدند که به بانک سلول‌های بنیادی متصل می‌شوند و مجموعا ما 30 هزار داوطلب اهدای سلول‌های بنیادی در کشور داریم.
وی یکی از اقدامات مهم سازمان انتقال خون کشور را حمایت از تولید داخل دانست و گفت: امسال برای اولین بار تمام کیسه‌های مورد نیاز انتقال خون از شرکت‌های داخلی خریداری شد و دو شرکت بزرگ با استانداردهای بین‌المللی و با نگاه به بازارهای منطقه در حوزه تولید کیسه خون فعال شدند. همچنین با همکاری دو شرکت دانش بنیان تجهیزات مرتبط با زنجیره سرد سازمان انتقال خون را تامین کردیم.
کمبود فصلی خون در اسفند ماه و پویش اهدای خون از «یلدا تا نوروز»
مدیرعامل سازمان انتقال خون در ادامه صحبت‌هایش به کمبودهای فصلی خون و فرآورده‌های خونی در کشور اشاره و اظهار کرد: از آنجایی که برخی فرآورده‌های خونی از جمله پلاکت چهار روز دوام می‌آورند و بنابراین در برخی مواقع دچار کمبودهای فصلی می‌شویم.
پورفتح الله تصریح کرد: یکی از بیشترین مشکلات ما در فصل زمستان رخ می‌دهد؛ چرا که به دلیل سرمای هوا مراجعه اهداکنندگان کاهش می‌یابد، از طرفی فصل زمستان به نوروز ختم می‌شود و کمبود فصلی شدیدی را در اسفندماه تجربه می‌کنیم، این در حالیست که بیشترین مصرف خون ما به دنبال افزایش سفرهای نوروزی در حین نوروز است.
وی افزود: بنابراین پویشی را با عنوان اهدای خون از یلدا تا نوروز پیش بینی کردیم و در ایام فجر هم با عنوان «فجر خون بخش» شاهد حضور مردم خواهیم بود، همچنین در چهارشنبه سوری نیز با شعار «سرخی خون من از تو» مردم را برای اهدای خون دعوت می‌کنیم تا بتوانیم با ذخیره خونی مناسبی وارد ایام نوروز شویم.
مدیر عامل سازمان انتقال خون در پاسخ به سوال خبرنگاری درباره اعتباربخشی بانک‌های خون بیمارستانی گفت: با حمایتی که معاونت درمان انجام داد، سنجه‌های مرتبط با انتقال خون بیمارستانی یکی از سنجه‌های اصلی و مستقل در اعتباربخشی بیمارستان‌ها است. البته چرخه بیمارستانی انتقال خون دچار مشکلات متعددی در سطح آموزش، نگرش و … است که ما با همکاری آزمایشگاه مرجع سلامت تلاش می‌کنیم تا سمینار سالانه‌ای را برای بانک‌های خون بیمارستانی برگزار کنیم که از 70 بانک خون بیمارستانی کشور در این برنامه مشارکت می‌کنند.
پورفتح‌الله افزود: در زمینه اعتباربخشی نیز سنجه‌ها در انتقال خون تدوین شده و شاهد ارزیابی بانک‌های خون خواهیم بود؛ همچنین برنامه نرم افزاری از رگ دهنده تا گیرنده داریم که امیدوارم در سال آینده راه‌اندازی شود که در صورت اجرای آن ارزیابی بانک‌های خون تسهیل می‌شود.